HAERENGA
Ote Tino-Kawana o Niu Tireni i Akarana, ki Taranaki, ma Rotorua, ma Taupo, mete Tai-Tuauru, i te Raumati o 1849 —50. [He roanga no tera kua taia.] " I a Hine-Moa aim c whakamahana ana i a ia i ruto i te waiariki, ka pa te liininu ki a Tiitanekai, ka raea atu ki tana taurekareka, ' Tikina he wai nioku,' ka haere taua taurekareka kite tiki wai; ka utn ite (alia kite wai. Ka karanga atn a Hine-Moa, ki tana taurekareka nei, ano he reo lane —' Mo %ai, to wai?' Ka mea mai te taurekareka ra, —' Mo JTutauekai,' Na, ka mea atu a Hine-Moa, ' Homai ki ahan ;' ka hoaln e ia te - Wai"kia~ Iltue-Moa, ka iiuunia, Ka inutu te inn, ka wahia te talia. Ka mea mai tc taurekareka, ' He alia koe i wahi ai i te takawai o Tiitanekai V Kaore he kupu a Hine-Moa. Ka hoki te pononga, ka mea mai a Tutanckai, ' Kei wlica (e wai inoku, ka mea atu te taurckaicka kua pakaru te kiaka." Ka mea mai a Tutanckai, 'Na wai i wahi'?' Ka mea atu ia,' Na te tangata.' Ka mea mai a Tiitanekai—' haere, e hoki.' Na, ka man kite talia, itc tuarna, ka utu i te talia; ka mea a Hine-Moa,' Mo wai to wai V ka inea mai te mokai ra —' mo Tiitanekai.' Ka mea atu ano a Hine-Moa, ' A, homai ano kia au, ' e mate wai ana ano aliau.' Ka hoatu ano etc pononga ra, ka tango mai a Iline-Moa, ka inn, a wahia iho auo te kiaka. Pera tonu ta raua na nialii. Ka haere te mokai ra kia Tiitanekai, ka mea mai ia,' Kei whea hoki to wai V ka mea taua mokai,' kua riro atu ano.' 'I a wai V 'He tanaata fa kei te wai. 1 ' Ko wai tcna tan'iata?' ' Aua hoki, he tauhou ia.' 'Kua moliio ano ia, moku tctia wai, he alia ia i wahi ai f Ka mate au ite whanowhanoa.'
"K.i njau a Tulanekai kahu me tana patn. He kahakaha ona kakahu, he Jtawaru ki waho. Ka haere ia, ka tae iho ki te wai, ka mea, • Kei whea te tangata i wahi nci i aku kiaka 1 ?' Ka mohio ake Ja Hine Moa kite teo, ara ko te kare-a-roto tenei, ina te alma o te reo. Ka'whakapupuni ia ki nga lamvharcwliarenga kowhatu o te wai ariki. Otira ehara i te whakapupuni pononga, he whakangaronana kia Tulanekai, ka kiiea mai nei ki a ia. Ka liaha a Tutanekai i nga pnreparenga o te waiariki, rapu rawa atu ; e takoto whakamaake ana i raro i nga tatiwharenga kowhatu. Ka man ia kite ringa, ka mea, ' E ! ko wai teuei V Ka mea. a lY\a<a Moa, ' ko ahau, e Tiuunakai.' Ka mea a; Tutauekai, ' ko wai koc ?' Ka mea ia,' ko, an, ko Hine-Moa I' Ka mea a TuUh nekai, ' E— -e— ho ake taua kite whate,* ka mea ia, ' Ae.' Ka whakatika ake i roto 1 1 te wai. Anb te kiri ! mc he Tapukofakcu Tu, ka tu ki uta o te wai, me he'Kotuku. Ka tae a Tutanekai, ki tetehi ona kakahu, ka whakahoroa atu ki a ia, ka man ia. Na, ka haere raua, ka tae kite whare, ka momoe, ko to te Maori ritenga Uwhito tenei, ana ka marenatia. " Ka hi te ata, ka pula katoa ki waho nga
tangata ote pa kite tahu kai, ka kai nga ; tangata o te pa ; ka whakaroa a Tutanekai V\ ' roto ki tona whare. Ka mea Whakaue, 'Ka tahi ano te ata o Tutanekai i moe roa ai, he mate pea to taku potiki. Tikina a Tutanekai, whakaarahia mai.' Ka haere mai te kai tiki ; ka to i te pihanga o te whare ; ka titiro atu ia. ' E—e — e wha nga wae wae !' e ka miharo ia, ka mea, ' Ko wai ra tona hoa 1 ?' Heoti ano, ka nunumikino tona hiking;!; ka tae ki a Whakaue, ka mea atu ki a ia, ' E wha Avaewae i kite atu ai ahau i roto.' Ka mea mai a Whakaue, ' Ko wai rate hoa ? Haere ano, e hoki.' Na, ka haere ano ia ; ka tae kite whare, ka titiro ki a raua, ka tahi ka kilea ko Hine-Moa. Ka tahi ka karaugatia ' E—e! ko Hine-Moa, ko Hine-Moai kei a Tutanekai!' Ka rongo te iwi katoa—ka pa te karanga ate katoa, ' E —e !ko HineMoa, ko Hine-Moa, hei a Tutanekai!' Ka rongo nga tuakana, ka mea, ' He kori hori.' Kaore, he puhaehae no ratou. Ka tahi a Tutanekai ka pula ki waho, me Hine-Moa hoki. Ka hite atu nga tuakana, ko HineMoa tenei, ka mea, koia ano, he tika.' " I muri iho, ka whahaaro a Tiki, ' Ka moe a Tutanekai i tana whaiaipo, i a HineMoa, kahore he hoa moku.' Ka pouri ia; ka hoki ki tona kainga. Ka arolia a Tutanekai ki a Tiki ; ka mea atu kia Whakf.ue, ' Ka mate ahau i te aroha ki taku hoa ki a Tiki.' Ka mea mai a Whakaue, 'Kite aha'?' Ka mea atu a Tutanekai, ' Ko taku tuahine ra, kia whakamoea ina taku hoa takatapui, ma' Tiki.' 'Ae ;' whakaae ana tona matua whangai. Katahi ka hoatu tona tuahine ki a Tiki j na, ka moea tona tuahiue e Tiki. " Ko nga uri o Hine-Moa raua ko Tutanekai, koia ano enei, c noho mai i Rotorua nei. Kaore hoki i te makere ki raro o nga ngutu ona uri te korero kite humariretanga kite kauanga hoki o Hine-Moa No teira tenei waiala, Koia tenei, " Naku anakc ra to tupuana i kau mai, Ko Hine-Moa, ko au," &c.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18510313.2.12
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 4, Issue 58, 13 March 1851, Page 2
Word count
Tapeke kupu
928HAERENGA Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 4, Issue 58, 13 March 1851, Page 2
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.