TE PERE RUKU MOANA.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 2, Issue 42, 1 August 1850, Page 4

TE PERE RUKU MOANA.

Ko roto i te pere ruku moan a noho ai te tangata, a, roa noa ki roto kite moana ka m aea ake kia whakaaea te manawa. Kei te nu i, kei te iti o te pere te tikanga e roa ai, e potopoto ai te tangata kite moana. I tua penei te ahua o tcra mea, mete pere maori, ko raro i punui, ko rnnga i kuiti. Kahorc lie puare o runga, ko raro anake te wahi i whakapuaretia. He mea whakataimaha kite mata kia tika ai te tukunga ki (e moana. Ua tukua, ekoru e kohapa ke tctahi wahi o tc nnutu ; engari, riterite pu te ngulu kite kare o te tai kia tika ai tc lotohu, kia ki ai a roto i te ban hci whakaaeanga mo te manawa o te tangata i roto. He taura lino tana hei tuku- j ttiku, hei luihnti akc, Ki tc men, kouhi tana linu ki roto ki tc

pere, Kia kolalif tino haora e nohp ai te tangata i roto i raro tte moana.. Kia rima kia ono ranei whanganga te hohono o te tangata ki raro. Na kite mea, ka liolionn rawa ka rere ake nga hao o te ngutu o te pere ki rungarunga ake, a, ka tomo te wai kite takere o te pere ki raro riro, ka kiki pu te liau kite keokeonga, a, ka nui haere te wai o roto. Ka te haii o te talia runga o te pere te mea e tapoko ana kite manawa ote taugata ; kite mea, ka ata tukutukua te pere ki nga wahi lioliono te 35 putu ki lato kite moana—ki te mea c ata tukua ana te pere, ekore te tangata o roto e rongo ite mamae, otira kite me* ka holioro te tukutuku, ka haere te hau ki roto kite manawa ote tangata ngau ai. Ko nga tikanga o te pere ruku moana, koia. tenei—he mahi na te tangata kite takere ote moana. He toka ranei te mea hei arai ite rerenga kaipuke, ka haere ki raro i roto i te pere ruku, me nga pikaka, me era atu keri whenua, u, wahia ana nga toka, watea noa te awa. I pera te mahi o nga tangata o Poi Hakena ; he malia nga toka o te aiva, ka ltekc': roto ki ana pere-ruku e nga kai-mahi; mahi atu, mahi atu, a, watea noa te awa hei rerenga mo te waka. tipi-hau.

Te MAtA O TETAIII WaHINE. I nga tau kua pahure i kitea te maia, me tc aroha o tetahi tvahine ki Noiou, i Parani. Tokowlia nga tangata i k&rangatia kite malii i telalii wai keri i te po (i te te kau ma talii o nga haora.) Mahi nei, mahi nei, a, pangia noatia aua tangata e te mate, kihai i kaha te pihi ake ki runga. Me kaua te rere atu te kotiro, he kai mahi i rcto i te whare—me kaua te rere atu o taua kotiro, kua mate ana tokowlia. Na te kotiro ra tc whakaaro kia tukutukua ia kite whakaheke ki roto ki taua waikeri. No tc tukunga, ka herea tetahi o nga tangata ka liulia ake, he mca pera lioki te rua, no te herenga o te tokotoru ka pangia taua kotiro e te mate i te kaumaku o taua walii. No te p.inga ote in ite kite kotiro ra, ka hohoro te here i tc tokotoru o nga tangata ra, a, herea aua ia i a ia ki tc whakaheke ki nga luiruhuru o tona matenga, no te liutinga ki runga, mete mea mate nei ia, cta kau ana te raanawa. Oraora kau ano ia ka mea taua kotiro kia

tukutukua ano ia, hei here i (e tangata i mahue iho. No tc taturanga ka herea te tokawha, a, ka riro ake raua ki runga, otira, riro rawa ake taua tangata kua mate ke. I lino whakapai nga tangata o Notou ki tc maia, mete aroha o tenei kotiro; hoatu ana e tetalii runanoa o taua kainga, eono rau raiwa, (e rite ana te raiwa kite hereni); hoatu ana hoki tetalii tohu me nga korero mo te maia o taua wahino. Eono rau raiwa i tukua ki a ia e te Huki o Orini, a, karangatia ana mona crua rau raiwa, mo ia tail, mo ia tau, mate noa ia.

Eruera tb Vl.—Etiva ona tail, etoru marama, i lona karangatanga kite torona o Ingarangi. He tamaiti whakanro nui ia, he mii tona matau ki nga mea ngaro i te tokomaha. I maliara ia kite nui o tana mahi, ua waiho ia hei upoko mo nga man? tuauriuri o tona ivvi. Ko te mca tenei i kohia ai ki tona ngakau nga mea e tika ai tona kingitanga.— Ka taea te waru o ona tau, matau tonu kite tuhituhi pukapuka ki tona matua a Henare te VIII ite reo Ralini. He mea takoto noa ki ai a te maiauranga ote reo Kiriki, te reo Paniora, te reo Itariana. He nui ana ritenga pai i whakakitca mo tona ivvi; ko te Hohipera Karaiti nana tera i mea kia hanga. He whare whakaako tera, a, he tini nga tanga'a nunui i akona ki reira, ka liaere hei whakamarama i tenei tvahi, i tera walii o te ao. I kawea mai ki a ia c Aiipihopa Karama telahi mea lakaro, meinga atu ana e taua rangatira, " Kaua te tangata e tangotango i tenei kei kino, engari ma ou ringa anake e tangotango." Ano ko taua (amaiti, " E taku tuakana aroha, kite mea, ko au anake hei tan gotango i tena mea pai, kei tukua mai ki au/' Ite toronga otc ringa ki tetalii rnga i runga ake i a ia, kihai i roa ake ia, ka whakatakoto tetalii o nga hoa i (e parsers hei takalmnga mona, ka karanga ake tauapiriniha, kaua tera, he whakanoa tera i nga Karaipiture. Ko nga ra i tata ai ki tona he mo nga i waiho e ia hei tvhakaaronga ki nga mea c tika ai tana tapokoranga ki tera ao. I mate ia ite 6 oHurae, 1553.