TE TAHAE O TE MOANA.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 2, Issue 41, 18 July 1850, Page 4

TE TAHAE O TE MOANA.

Te kau ma waru o nga tau ka pahure, e tipi haere ana taku kaipuke i nga ngaru o te moana, na te aroha i kitea ai taku puke kite moana. I rere atu i Igarangi Hou (i Marekena) ki Kpe Re Wari, a ntn ana i tc kai ma . nga tangata o tana wahi, c tata ana hoki taua i iwi kite mate itc hiakai, Ko nga kai i umi • ■ na he mca hoatu noa c nga tangata o Ingara- , nigi Hon ina ana iwi kua lutata ki tematc i te , kai kore. He paki kc ano to nga rangi. He hart kc ano to nga ngakau o te , kai-whakaterc. I te rcrcnga o tc puke k a tuhia iho e nga tangata outa —" Ma to Atua tenei kaipnke *: tiaki ki tana mana tapu." I te hacrerenga i rungn i tc papa takatakahi, hari ana te ngakau, no tc mca hoki, c hncre ana ko te whangai ite mca mate. He nui te mania o te wh.ikaaro ; nga tangata o tc kei, mc ratou katoa otc ilm. K taunga ana tenci mca te tangata rerc puke ki tc hiakai, koia i tino hari ai, kite kawenga kai kite huiiga rawakorc. K aroha ana le tangata rere puke ki tc hunga taro kore. Kua tckati ma wha nga ra omatou kite moana, ka'puta te tuhimctc ki tc whakaara i an, he tupato nana ki Ictahi puke ahua kc p. rcrc mai ana. No tc am po i kitea ai taua puke, n, i ata kitea atu ki tc koala. Kongo kau ano an, ka rcrc ki rituga. I taku tirohanga atu ki taua puke, kahorc akii wchi ; kua mca an i whakaohoa noatia an etc tuhimctc. Katn ana an i taku meatanga ki a ia, " V. Tc Hakini, kahorc koa he tupato mo tern

puke ; chore koa e lere, he puke ptthoi. lie rciva rua in, no Poatukera." Ano ko to tiihimetc, " Ac ra, c pera ana to alma me tan c mea mai na ; otii.i, chara i tc kaipukc puhoi, ka ara nga ra, ka kokc hacrc ki tc hau, a, ka tipi haere i runga i te moana, cngia ano he toroa c rcre ana. Na, na, na ; tiliro ki nga tangata o tc papa takatakahi." E haere ana ano aku knru, ka whakaaroau, e tika ana nga korero ote tuhinietc. I whaiti tc puke ra, i mania hoki, he ra whakahnra tona hci karawbiu i a ia ua tika nga hau. K matt ana hoki nga putanga hoe crua te knu ma rua i n#a kaiahi He tangata kau te papa takatakahi. "E To Rakini," ko uu atti, " chara lenei i te kaipukc tika, otira, ehara pea ite puke tahao. E rerere ant i konei te puke uta taurekarcka." ' Ehara ia itc puke parau c Kapene.' Ko ia mai. ' Na tc aha koe i pena ai ?' ko au am. ' No tc mea, he repo kei nga kaiahi, me he

puke parau kua kitea atti nga kaho wai," ko in niai, Ano ko on atti, ' Kihai an i mea he parau to runga.' Ano ko ia, ' N:i te aha i thii ai nga repo o runga ( Me he mea, kahorc he utanga ko roto ite riu ttikoto ai nga repo; me he men e wliai utanga ana ka maha ano nga repo ki runga. Kite mea, ehara tera i t»" puke tah:ic kaua koe c whakapono ki takn a imiri ake uei.' I a maua c tautohctohe ana, ka mawliern nga ra o te puke r.i, ka toki nga ra i te liau, ka

tare lo kiira ki totalii o nga rowa. No te ma rotanga o tana kara, ka kitca he puke taliae. Ko te nuinga o to kara i ina ; ko te tuokomokai tangata, me nga whcua i tiiia kite mea man^u. Ka mea ake a Te Kakini, ' Kua mea ano all he pcr.i te puke, a, kahore he repo o ta taton puke.' ' Keihca nga patu e Te Kakini ?', ko au atu. . ' lie kopc kau, knhorc he kopa,' ko ia mai. ' He pu taivhilo tnkii, mc nga kopc crua. H mea au meakc tatou he i te ra,' ko au atu. 'Ac ra, e kotia o tatou korokoro; nniri ilio, ka iiiurua te puke,' ko ia mai, a, anga ana wliaka-ie-ihu le liaere. Whaknpaupaua katoatia ana nga ra ; kiliai i taka kite tekau ma rima o nga miiiclc, ka mea ake au, ekore tatou e pitta.' Kiliai i ata marere taku kupu, ka pnkfi .n:ii te repo o to puke ra ; ho haere ana le ni.tia, i nni'.'a i a matou, tu noa to matou. Ngoki haere mai am te puke me le kararche maka e ivliakapupa am i te kai mana. 'J'a'.i kiiu ano, ka pi te karan'.a o teia, ' Tukua lie poli, hoe mai ki konei.' Tukua ana ti'lahi n matou poti, ka la'a an, ka pekc kite poti, kite oivlia atu ki ana tini ware ra, ka knranga ilio a Te Uakini, ' Ko au te haere.' Ka mea ake a Te Kakini ' K mea ratou kite rnngatira, ma ralou ano e tiki mai. Me liaere an, mo kore ra nei e whakarongo mai.' Kiliui i ata t ilu le wac kite papa takuhanga o taua puke, mowliiti mai una, tu ami i te kiiiahi, anga ilio ana ki le poti.

Kiano i tatu tc ninuri, niaiiti ana te poti o te puke ra ki tc wai ; te utangn, erua lekau ki mnga, ko te p\tu anakf, tclea nga nilio, rero ana to niataku. Kiliai taro tu ana i rnnga i takn kaipukc, anga ana ka whakavvatea i nga tatau ote awhenoko. He tangata inii topu lo ratou rangatira, he parnuri, kite alma titiro ntu, lie tangata kalin. Mungu pokaka nga kanolii, moemoe ana, aluia kino am. A»ga ana kite Pareunia, ku taku tunga ia, korcro mai ana ki an i tc rco Ingnrihi. ' Ko koe te rang itira o tenei kaipukc V ' Ae,' ko an ntu. * Hcalia te utanga?' ko ia mai. ' He paraoa,' ko au alu. ' I iilui in li i Ilea,' ko ia mai. ' I Poliii'-na,' ko aua'u. 1 Ko lica V ko in mai. ' Ko Kcpa Ue Wapi,' ko au am. ' K mate ana reir.i i te liiakai,' ko ia m.-.i. Wlii'tc touit nga kara i te meatariga mai ki nu mo te titiio uliakatau iw-i. Ano ko au, ' Ae ra, lie mea tuku mai enei paraoa e nga tangata wliakapono hei i te liunga'iiiate o taua walii.'

Wliakatau tonu tc titiro o tc tangat.i ra, tiliuri ana ki nga tangata, ka panga atu i tana kupu ite rco Pmiiora. Wlietc tonu nga tangnta ra i te mcatanga atu o to ratou rangalira. Tiralia ana tc titiro niai. Haerere ana i ruu>*a i tc puke, lioki mai, l\oki atu, a, ku tahuri mai nno ia, ka mea ake ki an, 'He hereliki katoa nga Marikcna, na tealia koutou i mea kia kawea lie ki nga pikopo e tnti ana kite mate?' K.i miliar o au ki temalii o tenci tangata, ka nica ake an, ' Na te mea, ko te Ariki o nga l'ikopo to matou Ariki,' ' Ki te mea ka tcka koe ki flu,' ko ia mai, kite mea ka tcka koe ki au ka til I. j ton tinana ki nga papa tnknhanga o 10 kaipuke.' ' Na ton iivi tenei utanga, ino tc lii.ikai V ko ia mai. ' Me wliakakite ki a kae aku pukapuka,' ko au am. ' likoic au c mea kia titiro ki ou pukapuka ; cngari ine oati koc ki uu kite ingoa ote Ariki, ka oti nci le whakaliua e koe.' J te korerotanya mii, ka whakupii ia i a ia ki ana riiig.i. Ka mea ake au, ' V. o.iti nna au ki tc pouo

o tenei i te Tokotoni e tapu ana.' No taku ivliakaliuatanga i to Tokotoni, ka liapainga to potae o tc taugata ra, ka lnoliu a ro.i 110:1. Itc aranga, ka nliua pai tc titiro ni.l'l ki an, ka wliakatau taku titiro ki a ia. Ka mea ;ike in, ' U Kapene, 111 c liumai ki an lie kalui wai, kia torn." Tono.i ana cau nga tangula ki tc tiikuiiiku i nga kalio wai ki tana poti, kot<ilii ano kupu aiu, ka pcke katoa nna t«n«*itt:i ki ic poti. Til ana ano ia, 0 wlnkainuharaliara :>n.i poi : ka totoro mai te ringa ki nu, a, ka ivu ii .>. 'Ma i.s Atna koe e ivliakapai, e :itn kav.u lioki i a koe ki tu liiit nga mate i te kai kore.' *■) liners ana to tangata ra. I wliakamaiia pea lenei taliae i iiuiri ilio o tenci. Aliakoa lie tangata tutu ia, aliakoa i kino wliakaliara tuna malii, aliakoa i pakekerawa tona ngakau i nna liara lini, i puta akeano tetalii maramn i roto i a ia. Mnrire tenei walii marama, i harahara ai te niamae o te ngakau i te matenga ai, otiia, ko tc nui o te pouritanga e inau ana i tona liinengaro.