HE KORERO TITO.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 2, Issue 41, 18 July 1850, Page 3

HE KORERO TITO.

I nga whakapaparanga tangata i muri mai ote hanganga o te ao, he mea ako te tokomaha kite kupu whakarite. Ko nga iwi whakarau mai i te tangata i roto i te whainga, liepcratonu ta ratou ako. He tckomaha nga tangata o namata i ata wliakarongo ki aua ktipu wltakarite j he kiipu ono raia mo ratou ake, otiia, kihai i matauria, no te mea hoki i whakahacrea nga kupu ki nga kainga tawhili, ki na» moa hoki o tawhiti. ire lie mea, i niatau ana tangata i wliakarongo ra mo ratou ake, nga kupu, ktta maru ke nga kai korcro. Ua wliakarongo te Ininga kawe riri kite kupu whakarite, ekore o ratou tara e tiitu ki te kino, no tc mea, kahore he maharn, ko ratou te hunga e korerotia ana. Engari, ka rongo nga taringa ki aua kupu whakarite, ka rapurapu te whakaaro, a, ka npea a roto o tc ng.ikrtu, kaua au e pcra te kino me nga tangata kua korerotia nei. He tokomalia i whakarerc i tc tutu, i tc he i miiri iho o te rongonxa o aua kupu whakarite, ahnkoa he nui te kino o tc tini o te tangata nunui a naniata, i harahara kait ctahi o nga lie i tc korerotenga o cnei mea tito noa ake. Ekore e matauria tc orokokorerotanga 0 teuei mea, o tc kupu whakarite. Me tu korero pai te kupu whakarite ki nga tangata katoa. Otira, ki tc hunga tu-a kttarc he nui tc pai o tenei tu akoranga. Ko te nica tenei c paingia nei c tc tamariki c nga iwi kuare hoki, tc kupu whakarite, e ata liaere ana iv.'a. tikanga, e liaere ahuarcka ana ki tc whakaaro. 1 titoa ai tenei tu mea, mo tc pai anake ; eliara ite ako itc tamariki anakc kite pai, otiia, he ako i nga tangata katoa o tc ao,' ahakoa iti, ahakoa rahi. Ko te timatanga ia otc whakaaro rere ke, ole whakaaro rapurapu, o te whakaaro niatau, i painga e nga iwi kuare, e nga iwi matau katoa nno hoki.

' Ko etalii o ana kupu'tito i vvliiua ki tc kararelic, kite manu, kite rakau lioki ote nga1. ' ? , lierclicre, ko aua mea katoa i whakamangaitia c ngi kai tito, i wliakaturia, lici wliakapttaki korcro mo tenei mea, mo tera mea. No nainata noa atu enei tu korero tito. E meinga 1 ana ko Eliopa tc ingo.i o te tangata nana ■ ' timata te korero o te kupu wliakarite ki tc Ilacana,'tc taika, tc Eripana, me era atu kararehe o te ngalierehere mo te nakahi, te tunI tara, te papa, te mokomokoi nioera mea ngo- . kingoki. No namata rawa taua tangata, lie i mea wliakarau i;i na tetalii rangatira nui; ko te kino in o lona rangntira, liealia koa i kore- ! rotia ai. lie kino no taua rangatira ona i anjja ai ia i tito i te kupu wliakarite, wliakaliacrea ana ona kupu ki aua tini mea poka kr, kci lupato tona rangatira he korcro rnona, a, ko ia, ko Eliopa te tukunga ilio. He mea raweki tewliakaaroo te tini to korcrorerobinga o tc mariu W tc kararelie, me era alu mea penei, koia koa lioki, i paingia ai. He malia nga kupu kua tukua atu mo tcnei mea tc kupu wliakarite, koia tc lioatu etalii i tcnei tuliiluliinga ; oliia, kei muri atu iici, tukua ki a koutou etalii o uua mea, kia korerotiaai kin ata tiroliia ai hoki ona tikanga. Tenci ano tc tini o aua kupu wliakarite kei a matou pukupnka. TE KAI NGAKI WHENUA ME ANA TAMA. .Tera telalii kai ngaki wlienua, lie taugata wliai i pangia cte mate. Wliakaaro ana taua kaumatua, ekorc c malia nga ra ka pahika ia i tenci ao. Karangatia ana ona tama ki tc talia o tona nioengn, meinga ati) ana, — " 15 aku taina, ko taku poroporoaki tenei ki a koutou—kaua taku mara e hokoa ketia, kua

ro.i tinei marn c takatoana i ta tatou whanau, ktta ran ke nga tan. Tcnei ano te korero puku o toku mama ki au, ko tnua korero ka tukun nei e an ki a kontou. Tcnei alio tetahi taonga kci raro i te whenua i volo i tcnei mara, kei tcliea w.ihi ra nei, kei tchca wahi va uci. Na, ua kotia nga mea ote mara, tahuii koutou kite rapn, kia kaha le rapu, a, ho niii to tukunga ibo mo la koutou mahi." No to matcnga o tcnei kaumatua tohunga, ka tanumia. Muri iho ka pa ana tamariki kite in.ihi, a, hurihia katoatia ana te oneone o te mara, hoki atu, hoki am, ko tc mahi ia he huri i tana mara, kahore tana taonga i kitea. Engiri, ko te hua o taua inara, nui atu, I'.ihai i pera to nga tangata i pahaki atu. No to huringa o te tan ka liokoa nga hua o te mara, a, ka tirohia nga utu, he nui noa atu. Mea alio ana telahi o aua hunga,"—li! o mea ana au ko te taonga tenei o to talou mama i korero ai. Otira, kite mea, cliara tenei i tana i wliakapuaki ai, kua kitea nei e taton, he tnonga nui ano tenei mea, tc almwhciiua."

Am ivtatou e tohulohu ki tc tikanga o tcuei kupu wliakaritc. E matau ana matou kite ahnwhenuao le tangata Maoii. V. inatau ana koutou ko te ara tcnei kite whai taougi, a, ko to pii, mete rangatiranga kei roto ite wliai taonga. Kua kotia lectin nga men " waenga, ko tenei, kia kaha le keri, kin kitea ai te taonga ngnro, Kia kohikohia ai le whai rawa a te mutunga o tc tau.