KAPENE TOHE.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 2, Issue 36, 9 May 1850, Page 3

KAPENE TOHE.

E noho ana tetahi hoia kaumatua ringa tahi, i te taha o tona whare i te marama o Hurai. E noho ana i tona taha etahi tamariki, tohea ana ia, kia korero ki a ratou. Tangohia ana to pai pa i le )voln, niukiia ana nga ngutu kite liiiiit, n, korcro ana i cnci kupu:— " I n:;a ra o (oku kahanga ckore ra'.v.i e anga, e whawhai te Wiwi ki a ratou wliaknivitvi i rolo i to liuaralii me ratou e noho mai nei. Kaliore, kaliore, ko a matou wliawhaitnnga i anga ki nga iwi ke, kia korc ai e hekc to rangatiratanga o to tatou wlienua tupu. — Ko te liniatanga o taku korcro kei te Go nga ra o Noliema, i to tan 1812, i muvi tata iho o te parckura o Waiama. E wliati ana matou ; ehara i tc wliati inai i le lioa riri ; e whati mai ana i te liaupapa o tera wlienua, e nui ake ana te liaupapa i te riri o nga lluliann, o ngu Atiriana, o nga Paiveriana katoa. Kua mca nga apiha ki a matou, kua tutata ki Morcko, a, ko te tacnga ki reira, ka whiivhi matou ki te kai, kite alii, kite waipiro, kite liu. — Otila, o mate noa ana mntou i roto i tc liaupapa, a, e patua liacrctia mai ana matou e nga tiua tuku mai o tnuaiwi. E ono nga liaora o to mntou liaerenga, kiliai i okioki, kci rokohanga e te mate. 12 wliir.a noatia mai ana te liukarerc ki nga kanolii etc liau, a, liingaliinga liacre ana matou i runga i o matou lioa e takoto mate ana i to liukarerc. Kaliore lie kikitanga i reira, kaliore lie whakahuatanga o te waiata, mutu pu te koivhctcwlietc o te liunga amuamu. Ko ail i iriuri mai o taku Kapene hacre ai; lie tangata poto ia, otira, he tangata kaha, he tangata kaive riri, he tangata maia, he tangata pono. Ko to matou ingoa mona ko Kapene Tolic ; ekore hoki e hoki tona kupu, tohc tonu ki tana i mea ai ; kaliore he aivangawnnga o ana wknkaaro. Y tu ia ki Waiama i roto i te kekeritanga, ko anamata puwherowlicro, konia tonu i te mate j lie pakarukarukakaliu nei i tikaia ki nga waewae, toki tonu itc toto. I taku kitonga atu i a ia, ka haere ngoikorc, imiri ilio ka hirorcrore te hacre, », liinga ana. " li Kapcnc ckore koe c ahei te takoto i kona," ko au atu. Ka me.i ia, " E alici nno, inalioki c tikoto nei an," toliiitohu i.tu ana ia ki ana mate. Ka mca am au, " E Kapcnc, kauarae mea, kia pcna tou mate;" wliakaaraliia ana ia, wliakaturia nn ki ana wacw.ie. Ka whakamntaiiinu ia ki tc liaerc mona, otii.i, kiliai i kalia, hinga ana ia me au atu ki runga i a ia, Ka mea ake ia, " E Ilopini! kua mutu — wailio an i kom i, liaere koe ki to iiiiiii'Jta. Kotal i aku kupu ki akoc i mua atu o to hae. lcima. Kei Worcpe tctalii wahiue pai, In kuia, ka warn tc tekau o ana tail ma ru.i —kr tuku m..lua ia. llaere mai, hacre ki a ia; me awlii koe i a ia, hoatu tcnei—taku lorn—hoatu hoki taku ripeka—mau nga kupu ki a ia. Heoi ano," " Ilcoi ano e Kapcne T' ko au atu. " Kua mca atu na hoki au —hacre atu ra—ealiua." Eto tamariki! heke ana nga roimata i aku kamo, na tc alia ra nei. Ano ko au atu, " Kaliore c Kapcne. Mc haere koe iau ; kite kaliore tcna, me nolir aliau i a koe." u E whakalic ana au ki tcna," ko ia ki au *' Engari ano te whakahe i te kotete noa i n»utu o te wahine ; e rongo ra nei ki a koe wailioki tcnei ekore au e rongo," ko au all ki ai a. Ka mea ake a tc Kapcnc, " Ki tc ora ak aliau, ka wliakamam.ietia koe mo tenci." Ano ko nu atu, " E pai ana kia rongo au i to whin a tana walii ; ko tcnei, niakuauo e mah taku e liiahia nei aliau." Ka nica mai tc Kapcne, " He kovoke nanakia koe!" Ka mca atu aliau, "Ac ra, c Kapene; o. tiia, ko koe me hacre i au." Ngau ana te Kapcne i ana ngutn, otira, kaliore i kiki. Ka mau aliau ki a ia, ka tikawea ki taku tuara. Kiliai taku haere i kalia i te taimahn. Kihii i ro.i ka torcngi taku nuinga, a, hfioi ano taku i kiteatu ai he mania hau ■ papa. 1 nmri ilio, ka puta te tira o uga Ko h ikn, e hari hacre ana mai i ruiija i nga hoiho, e mau ana nga tao i le ringa. Kua kaliore kc te Kapene, i kon>:i ; kua mea aliau kia kaua te Kapene e wliakarerca. Wliakatakoto lia ana ia ki tc wlienua, hipokia ana kite liukarerc; ko ail ia, i kuliu ki iiro ki tc kauika tupapaku takoto ai, ko aku kanolii kau i puta. Kiliai i roa, ka tao mai nga Kohaka, wcrowcroliia ana e ratou nga tupapaku, ko nga hoilio ki to tnkatakalii mai.— Takaliia ana taku ringa c tctalii o ana hoiho, titaritari ana nga kiko, matigungu katoa ng;i wheua. Ko taku ringa matau i puma ki taku niangai, kei rangona taku auetanga; mini tata ilio, ka riro nga Kohaka. No tc potonga o tana huuga, ka ara ake au, ka tangohia mai te kapcne, Me tc mca mate te kapcne, otira, toia mai ana ki taku ringa talii, wlinkaivharorotia an i ki run.;a ki tctalii

toka, takolo totm atu au ki to taha hipokia ana l;i tokn. Ka h;t'iv ka p:>, ko te hnkarere c hcke tonu mai ana. Una torengi noa t.iku nniiiga, hcoi ra ano nga mea i r.m;ona, ko te horauga o to mata, ko te wliakao " to wuruhi, c kai noa ana i nga tupapaku. Ivo te Atiu anakc i kite i nga mea o tokit ngakau i tauu p» ; Una tino tnca hoki au, kotoku po wh itenei kite ao. Otira, i Indian ahan kite inoinga o tnku whaca i ako ki au i taku luihoanga ki ton i talia —ka tuttui aktt tnri, whakaknhua ana att i ana kupu i reira ; inoi pono ana an. Hte tamariki.' pa ana te linri ki tnkn ngakau i min i iho o tokn inoinga. Kia nialiara koutou ki tenei, na inoi pono, ka pa te marie kite ngakau. I taku wharorotanga kite taha ote kapene, marie ana to ngakau. Ka rere nga Itaora, a ka p.uigiaait e te niatno, nawai, a, ka haeie mai etabi apiha \Yiwi, ka tae niai tctuhi he tangata poto, ka rnea, "15 aha ana koc i konei ? Healia i mahuc ai to nuinua V Ka mea atn an, " Erua nga mea i irtalme ai," a ka tohutohu atu ki a te kapene, ki taku ringa anohoki. Alio ko tetalii o ana boa lucre, " He pono te kupu o te tangata nei ; i kite au e tikawea mai ana te Apiha ra etc tangata nei." Kahore, ko Ponupata te tangata i korcro ra ki att. Ano tc nhua pai o tana titiro imi ki au i reira ! Ka mea akc ia, " E pai ana. Pai raua to tuidii." No konei ka liiawlieto tc kakaliu o walio akc i a ia, ka tangohia mai te ripeka i roto i a ia, homai ana ki au. I taua wahi, inutii pit taku matao, me taku hiakai, kibaiano hoki i rangona tc mamae otaku ringa. Ka mea iho a Ponupata kite raniatira i haere talii me ia. " Ko tenei tangata me tona Kapene, me hapai ki runga i tetalii o nga knta tari paura. Ileikona !" Tawliiri mai ana tc ringa ki ahan, a, hacre nna ia. i Ka mutu i konei te korero o tc kaumatua ra, ka tango akc i tana paipa. Ka karanga tc tini o te tamariki, " Korero, korero. I ahatia te ripeka—i aha hoki a Kapene Tolie ?" Ka mea ake te lioia rn, " E ora mai nei anc ia, kua mutu ia tana mahi whawhai, e nolio noa ana tenei. No tc oranga mai i tc mute, ka kawea au kite whare-hcrehere mo nga ra kotalii tekau ina rinia, no to mea i whakatuturi ahau ki tana kupu i a ia e takoto ana i roto ite haupapa. Ka rongo a Ponupata ki taku kawenga ki tc wharc, ka tino kata ia ; a, ka meinga c ia kia whaknputaina au ki walio, karanga ana hoki ia kia waiho au hei liiihaaa. Ko tenei mea whakapai e kite nei koutou e te tamariki, kci walto tenei e mau ana, ko te tau tenei, lena ko te ripeka, he mea whakapiri ki taku ngakau!" Ka mawetc te kahu o te kaumatua, ka matinu mai tana ripeka, lie mea kolii ki tetalii peke hiraka, ko te tau o te ripeka i mau ki tc kaki. —Aga tuhiluhinga o Ilamara•