KO TE KARERE MAORI. Akarana, Maehe 28, 1850.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 2, Issue 33, 28 March 1850, Page 2

KO TE KARERE MAORI. Akarana, Maehe 28, 1850.

Me tirohia ana nga rarangi o nga nupepa e taia nei e o maton hoa Maori ka kitea te nai o nga mea kua oti te uta a UNKNOWN ki Kareponia, mete tini o nga mea o tenei whenua e uta tonu nei nga tini kaipuke c rera ana ki ana wahi. Me whakaaro iiijii boa, kit kitia te pai o tend whenua hei uohoanga mo te kai ugtiki whenua iuahoki he til:a tonu mai te iiinlii o te Uaipuke i nga him o te oncotic, he uta utu ki era titu whenua lie oranga mu

te tin i. Ko nga mea katoa o Niu Tireiii e painga ana e nga titii kaipuke c aim mat nei. He nui noa atu to hialiin kite rakau. Kaliore te tini o nga kai kani me ii"a kai hoko-papa i mahara ki o konei whare e tu kau nei nga pou, kci Kareponia nnakc te whakaaro. Alinkoa nliu tc tukomalia ki torn malii, kite kani p a pa kilmi ana; nga tini kaipukc tiki mai i tomo. Iloa noa e tatari ana nga kai hanga whare i te papa mo ratou, a, riro rawa inai, he nui noa atu te utu. E wliakapai ana matou kite aliuwlienua o a matou lioa Maori i ro'.o i enei liokohoko-n«-a. E rile ana tenei wa kite tai e pari niui ana, a, kiliai nga hoa i men kia toia a ratou waka ki uta, otiia, i whakauru nga waka maori, me nga poti, kite lioelujo i ruiiga i te paringa o taua tai—te tai o te whai rawa. He tini nga malii e riro ana i nga taugata Maori, ko te inalii kainura, ko tc main koliatu, ko te kani rakau me era atu inea. Onia ke anangakai kani Pakeha ki tawhisi, kite rapu koura, ko to langata Maori tena, tango tonu ki nga malii i wliakaverea e nga Pakeha a, wliiwhi noa ki nga koura o enei wahi. He toliu pai tenei; ko te am ia kite tilii o te whai rawa. I te tirohanga ki nga nupepa o te 10 o Peptide, ka kitea te nui o nga mea o te wlienua nei kua oti te uta atu ki tawliiti. Ko nga putu rakau kani. SOO.tiOO. Ko nga whaic papa 172. Ko nga toetoe li'ipoki whare 250,000. Ko nga perekL 92,000. Ko nga tana riwai 50. Hannga te niiiana, te poaka whakapaoa, te oti, te kanga, te kareii, to poaka, te ngohi paka te wahie, mete tini atu o to mea. Ko te utu o enei tini mea kite huiluu i to konei utu koia tenei—Kotalii tekau ma rua mano pauni moni, (£12,000). Ko te nuinga o enei mea i utaina kite kaipuke nonohi. lMuri mai o tenei, poka ke te nuuui o nga kaipukc tiki kai mai. Whakaaroa e koutou te kakama tonu o te hokc, me to uui o te utu mo nga mea i whakatupuria i te tau 1849. A, ekore ianei koututt o mea kia kalia pu ta koutou malii i roto i te tau ISSO ? He teka tena kia ton >a kontou kite malii, e kite una ano kontou te pai e alut mai ana i te aliuwheuua. He kupu wliakaliolioro tenei na te Pakelia, 'kia kakama ts parao" whakakitea ta koutou malii, ka mea ai te tini e am ana koutou i nga takahauga o n«'a Pakeha aliuwlienua. E takoto noa ana te koura me mahia ana c kout»u te witi, te Oti, te Pare, te Knnga, te Riwai te Aniana, te Kareii, te Kelia me era atu mea pcnei. Aliakoa, kaliore te koura e kitea ki nga onoona o to koutou wlienua, e olio ana te wlienua ua wliakatokia kite kai, a, lie koura ano era. Kei i a koutou te tilcanga mo tenei. Me nana ana kite jnalii- ka liaupu noa te koua kite aro. W* Me awangawanga ana koutou kite pono o tenei tirohia nga Nupepa. I te 11 o nga ra o Maelie 1819, haere atu ki te 10 o Pepue.e 1850, erua te kau ma rima kaipukc, ko nga taua o aua kaipuke 4'.5G0, i rero atu i Niu Tironi ki Kareponia. F te 10 o Pepuere haere mai kite 23 o Maehe, ehva kaipuke 2310 tana o aua puke i rere atu i konei ki taua wlienua koura. Ko nga kaipuke i ririki nga utangn, kotalii te kau ma tahi mamma i mea ai, tena ko ko nga puke o mini, i nga wiki cono kua paluiri, piirupuru aua te viu i te \wa mo Kareponia. Tone, ano enei kaipukc wliakuhara, e uta nei' a, liannga ano enei, kei nnnj atu, ke. mini atu. Kliara ianei tenei i to men

whakahari i te ngaki whenua ? Khara ianei tcnei i to painga ino te whenua nei ? Knua koia pea c tukua kia pahuri enci wa whai rawa i te nohoanga noata-, nga o koiituu; engari kia] nana kite niahi, kia pahure rawa akc tcnei tau kua whiwhi te tini ki nga whai rawa c puranga noa nei. Kia rua enei kupu ka nttttu mo tenei wahi. He nui tij pouri oto ngakau, ki nga wabine Maori i eke kite kaipuke, a rere ana ki Karcponia. Kua whakarerea c ratoit te h-aiiuja tupu. Me he mcalie haere to ratou kite noho i nga Pakcha i noho kino nei raton i nta nei. he meti kino tera, he .lilenga he. Me he inea, he eke noa to ratou kite rapu ite kir.o i te ptii'cniu i te kainga iwi ke, he kino whakahara tera, ekore e taea te korero te kino o tana ritenga. Te tukunga iho mo nga wabine nei lie mate, he rawakore a, be hiao noa iho te mahi, Ko ta ratou mate c penei me etahi pakeha e reira, me te kuri i roto i' te waikeri. Waiho o koutou tamariki i a koutou. Akona ki nga tikanga papai, ki nga tikanga e rangatira ai ratou. Me he mea e tohe tonu ana koutou kite mahii nga mea e tika ana; ka whai rawa koutou i tcnei ao, ka pai boki tc noho. a, kite mea ka raptia putia. ka kitea e koutou te ara e tika ana kite orangatonutanga.