Thank you for correcting the text in this article. Your corrections improve Papers Past searches for everyone. See the latest corrections.

This article contains searchable text which was automatically generated and may contain errors. Join the community and correct any errors you spot to help us improve Papers Past.

Article image
Article image
Article image
Article image
Article image
Article image

TE NGAKINGA O TE RAI.

Ko tetahi wahi tenei o to tatou whakahaerenga mo nga mea e whakatupuria ana. He rapunga ake tenei kite painga o tenei mea o te Rai hei whakatupu mo Niu Tireni; he rapu hoki ki nga tikanga o te utu 1110 tana uiea. No tii i ilio, no tua ilio i ngakia ai tenei mea te Hai i te tini o nga walii o te ao. Erua a»o rercnga o tcnei tu mea—ko to Hai o te Haumatc, ko te Kai o te Hotoke. Kitcriie ])» enei erua ; kia tolmnga liei titiro, ka kitca, te pehcatanga o tetalii, i tetalii. Kiia kaliorc te ngaki o te Kai kite tini o nga wahi o Piriteue ; kuamahuc tc pokcpoke i tera kaijhei taro. E ngakia tomitia ana ki ctnhi ntu walii o Oropi, te Hai ; ki llulia, ki lleamani, ki Parana; ko te kai in o enei kainga. E meinga ana lie kai pai ia, e rite ana kite taro e ana i te witi Maori. Kua kai inatou i tenei tu taro ki Hcamani j e manga ana to aliua, c moemoe nna kite kai, a, he kino noa iho ki to matoit whakaaro. E ruia noatia ana te Kai ki nga oneonc e kino ana mo te witi, lie kai kaha tera ki tc tupu mona. E tnpu noa ana ki rimga ki nga whetengi, me nga one kikino. Ko te ngaki mo te Hai e pera pu ana mete witi. E pai ana kia ruia te Hai i te Ngahuru, i te timatanga hoki o tu Kaumati, He niea ano me rui noa, he me a ano me rarangi. Eriia pnliera, etoru ranei liei rui i te eka kotahi. Ale he mea e ruia ana te rai kite oneone kino ekore c kahove to hua ; olira, ua ruia kite oneone niomona, mti noa atu te hua. I nga pukapuka mo te timatanga o te Uu 1811 i Ilanana i Ingai-angi ko utu mo it mea, mo it mea whakatupu ko ia enei—te Witi, 7s. B<l.—tc Pure, 4s. 2d.—te Hai, 4s. mo te puhera kotahi. Ko nga puhera witi i liokona iiS 1,920 puhera, ko te rai i liokona 20G-I- puhera. Ki Parana e tino ngakia ana te rai liei hinga pia ; no tenei tu mea to waipiro ma—te A/hi. I'. meinga ana, e poka kc ana te rai i te pare mo te hanga pia, me era mea ponei. He mea ano ka kotia matatia te rai liei kai hoilio aha no^x; otiia, e awangawanga ana te whakaaro o te tini kite painga o tenei taru liei kai ma tc kararehe pera. E mea ana tetalii rangatira i Ingarangi, " E ruia ana te rai hei kai mitamua mo te pirikahu ho hurt ki raro mo tc whakamomona i le wlienua. Me ritenga kino tcnei ; kiano i ata tika >e ngaki o te Ininga e penei ana." Kiliai tcnci rangatira i hura mai i nga take i kino ai te rui i tc rai hei kai m.'ta ina tc hoilio. Ko le mea tenei i whakaaro ai matou me hura nga rarangi o tetalii atu kai tuhituhi mo te painga o tenei tu taru. " I Ingarnngi e ruia ana te rai hei kai matamua ma tc pirikahu ; lie mea tera ; ua whukatokia te mara rai kite rWai i tana tau talii, ua ruia ra nei ki tc keha, tupu ton it to riwai, te keha ranei. He ritenga pai tenei, n, kite mea ka ruia te rai i te ngahuru, e aliei te wlinnjai kite liipi i nga mtrama o Ofcetopa, o Noheina, (erua, etoru ranei nga marauta i muri ilio o te ruinga) ko te wahi lioki ia e ili ana tc kai ma te pirikahu. " Ki etalii kai ngaki wlienua he pare, he oti nga mea e paingia ana hei kai matamua ma te pirikahu j otira, ekore tera e ata pai, cngari te rui. E mate noa ana te pare mete oti, ko »e rai ia ekore e mate i nga po matao c te hotoke. Ko te rai i wliangaia a-tupu, ki

i tc pirikahu, me waiho kia tupu ake ano lici purapura, c kaha ana lioki te tupu o taua kai 1 i muri o te timotimonga cte pirikahu. ; " E kaha ana te tupu otc rai ki nga one 1 momona, ki nga one noa ake nei hoki. Ki • nga one momona, he tini nga takakau e tupu ana i te putik'c kotahi, ko te mea tenei tc ' wliai pita ai, mo te kai mats ia, pai tomi te ' rai whakatupu kite oneone momona. Me ! rui te rai, mete witi e ruia nei; kia torn nga puhera e tango mai mo tc cka kotahi kia pu- ■ putu ai tc tupu. E ruia ana te peke kotahi > ki tc eka e etahi tangata, c pai ana ano lioki tana. E ruia ana hoki te rai ki roto kite taru ke. 1£ ruia ana te witi ki roto kite taru : ke e etahi tangata ; ko etahi c rui ana i te Joti !ki roto kite taru ke, eugari ano te o'i lie mea ■ pai lici whangai inita mi te pirikahu. " Me he mea he whenua pai, i muri iho o te kotinga o te witi, me rui te rai, me okaoka kau te whenua ki tctahi mea koikoi ; ko te parau me whakarere i tenei wahi. He mea pai rawa tenei, ko te pai r.i tenei ko te 110110ro, e takoto nna ano nga witi i waenga kua ruia tc rai, a roa tata iho, kua tupu tc rai. Takiwha, takiono ranei nga lioilio hei oka i te mara ua oti te kokoti te witi; kia tekau nga eka ite ra kotahi e taea. Ko fe mea tenei e hohoro ai he kai ma te pirikahu i mua atu o te Hotoke. Ekore e pua nga ti'ru noa e tupu ake ana i tcrai, katamia etc rai, ka hohoro ra nei te kokoti i te rai, a, mate katoa nga pua taru; ko ngaputakee hurihia ana ki raro e te parau. Ka tangohia inai tc rakarakn, ka maea katoa nga pakiaka o nga taru nunui." Kiliai i ngakia tc rai ki nga whenua o Atarehia (Poi Hakcna, me era atu wahi o ia whenua) kiliai i ata matauria tenei tu mea ctc tini otc tangata nolio ki era wahi. E hialiia ana matou kia kite i tc tupuranga o tc rai ki Niu Tireni, kua kite lioki matou i tc pai o taua mea ki Hopa Taonc, kua kite hokii nga korero o te kai tuhituhi nana nei nga kupu i runga ake i tenei rarangi. No tctahi o nga kai ngaki whenua o Hopa Taonc nga puraparu rai i a matou. I tc ruinga ni o nga rai kaliu tonu le tupu, a, tamia katoatia nna nga taru c taua rai ; pai noa taua wahi lici tupuranga kclia, i muri iho o tc kotinga o te rai. Ko te Marcti tc ingoa o tc tangata nana nei nga purapura rai i tuku mai. No te ruinga o taua rai, ka wliai kai :a lici whniiiai i ana pi ■ rikaliu, pai noa tana mara ngaro i tc taru, a, whiwhi 110 a ki tc purapura lici rui 1110 ana mara, me nga mara o nna hoa i tutata te noho ki tona kainga. I. waiho te malii o tera tangata hei tauira mo te tokomaha. He mea pai te takakau rai hei hipoki wliare; ekore ia taua mea e pai hei kai, c pakeke ana hoki. He mea pai tc takakau o tenei mea hei hanga potai e mcinga aua he nui te pai hei mea potai. Kua nui pea ngn korero mo tera mea ; ki te mea c pai nna a Niu Tireni hei whakatupu 1110 tera mea, ko tetahi ia o nga take c liua ai te rawa ki nga kai-ngakt whenua o enei motu.

Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi

https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18500314.2.12

Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 2, Issue 32, 14 March 1850, Page 2

Word count
Tapeke kupu
1,314

TE NGAKINGA O TE RAI. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 2, Issue 32, 14 March 1850, Page 2

TE NGAKINGA O TE RAI. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 2, Issue 32, 14 March 1850, Page 2

Help

Log in or create a Papers Past website account

Use your Papers Past website account to correct newspaper text.

By creating and using this account you agree to our terms of use.

Log in with RealMe®

If you’ve used a RealMe login somewhere else, you can use it here too. If you don’t already have a username and password, just click Log in and you can choose to create one.


Log in again to continue your work

Your session has expired.

Log in again with RealMe®


Alert