Ko nga tikanga o nga Kura ako Tamariki.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 1, Issue 26, 20 December 1849, Page 3

Ko nga tikanga o nga Kura ako Tamariki.

[No te "Ao Marama."]

I.—Tena ranei koutou nga Kaumatua kei te tono i a koutou tamariki kite Kura? Ki te kore, he porangi, he porangi noa atu, inahoki, ko te hinengaro i waiho e te Atua hci matauranga mo te tangata kei te vyajho pouri noa iho, lie kore no nga tamariki e nkona kite korero pukapuka, kite tuhiiuhi —ka whakatupu u Kararehe te tangata, ckote e kua lie tangata : —Me wliakaro iananei e koutou ki nga Kaiunatua Maori o mua ; na te moliiotanga kore, koia i rere kino ai to ratou ahua, i pohelie ai a ratou tikanga; — cngari me unga tonu e koutou lie Pakeha, ki ia kainga, ki ia kainga, liei kii wliakako Kura. Me wli'enei tonu, kia wliakakona ai nga tamariki Maori kite Rco Pakeha. 2.—He nui ano te Maori j heoti kore rawa, kore rawa, lie pukapuka, liei wliakamoliio kia uiohio ai—tena ko te Pakelin, ahakoa mauo tini tint, lie mano tini ano hoki ng.i pukapuka, liei whai—toliunza mo te tangata —nokonei i kiia atu, ai kia minamina tonu nga Maori kite Kura kia mohiotia ai te Reo Pakeba, kia piri ai ki nga Pakelia, ki* waiho ai hei livi kotahi —koia lioki tcnei aliakoa mea, kei wareware te Kura. 3.—Kei tera Nupepa, ka rapua to tikanga e tau ai te nolio o nga Pakeha ki ia kainga, liei kai wliakako i te tteo Pakeha. lle aha te Mea, mana ka ma ai tb kiri o tb tangata ? —He Hopi ! I. —lvoiano —l mate ai nga tupapaku o te Maori, lie ngaronga no te Kiri o te tangata i te Itepo, i te au ; i te alia, i te konei te mate e kiia nei lie " Waihakiliaki —kaore, lie no te Kiri o te tangata i te Hepo: tona timatanga ko te Hakihaki, muringa iho ko nga mate Koroputaputa : heoti—me pewliea: liuatu-ka oho inai ta tangata i te mocnga i te ata, ka wliauatu k* lioroi i te kiri kia ma: ongari lioki ko nga tangata i nolio tata tata kite Moana kite wai Maori, me rumaki rawa tera ki roto o te wal —heoti nei ano te mea kalia; te me« tvhakaora tangata; kit* Uor« o te rumaki

engari ste lioroi tonu; kci kapea te rangi kotalii. 2.—1C0 te taonga mana te Kiti, kangawari ni lie Hopi! lie mea p.ii te Hopi, lie mea ahuareka—he iti hoki tona utukei nga To a katoa o nga Pakelia te taonga pai nei te liopi—koia lioki tenei—tangohia tonutia e te Iti e te Italii, kavia hci whakaitia, engari kia nui, kia ma ai te kiri u te tangata, kia ataluia ai, kiaora, ai| kei mate; ko nga wahine, kia liono tonu te lioroi, kei tnkungn pai ki nga tamariki n muri ake : —kati i konei. He Muka. I.—E te Wanau—l te upoko tiiarima o tcrft Nupepa tnatalii, i korerolia atu ai nga tikanga mo te liaro o te Muka. Tena ranei kua whakamauria te mahi Muka 1 Kite kore, timata tonu inaianei—aua liei taringa roa :—inalioki tokomaha o koutou kei ti» minamina ki nga mahi a nga I'akelia-be mea

ano ko te hercni ko te bikipene mo te rangi kotalii ina mahi—a he mea ano tataki rua nga liereni—heoti, he riro noa ake enei liereni ite Muka liaio kite ritenga tawhito, ara kite ritenga Maori—tena pea enei korero te wliakatitoa mai e koutou—koia ano be aliakoa, engari-ivie whakamatau marie-hei kona ka whakatito ai; tena ko tenei me whakamatau marie—whencitia—Tapahia nga Harakeke i te ahinhi ka wailio i roto o tc wliare

taupoki ni—ka ao te ra, ka awatea, ka mutu te kai, ka timata ai te haro, a tac noa kite tua ahiahi —ka mutu te haro, ka whakairi ki te Weiti, ka pnuna, ka kitea ai te taimaha—ko konei kitea ai te hulniatanga o te moni. Waihoki kei te tangata ngawari kite haro e pahika noa ake lie tangohanga moni mana ite ra kotahi kite haro muka kite ritenga (awhito, ki tc ritenga Maori. 2.—lnaianei —kua korerotia ki nga Maori te ritenga liou hei mahi liohoro mo te muka —ma taua ritenga liou nei ka pai wawe ai he muka —he oti, kua akona atu nei—kimilii.i i nga Pata nunui-hei kohtie i nga Harakeke—wheneitia mete Koran Maori e koliuetia nei kite alii—kia kotahi haora e koropupu ana —ka mutu —ka toki—ka liora i nga Harakeke ki runga kite Paraki matotoru kuru ai ki te rakau, ki tc Maire kite rakau taimnha — hei roto i te Awa, i tc aukaha kuru ai, kia liemo ai ngo para o te kiri o walio ; ka mutu te kuru ka waiho i roto o to wai manu ai—kia tuaroa te takotaranga i tc wai muri iho, ka wakairi ki runga i te tarewa, kia Maroke. 3.—Koia hoki tenci etc Wlianau; kaua liei takaroa—timata tonu inainei ano, i a matou e korero atu nei ki ta mahi muka. Kei tc minamina tonu nga Pakrhn ki nga Muka hei uta attt, ki Pou Ilakens, ki Hopa Taonc, ki Ingarangi, ki Marikena, ki era whenua noa atu —ka whai hoki, ka 30, ka 100 ranei nga tangata o ia kainga o ia kainga e taliuri ki to mahi muka e korc e wlieau, ka huhua te taonga ka oti lie ivharc p'araki, ka rite ki nga whare o nga Ti Uaukawa ki Otaki: ka wliiwhi ki nga wcruweru mahana ki nga Kai papai a te Pakeha : kaliorc ianei he taonga i rite ki to Muka. Makonei koutou, tatou talii; ka whai rawa ai, ka nui haerc ai te rongo o teuei motu o Nui Tireni.