Ritenga mo te hanoa Taro.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 1, Issue 24, 22 November 1849, Page 3

Ritenga mo te hanoa Taro.

He rewena to mea tuatahi mo tenei mahi. He tini nga ritenga, mo te hanganga o tenei mea; engari pea, ko te ritenga pai tera i taia kite Maramataka Maori. E oti tenei i nga kaingi Maori katoa; c lakuto noa una lioki. Ko TE RITCXGA. 110 TE IIANO.V UeWENA, Trkei ano te til;inga mo te lianga Rewena.— Me warn lie riwai, hoi te riivai pai, liei te riwai mrita ; 11, mini iho, me whakaranu te neho, me telalii paraoa me tetalii huka nnolioki; kia kotalii puno (spoonfull) Imkn, kia wlia puno (koko) p.iraoa. Mo whakirauit enei ki te wai mahana. kia para te mahana ins to te wniu. Kingihia k noatia ki roto kite pouminu, me puru kite puru pakelia, a kia lata to tu o tana poimamu kite t;:ln ole alii—kia kotalii r.i, kia koiahi po, e tu ai. Ileoi nno It a niiitii. Me hemei kahorehc pounain-.i metan.ro ki te lia, kite tahe Maori r mi ; kii lioio te kororirori i te rewi.ia i ;e turai;a i te t.-.h.! ote alii, lie p.iinga iciia inn-.' n . pirn: t: luika o runga ; hoi kon i, ka la-i_;o ma:, l::a pokcpokea to paraoa ; ko ngi ringa ia, kia jr.ii le lioroi. Me lie tapu noliinolii tena, hoatu te paraoa ki roto; kaua te tapu e \vh.kakii.i. K.ihore lie tapu, lie para rami, mo ta:igo kite kuluie, kia pai no.i utn te lioroi. Kia hangere te paraoa mo tepuy>uh:tam>a i te rcwaiia. Kia wliawiiaru i a w.ic.iga i:ui «te pir.ina, ringihia te rewan a ki r;>:o me tetalii wai tvera, t mpokia iho tc niv,-i, kite t.ikapau, wailio kia pupuhi ana. Ka puta te lewana ki n_ra walii kaio.i o tcp una, liei rtir.i, ki pokepoke. ltingiliia lie wai wera ki roiohei wiiikanami. Kia pcnei nie te 'wai-u te mall mi ote wai. Ki.t pai te pokepoku itc p-i------raoa, kia rua nga ringa hei p:>kcpjl:cr kei maliara kite ngenge. Miliii, ki:i iniinene te alma o te paraoa, kaua letr.hi puktipukii c kitca. Me hoatu lie piraoi maroke kei piripiri kite tapu te in.-?. 1, o pokepokea an.i. Ka oti ten.i, me tmipoki, ;rie hoatu ki tc ia!;a ote alii tu -.i. Ka taca n!;e te pupuhitanga o te pivaoi kite ngutu o te tapu, lie toliu tena, ku i rite kite walii c tunua ai. liei te pcneitanga, kia kakama te pokepike i nga rolii kiu we te tunua. Ki ata i konei ki nga ringa, whakipaingii kniitia kia mama ai te paraoi. Kahore he ou'iv.i, me tango kite kohui, kia k«ka'i te tuipo'ti kei taimalia ng i rolii. He mea pit to koluie porotaitaka, mete taupoki. Kei whaknnuia te ahi ; engari ko nga piiiigarc.'iu me ngingarehu ; kia rile te wera o nga taha ka'o'i o tana omu, n runga, a raro, kia pai ai tc paraoa, kia pai ni te niaoi. Kahorc a koutnu wati c kitea ai te walii o whakaritea am liei tununga mo te piraoi; engari, ko te romga o to niihinga uiatnuria ai tera. Ki tc mea ka pat te mini, m.irokc tonn, mama tonu; ki tc mea ka kiuo te tunii, ka liaumaku, ka tairnalia. Kite mea lie rewena kino, ka taimuha nga taro. Me lie mea e r.ilii ana te paraoa kia ki tc ipu nui ite wai. Kotalii, erua pokepoke115a o te taro, ka matauria e kou'.ou ana ritenga katoa. Kaua e hanga he rewena i nga walii katoa e pokcpokea ai lie paraoa ; engari ko tetalii walii o te mea km oii te pokepokc te waiho ke i nga tuuunga katoa ; kia penei tc ralii me te riw.ii n;;ote. Me kolii kite pqunainu tuu» walii mea, kia kiki te puru. Hci te po i mua atu o to pokepokenga o te paraoa me korori rori taua rewena ki roto ki letahi pounamu me whakauauu lie paraoa, lie huka, 111 c to wai mahana, kite Ualiore lie huk» me paraoa kau; me wailio i <e taha ote alii, mo whakakarekarc 'c mea i te pounamu kia pai ai. Kia 111:1 te lioroi ite poummu ua kohia te rewna kei tinge 10 tint reivaiu, a, (a.igeao noa te taro. Ileoi nei nga mo l.- ir.i.;-.-. tar-}. lingiii ii ti oumu ii.i-.-n i:i 11 iw\'!.:. Ki te mea e np'.io a-ia 1 rot! i a ko.itou tecilii I'akeha nianae Iriug.i tet.i.'ii ouur.i psr;i:i liei tunmvga taro ma n;a i:::i.raia Uau> 1 i i.tji k.iingi. lie pai i;->a ai'.-" ten.'; ite !i.a.i!ia. Ki etttbi kainjjii l'ukelm—-ng* U liuga e rawa-

korc ana tc tangata, e hanga ana etahi eumu mo nga tangatu katoa o taua kaiuga ; a, no te niea, kahorc he moni e utim ana te kai tunu kite taro. Ko ratou ano hci pokepoke i nga pavaoa i a ratou wharc akc; he timu kau tana ua kawca mai nga tavo; ko te utu mo taua kai timu he rohi, he tatakitahi tonu to tcnei, to tenei. Kite niea, ku hanga heonmu ekore e kikino nga taro. Talakiwhitu nga taro mo te tangata i ic tuminga ni ; tcna ko tc kolma, kotahi, crua. Me hiahia ana kou-

tou ki tc tapii) kotahi fara hci utu ; kia whitu nga rohi ua pokepokca ki taua tapu. Ka pai te taro me maka ana he tole mo roto. —, Ko te utu mote tote, kotahi kapa, mo te patina kotahi. Me hokoa ana he tote mo te herein, ka whni tote mo tc paraoa i Hanucre, a, tac noa ki Mime. Ekorc tc utu mo tc tote e nui. Kia mahara ki tenei—ki te kai koutou i tc tote, ekorc tc rongoa e whakaaroa.