He maia, me te Marie.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 1, Issue 20, 27 September 1849, Page 4

He maia, mete Marie.

I te tau 1810, erercre ana tetahi manuwao Ingarihi kite moana o Metatereniana, ka Arahete te ingoa o te kaipuke ko Makiwera te ingoa ote rangatira o runga; he matua UNKNOWN no tcnei Makiwera i rerere tata nei Tireni, tc rangatira o te Ilairo, tetalii ana o nga manuwao ote Kiuni. Ko te mahi i karangnti'i mo te Arahete, lie pupulii-hacre, ho hopu, he tuhu ra nci nga kaipuke katoa o te Wiwi e kitea ana ki tana moana. He mea ano ka puhia haeretia ki nga repo ; he mea ano ka aruariunia kite poti ngi Wiwi kia rokolianga ai. I tana in, tukua atu ana tctahi poti o tau a puke kite tovo liaere i toivi hoa riri ia te Wiivi. Me tmnaiti nei te kai-whakahauhau o tetalii poti i tonoa e te r.ingatira o taua manuwao kite titiro huure ite hoa riri ia te Witvi; ko Te Area te ingoa o taua tamaiti. No te roanga kite moana o taua taliataha, ka mate nga tangata o Te Area i te wai ; a, kihai i taea tewhai to rutou kaipuke i te tuwhiti, n, kaliore lie iva'ti \v.ito i e ivhakau atu ai ; kapikapi ana a ura i te lioia o nga Wiwi. I konei ka awangawanga nga whakaaro o taua tamaiti, me alia ranei, me aha ra nei roaroa e kohikohi wliahanro ana, ka puta te kupu kia purtia nga repo o runga o tana poti; purupurua ana, kiki ana ki nga mangai, tango mai te pu Maori, whakariterite rawa te mahi o ona tangata, a, wlinkau ana ki uta. U kau ano kiuta, ka peke ki rato, ka vere tonu atu kite Apalii o nga Wiwi, e tu mai ana, ka mea atu, " limara, kia kite koe ite mahi o aku tangata ! li tata ana te taliuo nga repo ; kua mea utu an ki aratou, kite mea ckorc matau e tukou mariretia kite utu wai, me to nga repo, me pupuhi nga pu Maori, ki runga kin koutoi:, ki au katoa ano lioki." Ka rongo te Apilii ote Wiwi i ngn kupu o taua tamaiti, ka tino vvh ikapai ki tono inaia ; tukua ami kiuta ki tc utu wai mo ratou, a, hoitu ana heorangama ratou kite poti, tukua atu ana i runga i te ranginiarietanga.

Te NGARO lIANOA HoNI. Kim meatia o ng.i iui o namutn, " Kaua te tangata e whakapaingia mo tona ata-aluia; kaua ano lioki e whakakino ki tc tangata c alma lie ana. lie mea iti ic ngaro i roto i nga mea wliai pakau, ko tc kai e hanga ana e ia, te mea reka o nga mea katoa." lie mea noa ake nei te ngaro hanga lioni k! tc titiro atu, kaliore ona Immaria, kahore he aha ; otira, lie mea tino miliaro ia i roto i nga mea ngokingoki. He tauiru ia mo te aliuwhenua j i nga wahi katoa e whiti ai te ra, ka puta ia ki tana malii, \ Ekore ia e maumau i nga >va c rere haaofiaria; lie utu tonu mat tana malii i te puawai, o tera. Wailioki, ko taua main tauira mo te maliara—ko nga kai e tangohia mai ana i te raumati, e waiho ana e ia mo nga mateuga i te liotoke. Te noaki wnENUA o to Haina tangata. —He nui te malii o nga tangata o Haina ki te whenua. Poka ke to ratou ngaki-wlienua i nga iwi katoa o te ao, i nga hanga o te iwi nunui ; kapi ana te whenua i a ratou mcatnnga horc lie ivalii watea. No te mea e kapi ana nga wahi o uta i te ngakinga, ka hanga he kaupapa kite moann, riringa rawa he oneone mo runga, a, rui atu kite raihi. Tupii noa tc raihi i waho i te moana, a, kotia nontia atu. Ko ctahi o ratou e noho tomi ana kite kaipuke nonohi nei; ko a ratou whare era e noho ai; tupn noa te kai ki runga kite papa takatakahi o aua puke, me nga puawai whakapuijjai, he inea whakato. Ko te iwi tenei i wliai mara ki waho kite moana.