WHAKAMOMORITANGA.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 1, Issue 19, 13 September 1849, Page 3

WHAKAMOMORITANGA.

I era Karere Maori i whakahaerea to matou korero ki nga tikanga o nga iwi o Hawaii, i korerotia te kakenga haeretanga o taua iwi ki nga rirenga Pakeha—ki to ratou mahi uaua ki nga mea e hca ai te rawa. Ahakoa kihai ta matoii kupu i puta mn taua iwi i te walii tala nei kiM kapca ki muri—ahakoa ngaro ratou i te kupu, hihai i ngaro i te whakaaro; he nui ano te korero mo era motu humarie. I tenei »va, me kati mai te kupu mo taua iwi i tcnei walii korero—i te tino aurakitanga o tetahi wahine ki tona hoa tane. He mea whakaoho tenei korero i te ngakau, no te mea hoki, he korero aroha. I whiriwhiria te korero nei i roto i nga kupu o tetahi tino rangatira, ko te Himihona te ingoa. Kua rongo ano pea koutou, he iwi rnatau pu nga tangata o Hawaii kite kauhoehoc ; a, c hono ana te hiahi kaukau o te iti o to rahi, o te wahine, o te tane, i nga wa katoa. E ai ta taua rangatira a Te Himihona e rahi ako ana te matau o nga wahine i to te tane, ki tenei mea kite knuhoehoe ; waihoki he nui te kaha o nga wahine i te tane i te mea e kau nei i te moana. Ko'te korero ka tukua nei, no mua tata atu o te unga o taua rangatira ki Honoruru, he kainga i nga Motu o Hawaii. "Tokorua nga Wahu, ko te tane raua ko tona wahine, he hun<>a whakapono raua j eke am ki tetahi kaipuke. Ka taea tawhiti tc rerenga o taua puke, totohu noa. He miitunga no tc karakia o aua tangata, he loiohutanga no te kaipuke. Hohoro tonu ta peke o nga tangata kite moana. No te notonga o nga tangata ki roto kite moana, karangatia ana kia huihui ratou kite inui ki te whakapai kite Atua ; ko te tane o taua wahine maia ka korerotia nei tekai-whakaako o tana hiuiga. Kararda marire ana ratou i roto i nga wai o tc moana, ka aim tc kau kiiila. " Ko taua kai-wlnkaako mc tona hoa wa-

hine i whiwhi ki tctahi o nga pakete o te puke, hei whakarewa i a raua, hei okiokinga koki i to raua main kanhoehoe i te moana. I roto raua t tera hunga i uru tahi ra kite karakia ; ahu ana to ratou kau ki Kahurawe. I te aonga ake o te ra tirotiro kau ana raua ki nga hoa, kahore kau kua totohu. Takiri knu ano te at >. ka pakaru te pakete o to wahine ; a, kau noa ia, horc he mea hei whakamanu ake i a ia. Ite muri awatca ka ps te ngoikore kite tane ; kua totohu ano pea i reira, na tona hoa wahine i whakamaia. Po noa, ao noa rao i roto i te wai, ka kite nui atu raua i Kahurawe. Kihai ano i roa, ka pa te ngoikore kite tangata ra, no reira, ka tango te wahine kite pakete, a, ka hoatu nga uru o taua matcnga hei puritanga, ka kau taua wahine, ko te tane ki nga uru pupuri mai ai. Nawai— ka pa ano te ngoi kore ki taua tangata; whakaoho noa ana taua wahine i tana hoa, kia inoi, kia what

ngoi ai kite kau, kihai i kaha —kihai i u nga ringa ki nga uru ote wahine ra. Mei reira, ka tango taua wahine ki nga ringa o tana tane, ka kotuia ki tona kaki, ka puritia ki tctahi o ona ringa, ko te rua o ona ringa kite kauhoe. Ka whakatatakmta, ka taliuri to w,.1,; n » .<> Vt ti> illlrn i Innn lint, k.-itah!

ano ka kite i eia kua tupapakutia; whakarerea ake, kau ana kiuta. Brua te kait ma rima mairo i kauhoehoe haere ai tenci \vahine; etoru te kau o nga haora ite moana, "I ata whakahaerea e au tenei korero, kia ata kitea ai te kai tiliro te' maia, mete tohungatangn,—o te whakapono, mete aroha. Ko taku tikanga tonu tenei, kia ata tirohia | ai e te kai-korero, nga mea kua pahure, nga mea e mau nei ano ; nga mea kua tawhito, nga mea e hou ana, —nga mea o te kuaretanga, me nga mea ote matanranga. Ko te maia, mete tohungatanga —ko nsja hua era o nga tamariki o te kuaretanga j ko te aroha mete karakia—ko nga hua era o nga akonga o te o te whakapono."