Ko te Whakawakanga o MARORO.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 1, Issue 12, 7 June 1849, Page 4

Ko te Whakawakanga o MARORO.

Parairei, Aperira 13, 1849. Korerotia ana te pukapuka mo te whakawakanga. Karangatia ana te kai whakaaroaro mo te hara o te herchere i mua atu o te whakawakanga kite aroaro ote kai-whakawa nui. Ko mea ko , ko , ko , ko , ko , ko , ko , ko , ko , ko , ko — 1 , Tumuaki o te Kai-ivhakaaro tuatahi. Ko .

KoreTOtanga kite hunga whakaaroaro tuatahi. Oatflanga o nga kai-korcro hei uinga mo te hunga whakaaro tuatahi. Haranga o nga herchere katoa—kitca ana, Muri iho— | E iiiahia ana kia whakapuakina te kupu o te hunga whakaaroaro tuatnhi mo te mahi nana o ■■ kite liopu ite herchere, kite uiui i nga tikanga o tana he.

Korerotauga o te pukapuka whakapae i te herehere mo tc patunga o John Branks. Te ivkakamaoritanga o taua pukapukapuka e'Mr. Deighton muri iho o te oatitanga o ia tnngataj hei whakamaori. supu o te herehere—E hara i a ia te hara. Kai-korero mo te Kuini—Ko te kai-wha-kahaere-tikanga. Kai-korero mo te herehere—ko Mr, Ross. Karangatanga o te tekau ma rua. Ko—, ko —, ko ,ko , ko , ko , ko , ko • —. Tumuaki a ratou —ko . Karangatanga o te kai-korero tuatahi ko William Nott, he kiii-ngaki-whenua i le huaralii o Porirua. 1 matau au ki tc tupapaku Branks, i noho ia i pahaki atu o toku whare. Tokiiimnunga kitenga i a ia no te Turci i mua atu o tona matenga. I kite a e aliau i tana whare ite Parairei. He mea whakanolio kite tali < maui ote tahunga alii. He mea hapai ki tc patu o te whare, me tctahi pouaka- Kite ana au i nsa maunsa otc natu. I kiln mi ■

tetahi motu nui i ranga i te matenga, i te mata. He motu nunui—me te haunga ote toki nei te alma. No te ata tenei—no te iwa o nga haora wahi kite tekau. Te mea i li,t--ere ai au kite whnre ote tupapaku, he kupu na Mr. Drake. E taca ano te tatau o te whare te ki i roto i waho. He mea wahi te tatau naku i tupekea e au—kaha tonu taku tupeko atu. Matau pu bu, he mea kite tatau. Kite ana au i tetahi toki nui, he Marekena, e takoto ana ki nga waewae o Branks, ko te roanga ote kakau i ngaro. [Whakakitea ana te toki.] Koia ia ko te toki.

Uiuinga a Mr. Ross— E noho ana ahau i palinki atu o te kainga o Mr. Drajce. Ko te 9 o nga hanra haerc ai au kite tnahi, Na telahi tangata i mea inai ki au e walii ana te 9 o nga haora kite 10— he mea titiro ki tana wati; i mea iho ia ki au e liolioro ana te taka o tana wati, 20 mineti. No reira toku matauranga. Haere atu i te kainga o Drake ki to Branks kihai i roa; kihai awhi maira. E karanga haere ana a Drake ki a matou ite huarahi. Ko matou katoa ko Bell i haere kite whare. Muri iho o toku tomokanga, ka tomo inai a Bell. E tu ana a Drake i te huarahi hou ; ka ranga atu ana au ku a patua kinotia nga tangata. Oho rawa te tangata i reira. He tokomaha nga tangata e haere ana, i tenci huarahi, i te ahungamai, i te ahunga atu ki Porirua. Ko teuci, kua kahore te whare i tona tunga. Wnliia ana i muri i te patunga po toru ra nei, he wiki ra nei. He kaho taua whare he mea pokepoke kite paru. 1 tahuna putia nga kaho. Kua keria te walii i tu ai te whare ; kua tahia te oneonc kia tika tonu.

Ko Henry Hopwood—He haihona aliau no te Porihi. I tonoa au kite huarahi o Porirua i te 23 o nga ra o Maehc, i te 11 o nga haora. I tae atu au kite wliare o Branks. Ka walii te liaora 011 kite 12 i taku taenga atu. I haere matou i roto i nga haora 10 11. Oma tonu matoa, tae noa. Te mea i orokitea e au, ko nga tamariki tokotoru e tnkoto ana, kua mate ke. E takoto mate ana a Branks i te koki i te taha o te alii, lie po«aka te arai. Tirohia ana e au a John Branki, a, kitea ana nga patu i runga i te matcnga, i te mata, i te kaki. E whitu nga patunga i tauia e au; ko etahi i hohonu; etoru nga mea i ngoto pu. Ko te mea i te matenga puta tonu ki nga roro. (Hapainga ake ana nga ringa o te kai-kof-*ro kite toliutohu i nga mato 5 he .mea karanga e te kai-whakawa.) I kite au i te toki kua whakaaria mai na i roto i nga waewae o te tupapaku e takoto ana : ko te kalcau e anga atu ana kite alii i lie \va toto kau te toki—maku tonu. He wa toto kau te moenga; poke ilio, poke iho ; me nga toto liou, maku tonu j poke ana i te toto nga kakahu e takoto ana i reira. Ehara i te mea unu nga kakaliu o Branks. Puke tonu te toto i te takotoranga o Branks. Motumotu ana nga kahu ote tupapaku. Ko te takotoranga ote wati, he mea tapalii, mete tapalianga o tetahi mea koi. Kahore he wati o reira ; kahore he moni i kitea e au. Ka whakakite nei au i nga toroiho—i homai ki au e haihona Holmes ; takoto tonu iho i au. He whakakite taku i te paraikete; na taua haihona lioki i tuku mai ki au. He whakakite taku i tetahi potai; he mea unu naku ite matenga o te lierehere nei i roto i te wliare whakawa Porihi.

Uiuinga a Mr. Ross— I ma te ara tawliito matou. E wha pea maira bo te awlii, e rima ra nei. [Te wliarewhakawa.] He mea alio ko an tetahi o nga kai malii kite tirotiroliaerc, I aku haercnga k! taua malii Porihi, i aku nolioanga noatanga e mau tonu anp \ au nga ki o te pouaka i hohia na nga \akahu i tangohia mai i te herehere. I taßu moenga ahau i te arahanga mai o te herehere. Ko te takotoranga o te wati i kotia—kiliai au 1 mea i motu rawa i te kotingh ai. Ko nga kakahu ote tupapaku Branks i tanumia i a ia. Erua haora ki muri iho, ka tangohia mai nga tupipaku. Tokomaha nga tangata i uru kite whakatikatika i nga mea o te whare. E kore au e matnu, he ngakau rapurapii i whakauru mai ni ratou kite malii. Tokowhs nga tangata i roto i te whare, ko au te tokorima. Ko te nui o taua whare 12 putu tc whanui, 20 te roa ; 12 putu 24 ra nei te roa. Kotalu ano ruma o taua whare. I mea au ko te nui ia. E mea ana au i tapahia te takotaranga o te wati kite kotikoti; i whakaaroa eau tenci notaku kitcnga i nga kotikoti e takato ana i reira. I iti ilio pea te whare i taku i mea nei; e matau pu ana aluu kiliai i rahi aki. George Dalrymple Monteitli, he Rata no Poneke— II irot it oil ia e au te tinana o John Branks i te Parairei i Maelie i wacnga o nga haora te 1, mete 2. I takoto taua tinana kite whare kura tutata kite whare karakia. Kua' kitea ketia eau ite tangohia mai ite kata. I tuliia he pukapuka whakamahara moku, e au i reira; i haea eau nga patunga ki runga ki tetahi papapa-tangata kei au e takoto rna. (VVhakakiteaanaikoneitauapapapa.) Kotahi patu i rarararo iho o te kanohi, ka haere i runga ite ihu, taka noa kite kauae, tapoko noa kite nnangai. Ki toku whakaaro i mate i tera patu. Kua kitea e ahau tepatu pera ki nga kainga keri waro, ki nga kainga mahi rino, mate tonu atu nga tangata e pera ana nga patu, i muri tata iho ote patunga. Ko te timatanga o te rua o nga patu kei te taringa matau, haere atu kite taha matau ote rae ; 3 inihi te hohonu, ngawha katoa te wlieua, pa noa ki nga roro. Ko te toru o nga patui timata atu ite mutunga mai ote rua; 3 inihi te roa; taea ake ana te tumuaki j tapoko noa ki nga roro. Ekore rawa e ora ake i muri iho o enei prtu e rua. (Na te Kai-whakawa) Tc ivlia, i te taringa matau, a, te tumuaki, 3 J inihi, puta rawa ki nga roro. Te rima, lie patu noa ake nei. Te ono, i■ te murikokai; ko tetahi walii o taua patu he haeanga kautanga, ko tetahi walii i ngoto ; riro katoa tetahi walii wheua. Ki toku whakaaro, ka whakapoururu tonu te tangata i tera, a, marere ik E awangawanga ana tetahi walii o taku whakaaro ki taku i muri rawa nei. Te whitu, he mea iti, i runga kau ite poiokaki. Te warn i runga i te porokaki, e 3 inihi te roa, e 2 te hohonu ; motu katoa nga uaua. E oti nga patu katoa nei i te toki kua whakaaria mai. (Kei muri ts roanga.)