Kl NGA KAI WHAKAWA MAORI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 1, Issue 10, 10 May 1849, Page 2

Kl NGA KAI WHAKAWA MAORI.

E oku Hoa, —Kua mea a te-tino-Kawana, kia whakakaturia ki nga wahi katoa o enei motn etahi ritenga whakawa, mo nga he o ia tangata Maori, o ia tangata Maori, ki a raton whakatangata Maori; a, kua mea ate Kawana, kia tuhitithia attt koutou e nu, kia rongo ai, e whakaltohorotia ana e ia, te whakatu i nua ritcnga-whakawa, mo koutou whakatangata Maori. Kua ntca il.o alio hoki a te Kawana, kia akona am koutou kia rongo ki uga mea i wkakaroaina ai te karangatanga mo aua ritcnga whakawa —kia rongo ai ki nga mea i whakaltohorotia e te Kawana te tttranga o una ritenga whttkawa i tenei wahi, —kia rongo ai koki ki nga ritcnga e lika ai to koutou mahi whakawa. Ekorc pea e poto nga ritcng-i nto aua whakawakanga i tenei pukapiika, otira, ma te Kawana c mea attt ki nga kai-whakawa Pakeha, hci noho tahi mo koutou, kia akona koutou e ratou ki ia mea, ki ia tnca, o whakawakanga, ahakoa iti, ahakoa rahi. I niua am o te tinga mai o te Kawana ki Niu Tireni, he tinino.iatu nga whaku ritcnga o nga Pakelta ki nga tangata Maori ; tena e inoi atu nga tangaia Maori ki nga utii mo a ratou mea ttiku atu kite P.ikeha, ka hunahtini te P.ikeha, —ka wliaknrouin', it, e mea ano ka ngaro noa ilio nga utu mo nga mea o te tangata Maori. I taua wa. ihe pit nga ritcnga o te whakawakanga mo te rironga mai o uga utu ote mea ttiku atu kite Pakelta, a, no te mea hoki i lino kuwarc te tamrata Maori, ki nga ritenga whakawa a te P.ikehi —no te mea, kahore a ratou mami-r-nga ki nga Tore o Ing.irangi e nr.-i ana i konei i .mua atu o te h'aerenga mai o te Kawana, k.i poatt iu no.' ::ga tar.gatt Maori, ki nga tikanga e riro mai ai nga utu mo nga rnca tuku atu kite Pakeha, a, he mea ano ka koro noa ilio te utu mo a ratou taonga, no te mea i tino kit arc nga. tangata Maori kite hapii i nga tikanga e riro mai ai n:a utu, mo te taonga tuku atu Ui te Pakeha. Ko nga hoa o nua tangata Maori, i mea, kia tnria te hangang'a o etahi lure e tika ai te whakawa o n.a iiit'ti Maori, ko te jnca koki ia i roa ai te tirii o nga mea e t.iutolictohea ana. I penciti i utu e nga hot t> nga tang.ita Maori, kei he tc ttiktin.a ilio ki a ratou. Ii tino miharo ana pea koutou m:a tangata Maori k tto.i, no to mea i matt tonu aua ri-ten.-a kikinoino te whiikaw.ikanga o nga mea Maori. Ekorc e ahei te wliaknatti e an i roto i tenei pukapuka nga tiknngi k.stoa i in ti tonu ii tera ttt wlnkawa, otiia, ko el-hi enei—he mea whakaaru iiui tenei mea tc

ture Pakclia—a, ekore c taea wawetia te pare ke nga ture kuu takolo—cngari kia roa te whakaaronga—kiaroate whakariteritenga —kia roa te kaivenga; ka oti. Me lie mea, lie Pakeha kau nga lwi o enei motu, ekore e oti waive nga Ture hou te wliakatu ; ekore e oti nga Ture tawhito tc whnkanoa: tena ko tcnei, he tang.ua Maori kei te nninga o enci vnotu koia i liohoro ai i tenei wahi, te tvliakara i nga Ture lion. I muri lata iho o te oroko kawauiitanga o tc Kan-ana; ka whakatakotoria e la, etalii Ture kia tika ai te wliakawa, mo nga lie o nga Pakclia ratou ko nga tangata Maori. He tino ran nga he i whakawakia i irmri iho o tc arnnga o tera Ture—ko ng.i he o ia wahi, o ia \valii K kaivea katoatia mai ana kia whakaritca. Ko nga painga e aim mai ana i to Ture hou, kua kitea e nga Ilapu katoa o Niii Tireni, a, whakaae ana te tokomaha, o nga Pakclia whai-whakaaro, kite tika, me 'e ata hacic o nga ritenga o tauaTure hou. Ho whakaoranga ngakau ki a te Kawana tona kitenga atu i nga hua pai o te Ture hou. K whanga tonu ana hoki te tini o te tangata kia kilea nga tiknnga o taua Ture, no ka whakaae noa te mano eata rite ana taua Ture, ka ora, ka latu hoki te ngakau o te Kawana. Ko etihi enei o nga mea i hari ai te ngakau o te Kawana—ko nga rongo puta inai i era wahi, i era wahi, mo nga whakaaro nui, mo nga whakaaro tika, o nga tangata Maori, i urn ki te wliakawa i te rironga o nga titu i a ratou mo nga laonga tuku atu kite Pakeka, i to ratou whakai.ikatiga ranei etc Kai-whakawa. Ko nga whakawaka nga tangata Maori, ki a ratou whaka tangata Maori, e taea ana e te Ture hou. Otiia, i whakaaro a te Kawana, ekore e ata pai i tera wahi te whakawakanga ki a ratou whakatangata Maori. Waihoki he tini noa atu nga he o nga Pakclia ratou ko nga tangata Maori, no reira i whakaaroa ai, ko enei kia, oti, a ka oti enei, ka tango atu ki nga he o ratou whakatangata Maori. He roa noa atu nga tangata Maori, e kakawe ana, kihai o ratou mate i taia, a kua mea te tini Oite tangata kahore 'lie kaha 0 te kawanatanga kite whakaara Ture e taea ai te wliakawa i nga he o nga Pakclia, ki nga tangata Maori. I tenci wahi kua whakahoa te Pakeha 1 ' kite tangata Maori. Kua whakaae te tangata Maori kite mananga o te Kawana kite whakatakoto i nga ritenga e oti tika ai nga mea katoa e tautohetoliea ana, e nga tangata Maori ratou ko nga Pakclia. 1 whakaaro a te Kawana ka roa e wliakawa ana i nga he o nga Pakeha ki nga tangata Maori, ka marama haere te whakanro o naa tangata Maori ki nga tint ritenga o te wliakawa n, poto rawa nice nga he, ka matau nga tangata ki riga ritenga mo ia he, mo ia he. 1 mea ano a te Kawana ekore c ahei te whakatakoto wawe i nga tiknnga e wliakawa ai te tangata Maori i a ratou ano, cngari, kia tuliituiiin atu, kia rongoki o ratou whak ■■- aro, a, kia riro mai te whukaauanga o nga Uangatira Maori. Kua ronso na koutou kite whakaactnnga o ia rangatira, o ia rangatira kite kupu o te Kawana kia waiho ratou hei kai-whakawu noho-tahi ki nga Pakeha, hei whakaaro, hei wliakawa i nga he o nga tangata Maori ki a ratou whakatangata Maori, li mea ana nga hoa o nga tangata Maori, e pai ana kia karangatia i fenei wahi nga ritenga wliakawa mo nga he o nga tangata Maori. Ko te htinga i tuku mai i a ratou he, kia whakawakia e nga kai-whakawa Pakeha, kia pera te kawe mai i nga Ac o o ratou hoa Maori. Engari enei runanga ka karangatia nei, he rangatira Maori oinlii o nga kai whakarongo kupu, tena ko o mua whakawaknngn he Pakeha kau. Ko te hunga i hokihoki mai na kite wh .kaivn, e matau ana ki nga ritenga o roto o enei tan kua pahenio, a, ka turia nga, ritenga mo nga iwi Maori, ki a ratou ano, ko rcira kitea ai e ratou tua tikanga, o tetahi, o tetahi, hei reira, me ako e ratou te hunga e kuare ana ki ana ritenga. K mea pea nga whakaaro o te hunga e kuwarc ana ki nga wliakawa, he mc.i he enei mea —he mea tikanga kore—e whakaaro ana matou, ma tc hunga e matau ana ratou e ako. Me he mea c piri ana te tokomaha ki nga ritenga Maori, a ka whakahe tonu i nga Ture me ake nei ara i a tc Kawana, ma koutou, ma te hunga kua whakaritea hei kai-wliakawa, e tahi atu n ratou whakaaro awangawanga, a, me whakaputa i to koutou kaha ki ie hapai i ana Ture wliakawa. Ko te'dii tenei o nga ritenga o taua Ture, ekore tc tukunga iho o te he e karangatia kia riritc ra ano nga whakaaro o nga Kai-whakawa Pakeha. He ritenga pai pu tenei, no te mea, ekore ta te tangata whakaaro c pokaia etc Kai-whakawa Pakeha ; ko te mea tenei i meinga, ka ivhakanuia nga whakapainga o te mano ki nga tikanga o tc Ture meakc nei hunga a tc Kawana. Kua rongo nei koutou ki nga mea i roa ai te meatanga mo nja ritenga whakawn, o nga he o nga Iwi Maori ki a ratou ano—kua rongo ano hoki koutou ki nga mea e whakaaro ai a te Kawana kia whakaturia t tenei wahi ana ritenga mo te whakawakairja o ia he, o ia he o koutou whakatangata Maori. Na ko taku ka ako atu nei, he whakaatu i nga main c whakaritea ana mo koutou tta

nolio tahi koutoit ko nga Kai-whakawa Pakcha ki tc whakarongo i nga he o o koutou hoa tangata Maori. Ko nga Turc katoa e whnkatakotoria ana e waiho ana hei tnea whakalika i te hunga c piri ana ki ana Ture, a, ka meiiiga ate kai- ' hanga o aua Ture kia pumau tonu, kia mau 1 rawq. Otira, mehemea ka hanga noatia cte 1 tangnta etahi Ture—me he mca, ehara i le mea panui te hanganga o te Ture, ka he te tttkunga iho, no te mca hoki, he mataku—he riri—he whakaaro ke—he tikanga apo—a, ekore au3 Ture e puui"u, e kore c pai hei arahi ite tanghta. Konga Ture e penei ana, hei pitpuri i te tangata c ahu-whenua ana ki (e mahi, a, ekore e kahit tc hoko me tc tini utit o nga mahi o te tangata. Ekore hoki nga Ture e hanga noatia a.va e matattria e te tangata, noreira, ka pa te mataku, ka pa tc ngoikore, ki tenei tangata, ki tcnei tangata, nawai, a, ka pa te mataku, mete ngoikore ki nga tangata katoa. Me he mea e kino ana naa Kai-whakawa, ekore e lika tc ivhakahaerc o nga whakawa ahakoa pap ii nga Ture, ka parca ketia nga ritcnita c ratou; a, ko nga mea ikarnngatia hei whakapai mo ia tangata, mo ia tangata, ka waiho hei whakamato i a ratou. Ko te mea tenai i meingaai kia whakaaro tika te tangata e motuhia ana hei Kaiwhakawa, kia haere pai ai—kia haete wehi korc ai—ki haere riri korc ai, kia haere pono ai tana whakawakanga. Ko te mea tenei i meinga ai, kia whiriwhiria i roto i a koutou te hunga, " e haere tika ana nga whakaaro, i roto i ia Hapu, i ia Hapn." I nga kainga Pakcha he tokomaha te hunga e tango ana i tc mahi whakaaro ki nga tikanga o tc whakawa; no reira, ko tc tangata e hiahia ana kite Utku am i tana mca he, ki tctahi o aua kai-hapai-tikanga ki tc mea ka taluiri tata iho, ka kitca tctahi o ratou ; a, e pai ana te tukti atu ki a ratou ta te mea hoki c inatauria ana c ratou nga whakahacrenga katoa ote whakawa. Otira, i tcnei motu —i roto i nga tangata o tenei wlienua, kahorc he tangata pera c kitca am. Mo ako koutou e koutoit ano ki nga o tc whakawa, ta te mca hoki c tango ana kottioit i tcra mahi. Me ako koutou i nga riteuga o te whakawa, kia haere tika ai ta koutou l whakawakanga. Kite hunga whakaaro papaktt ekore c taea i tenei wahi te ' whakawa, otiia, kite hunga whakaaro hoho- i \ nu, he mea takoto noa, kahore he ngarongaronga. Me he mea i whakaaro ate Kawana I kia taria te whiwhingao ng-i raugatira Maori, ki nga rilenga katoa o te whakawa, pera me te niatauranga o nga Pakcha—ekore rawa e ' karangatia nga raugatira kite runanga whakawa, no tc mea hoki ekore e whiwhi wawe ki nga nwtauranga katoa c whakauru ana ki te whakawa. Ahakoa nana aua mahi wha- | kawa tta whakaaroa o tc ng.ikau—ahakoa tu-a-knware te kai mahi mo aua runanga I whakawa—he mca noa ano, no tc mci hoki, e haere ake ana te matauranga ; no tc mea hoki, e nohotahi ana ratou me tc kai-whakawa Pakeha. Me whakaatu c an nga ritengnwhakawa e tika ai, e ngawari ai ta koutou mahi whakawa mo ia he, mo ia he. Ki ate titiro koutou ki nga tikanga otc mahi ka motuhia nei mo koutou—te mahi i karangatia ai mo koutou e te ruivinga-whakata-koto-ture. Ko te mahi tenei i karangatia mo koutou—" Ko nga mea e tatauria ana—me nga he o tctahi tangata Maori, ki tctahi." Me titiro koutou ki nga he, ki nga hara. Ko nga he anake ta koutou e whakawa ai, ko nga hara ma le Pakcha anake era. Ekore pea koutou e ata iiritau ki nga me i u karangatia ana lie he, a ekore koutou e idiei tc ako e an nga mea i meinga ai, he he etahi, he //<irn euhi o nga mca e whikawnkia itn-i. Me he mca, lie p.iauiau kite whakaatu ki a koutou nga tini riteng i i meinga ai he hara etahi, he he etahi o ngameac wh.ikawukia ana, ki raruraru koutou ki aku whakaliacrenga ktipu. Otira, ekore koutou e roa ka niatau kite titiro i nga mea i meinga he hara ; ki ngj mea c meinga ana he he, tta whakaaroaro koutou, ua uiui-—ma te kaha o koutou kite rapu, ka hohoro ai to koutou malaur.mgi. Mi te Kawana c mea atu ki nga k»i-whakawa Pakcha, kia akona koutou ki nga men c tiihitulii nei an. I te whakaw.ikanga o nga he, kia rtta nga mea e m.tharalia ai—ko te mea hei whakawakanga—ko te tukunga iho o te whakawa. Ki ng-i whare wlukawa o Ingarangi he mea whakaritc tc makanga kupu o tctahi, o tctahi. Otiia, ekore tenei tu rilenga e pai ki o koutou runnnga—ma nga kai-whakuwa Pjkeha e whakahaere nga tikanga e potopoto ai te kawenga. Ko o koutou mahi cnei e whakamatautau ai—ko nga he e ivhakawakia ai—kote tukunga iho oa koutou wliaki-wakanga. A te korerotanga o nga he, ki nga irhakawa, he pera te ritcnga ua korero me nga whukawakaiiga i tcnei wahi. Ko te ] hunga na r.itoui kawe nnii tc he, me nga k-d- ! J korero, te korerotanga tuatahi; muri iho ka j I korero te hunga na ratou te he, me ng.i k .i- J < korero. Ko nga utu mai o ng.i kupu tti o\\ nga kai-whakuwa ka tuhia kite pukapuki ej < tetahi tangata e whakaritca ana mo tern mahi. j r Me ui nga kai-korero o te he ki a tc kitea ai te tikanga o taua he mo le tukunga iho of tana whakawa. K ■ poto ngt korero o te 1

hiiiiga e tniiiolictohe una, hoi reira, me titiro '■ nga k ii-»liakawn ki ny.i kii[>n katoa i tuhi- ' tuhia; a, me wliiriwhiri c ratou nga mca ; anakc e rcre ke ana —-i nga kupu whakalie ■ o lelalii, o let ihj. Ko nga kupu ote Imnga I tautolictolic u riritc ana, ckorc c ahei tc hura, I engari mo ivailio inarirc era. Ka oti to whi- > riwliiri an i mca whakahe i roto i nga kupu 1 o totalii, o tctalii, ka tiroliii nga tikanga, a kt kitea, e kolalii r.i nei rerenga o te tiknng.t, • crua r.i nei, lie tini ra nei, ko te rerenga o " aua mea ta koutou c wkakaaro ai—ko nga ' pakiaka ia o te lie, a, me what tonu koutou i ' era kia tika ai te tukunga ilia oo koutou ivha- '■ kaaro. Kia penci tonu lie tikanga mo kou- ! ton a nga whakawakangata katoa. Otiia, ka ' roa koutou e whakawa ana, ka m itau liaere • ki nga tikanga, a, ka taea te w>hi e lino ' matiiu ai koutou k i ngawari liaere ta koutou ! malii. Ka roa koutou e whakawa ana, ka 1 holioro te kite i nga tikanga o te he i nga 1 kupu ano e liaere ana, poto raw.i ake nga • kai-korero kua hopukia te tikanga o te lie, > a ka whatia tatatia c koutou tc tukunga ilio, mo ia lie, mo ia lie. He mea nui tenei —tfi 1 liopu i te tikanga o te he i nga kupu e Imere ana, no te mca hoki, ka matauria tc tikanga o te lie, ka wliai tonu o koutou uiuiuga ki | nga met e m .rain i m" te he; ah tkoa whakariroiaketia e te kai-korero nga tikanga o te he, ka t:icaaua kokonga c o koutou whakaaro, | a, ka man te po-w i a koutou i roto i nga , kupu litotito noa ake. Kolalii ano tikanga o cnei me itanga c rua, ahakoa e rere ke ana ; letalii, i totalii. Ko tctalii, c whakaaroa ana ' nga tikanga o te lie i runga i te haerenga o te kupu. Me whakaaroaro holioro tonu ua ' wliakapuakina nga kupu o nga kai korero, a, . lie holioro kite wehewehe i nga mea c poka ke ana ite lie e korcrotia ana. Ko tctalii, .ka whakaaroa tc tikanga o to he i te mutunga o ng i korero, otira, e rite ana te tukunga ilio o enci meatnnga e rua. ; Engari pea te mea tangotango whakaaro ite j niiiiiing.t o te whakawa hei tauira mo koutou, . ta tc mea hoki, e iti ana to koutou matauranga. Engari ka matau koutou ki nga tikanga o te [ whukawa, hei reira ka tango koutou i tetahi o nga rilcng.i—te ritengo e tangotango whakaaro ana i runga i te haerenga o te kupu, i nga k u'-kororo e whakapuaki ana i nga kupu. Ka matau ki nga tikanga o te he e whakawa ai koutou, hei reira, me whakaaro te mea e oti \ tika ai ; ahikoa rite te he ki nga mea pufceke |ki nga mea ngawari ra nei. Me ata titiro koutou ki nga korero o tctalii o tctalii,i kia . kitea ni te tikanga ra nei, te henga ra nei, a, I ki tc mca ka nui akc nga mca o tctalii, i ( tctalii; kci tc l.iimgai nui ake nga kupu tika ( tc pap i, kei te lmnga i whakahacrche i tc li- , kangn, te himga e tnka. Ka korero nga ta- [ ngata i nga meatanga o te he ki ou koutou J aroaro, kia tohunga ta koutou titiro kite ma- , taurnnga o ia kai-korero, o ia kai-korero—ki . to ratou whakaaro tika hoki, ma reira, ka tika ai tetahi wahi oto koutou mahi. Ka poto nga korero kia ro i pea koutou e titiro ana i . nga kupu, ka roa c whakaaro am, ka oti te mea c whakawakianni. Engari ko te roai.ga [ o to koutou nulii kite whak iwa ka holioro , ta koutou hopu i te tikanga ote he, i te pua- , kitanga o nga kupu, a, marere rawa ake nga korero, kua mau mai i a koutou nga tikanga . katoa ote he. Ko te tukunga iho ote whakawa inc liaere i runga i te tika, i tc polio ; [ he kupu aku mo era ritenga, me whakarongo . koutou. Ko te Ture o te tika tenei—ko te Turc t • tiihituhia kite ngakau o te tangata c tona , Atua, hei arahi liaere i a ia kia pono ai tana i mahi ki nga taiuati katoa. Mu matauria ana te tikanga o tenei Ture e te tangata; p ka kitea, no te kupu o te Atua teorokomea- , tanga o tenei Ture, a, kp reira te tangata i whakawhirinaki ai ki tana Ture, a, ka aru i nga tikanga ; otira, c pohclicana te tangata ki nga ritenga o taua Turc. Aua koutou e mea e takoto ana te matauranga o tenei Ture ' ki tc ngakau o nga tangata katoa, i te whanautanga mai : —aua ano hoki koutou e mea e riritc ana te matauranga o nga t mgata katoa ki tenei Ture tika. We he mea e mail tonu una i te tangata nga mea e tika ana—me ho mea ekorc nga whakaaro o te tangata e rcre ke i te akonga o etahi atu —me he mea, kthore he whakaaro kino hei kawe ke i te tangata—me he mca, ka aru te tangata i nga tikanga o to te Atua kupu—ko reira marama ai te hincngaro o te tangata—ko reira matau ni ki nga mca c tika ana, n, ko reira tika at te main kite aroaro ote tangata. Ekorc tenet Ture tika c rite i te tangata—poka ke te whiikaaru o tera, poka ke te whakaaro o tern, ckore rawa e ririte; ko aua mea kua whakaimiria ki a koutou hei kawe ke i te whakaaro ote tangata. Ah koi he tc t - ngata kihai ngnro rawa nga tikanga e lu-a-p. i at te mahi ki ona hoa tangata, a, me lie men e rapu tonu ana te tangata, i " ii:;a fcukonga o tc ngakau," me nga mea e maraiu.i ai toi.a whakaaro, ka tino matauria e ia ie-:.ik:iiiga, •'Kia arolia ki ton hoa, aim i:>) .'cie." Ka man i a koutou nga tikanga o ic Tine !ci a korcrotia nei, kia tika ai te mahi ivhakana. Kia mea atu ahau ki a koutou, ko te Ture o te tika, t e lake o nga malii wiiakawa i nga wahi katoa. u l« :i> e n.iho ai nga Iwi kua whiwJli kite inata-iraiijja. Me he mca c tece ke ana

nga whakaaro o koutorr ko nga Kai-whakawa l'nkeha i It* tuea e whakawa nei ko ratou anake, ka tu-a-raruraru pea ua noho tahi koutott ko rrga kai-whakawa Pakeha. Kite mea ka uaua te he e whakawa ai koutou —ki le men e lrhiivhi ana, a, ekore e taea wane te wewete —kia pai te whakahaere i te kupu, knna koutou e nhua talari, engari kia marie te whakaaro ;a, oti noa te whakawa. Otira, ekore o koutou ritenga Maori e takahia ua whakawa, no te mea, c niau ana ki le Tore tenet kupu," Kite mea ka rite te tuknnga iho o rrga whakaaro o ana rangalirn lokorna, i te liiutunga ole whakawa, ko reira man ai la raua i karauga ai." Ivua oti nei koutou le ako c nu ki le ritenga o ta koutou niahi whakawa, ko taku ka urea atir nei, ki-a-tc-whnkarongo ki aku akovanga. E liara taku ite whakatamariki i a koutou, engari he tuku nui i to : kupu ki o koutou aroaro. Me tohutolm attt e att nsa painu'a c ahu mai ana i to koutou whakawhirinakrtanga atu ki ate Kaivatta, a, kite mea ka ngoikore koutou kite niahi tahi iu te Kawarra, ka whakatupu tahac koutou ki kga tini paiiv.'a mo o koutou tamariki, mcake nei whakaritea.

Ahnkoa kua nrri nga ngakinga o te tangata I maori—kim nui te main whangai hoiho, ka-l rarehc ke atu —kua tini to kaipnkc c whakatcrcterea am—kua malau koutou ki ctahi o nga ritenga o te boko—otiia, ko o koutou taotiga ehara i te mea momotu mo ia tangata, mo ia tangata; he men liuihui, nga taorvja o ' tenei hapu, o tenei hapn. E kino ana enci ritenga ki nga iwi katoa c rapu ana kite ma- ' tauranga. Me whakaaro ana koutou ka kitea te mentation o to Ture Iron, kia katia nga taonga c huihuia c nga hapu, otira kia luotu ko te taonga o terrei tangata, o tenei tangata. , Ka kitea e te tangata ka man a ratou mea i nga ritenja ka hanga nei—nga ritenga o nga Ture lion—ko reira nui ai tc whakaaro kia apitia he taonga keatir kiera kua takoto. Ka malau iho te ivjnkau o enei tan.-aln, o enei tangata kite man o ana taonga, kntahi ka nui nga whakaaro kite rapu taonga ma ratou, kin i rile tahi ratou ki nga pikeha e noho na i waenga i a ratou. Ka niatau to tangata ka ruin ana mea, ekore e tiiktia kia k.ihahiua c to langnta, ka ahu te rapu ki u'a mea hei whaknwhiwhi i a ratou ki le pai. Ka pi te: hiahia kite taonga, ka linhoro to ivjakau kite- rapu i nga men v. taea ai ana taonga, no te mea, e whakaaro ana to tangata, ka man tonu, ana taonga i a ia. Ka nui haere te hiahia ote tokomaha ki tc rapu taonga, ka rnpua c tenei tangnta, mona ake, a, ka kitea c te t mgatn, ka man vm ana mea katoa i a ia, ka apiti i te- I nei wahi, ka apiti i tenei wahi, ctahi alir tao- ; nja ki enci kua man nei i a ia ; nawai, a—ka ' tino matauria te pai o tenei lure, ka mea te- ] tini kia hanja tetahi atu tine, kia m.ut rawa iho nga taonga katoa i whiwhi ai ratou. — Ko konci, mea ai kia tirkua atrr te Ture e> ' Ingarangi, mo nga har.i nunui, ki n:a iwi ' Maori, hei arai mo ia tangata, mo ia tangata ; j a, c ))eriei o tera meatang i, me aku ka oti nei to ivhakantu ki a kouloti. Ka [ kakawe ngatnhi teTirre, me to taonttn, ka kake ' tetahi, ka kake tetahi ; a, pi noa kite wahi e ' hui ai nga timgata maori o eirci molit ki r.tro i ' te minangao nga Ture katoa o Ingaiangi; n, ka riro ako ratou kite tuning tpd o nga ' iwi kna whiwhi ki to matauranga, hei whi- '. kanui, hei whaknrnaiia i a ia. Me niahi ana koutou ka kitea tc pononga o i enei mea—me rrrah'r ana koutou, ka in n tahi te kawanalanga kite whakaiiui i ta koulou niahi. Kna rite i tenei wahi ile runauga- ' whakalakoto ture nga uioui hei utii nioleakotrga o o kotilott tamariki. He nui te pai e ahu ' ana ki nga tamariki a nga tangata maori, i terrei mealauga ; a, ka whiwhi nga taitaui.triki ' o koulou ki nga pa i ka nkona nei, ma ia- ' ton e whakahohoro (ctahi wahi o te rairgatiia- [ tanga o koutou iwi maori. I tenei wahi, kua ' kitea lo koutou kakenga-haeietatiga, rro kona, ' kua whakahoa mai ki a koutou nga tangata : lrtinui o lirgarangi, me Niu Tireni. Ko nga ' rangatira hei hapai i terrei whentta —ko nga kai ; noho o tenei whenua e whai mana ana—ko o koutou hoa i Ingsrangi—ka whauga tonu i a lioiitou—ka (aria e ralorr te pelreatanga o ta koutou mahi whakawa, kua whakaritea irei etc ' Kawana, mo nga he o nga tangata maori, kia ratotr whakatangata maori. To koutou hoa, Te Tanare, Wiremu, Kai hapai tikangu mo nga tangata maori.