Ki nga Tangata o Waikato.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 1, Issue 7, 29 March 1849, Page 3

Ki nga Tangata o Waikato.

Enoa ma, He nui toku hiahia kia kite au i a koutou i te kainga maori, koia toku haerenga atu ki kona i nanahi tata nei. He nui hoki toku hiahia kia rongo koutou i oku whakaaro, no reira ka tai i ki tenei niopepa. kia nhei ni to korero e koutou, kia korerotia ki o koutou tangata, me nga liyi c noho haere na i pahaki atu i o koutou kainga. Ko aku ka mea atu nci, hei whakapnarc i o koutou katiohi, hei whakawhiwhi i te liinengaro kite niatanran-M, kia ata kitea ai nga vuea pai e ngaro ana i lo koutou tirohanga. He rata aliau —e ahn ana taku titiro ki nga painga mo te tinani. I tirohi i e .than to koutou ahua, to hua nui, mc tc tn pai, ka vmauau i konci aku whakaaro, kiano an i mataii noa i reira kite tikanga o nga tangata niaori i te hainga. No toku haerenga atu l;i kona ka kitea c an, etahi o nga take, o nga mate kikino na, c ngau i a koutou. Ko nga mate c pa na ki a koutou, ekore a pa nru ki te hiittga kaknha i toku whenua. Ki toku whakaaro ko etahi cnei o nga mea hei pain i a koutou. Ko to tuatahi tenei o aku ka inei atu tiei, ko o koutou whare. Me nouohi rawa nga wliare, engari nga whare kuri i toi;u ivhenua, e rarahi ake ana. K kino ana era wliare, e pmnaliu ana a roto, horc he putanga mo te ha o tc manawa. Kkore te haumakiitanga o nga moonga c nioroke, i te kore putanga mo te linn. Me puta ana te liuu ka paipai kau ake. Ka mea pea etahi, " lleoi tonu auo niatoii." Ae raia, no niii.i iho auo te man 1 , )iiii, c'rahi, ake ana te mate i leuei wa'r.i, i -'.mugi i etahi o nga riteng-i pakelia, renga o etahi o nga rite nga ; • . . a koutou i male ai. I tango —m !..■ nga ritenga pakeha. I whakaii' ! karere kaioa nga ritenga ni.ioii, pai te whakauru. K una ma ' te whakaara whare, kia iiumii, ■ ■ " ! me whakapuare he ]iutanga n. , o te whare. K taea ana • nialau te tangata maori kite na:i. Ko te ru.i o aku ka mea atu nci, ko te l.ni. E kakai ana koutou i te kapana. Kkore e whai kiko, e whu'i kaha ua kai i te kapana anake, engari kia whakauru te kiuaki.

Na te Ani;\ lenei tikang.i, no te alma o'o tatou nilio i kitea ai tcnoi. H<_. kikokiko te kai a. te kuri niaori, me te tint am o te kararehc, a, me lie mea ka kai kau ratou i nga lina ote ivhpn.ua, ka mate. No fngarangi m.ii tenei matauranga, ki nya kuri o rcira i whangainga ete tangata, kite kikokiko otalii, ki nga Ima o to wlicnua ctahi. Ko nga met wliangai kite kikokiko, i ora ake; ko nga mca whangai ki nga Ima ote tvliemia, i tuoi haerc a mate noa i nga wiki cosio, Kkore raia kouton e mate raiva ite kninga i nga Ima o te whcnua auake, otiia, mei-uliakauruhia ana te kikokiko kite kapana, ka wh-ii kalia. Na nga l{ata me nga tolmiiija o Ingarangi tenei korero, he mea kai kikokiko te tangata. Kia mal.ara kouton ki eiiei kupu. Ko tetaiii o o kouton kino lie kai i te kanga kopuwai. Me mea piro tern, lie mea wliakariliarilin. I'ouri ana nn i taku kitenga i tera kai. K kore tera kai e pai mo te wliangai poakn. Wliakarerea—whaknrcri'a te kopuwai. Kite kaliore tana kai e whakarerea, ka kapi kouton, o kouton tamariki, me ona nri, i tcra mea kino i te puku e man na i to tokomalia. Ka mea atu ahau ki o kouton paipa. More lie inahuetaiiga i nga ngutii, otiia, e mea ana :hi ehara kouton ite iwi k ikai kite tupeka. I". ivliakapai ana aliau ki tenei, lie mea kino lioki te kakai kite tupeka. Ko te popoto o 11.4 a paipa te mea kino ; engari kia roroa ki'i tMiilc koiirnn. Hcliinu to roto ite tupeka, a, ki to mea ka horomia tana hinu, ka pa he male. 10 lieke atu ana tamt liinu kite koiokoro na kai i le paipa popoto. Engari kia roroa te paipa kei lieke atu te liiuu tupeka kite maiiL'ai, kei tnpoko kite taiigaia. Ki to mea, ekon; aku akoianga e vvhakarangon.r, ka lieke haere kouton—ka pangia e le tini o nga mate —a, ekove o malia nga lau o miiri nei, ka npiro whakarere koutou i te 111:11 a o te whenui. V. ma ake enei kupu aku, mo te paraikite. Ka tino miliaro pea koutou i'na ronijo he mea tnkitnki mate te kakahuranga o te paraikete. No te p ii, me le maliana o te paraikete, i antra ai koutou i mea. kahoie lie lie o te kakahuranga .' lie kinvaretanga no koutou i pena ai. Me al:o kouton eau, W'liakarongo ki laku ka mea atu nei. I'era ke te ha--114:1114a o o tatou tiii.'ina. Kite mea kawerawera le tiua'ia, k 1 hohoro te matao ; me tino mat.'lo ana, ka hohoro te wcrawera, ka pa he mite. Ko te tukimga iho tenei ote kakaliuiangu ote paraikete. lie- mca ano ka malao te tmina : he mea ano ka weruwer.i, no te mea e kakahuria ana te paraikete ite ao, ite po. lie mea ano ka nohaia te taha o te alii, a lieke noa te kakawa, mei reira, ka whakarerea te paraikete, ka " Weworo te ami kai-kiri," a pa 1101 te 111 >- tao ki roto kite tangata. Epai tepena ite meatnnsja kotalii, i le rua, otiia, me hono tonu ti'ia, ekore te mate e t.iea te pehi, te mate kino e n;au 11a i a kouton, te kohiiuko. Ahakoa ]ioto katoa 114 a Rata o te ae, hei

rtm<ro;i i tora mate, i to koliikiko, ekoro raws c ora a!«>. Ruici ma! Wl\ak;i]>unokia aku kin koutou, a, me wiiakarere—'-me whakarore rawa te kakalm i te p.iraikete i to aivatoa ; mo to po anako. Ho tini ko am aku ku]>u mo koutou, mo ng» nicii i kilo ainu i taku • nohoauga i te m.-iori, ekoro ia e aliei te korero i knnei; oiKf.iri, mu korero ki a koutou i tcra atu pukapuka aku. Na to koutou hoa, Na Matiu Kata, He Rata. Altai-ana, Maelie 25, 18-19.