HE KORERO HOIHO.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 1, Issue 7, 29 March 1849, Page 4

HE KORERO HOIHO.

(He roanga no tera kua taia.) No tera Niupepa i ki ia atu ki a koutou, no te Paipera me era atu pukapuka o te we e korero ai tatou ko Ihipa te whenua i whaka-

mahia matamuatia ai te hoiho. Na reira i tiiku atu ka tae ki nga whenua malia o to no. 1 I korerotia a Arapia kia koutou lie whe--1 mm kei to rawliiti o Ihipa i mcinga atu ki o rcira hoiho, he hoiho lioro rawa, e manakolu'a ana e o reira tangata hei taonga. He malia nga wlicnua kei tua o Arapia, i tae atu ai nga lioilio o Iliipa. Na, i te alma ketanga o enei wlieniia i te malm lioki o nga kai i wliangaia ai to lioilio ka rerekp tana alma mo tana ralii. Ki nga whenua haulinu, i Inia ai te tirntarti mo te kanga, i nui i tiketike te lioilio : ka taka ki nga wlieniia maung-i makariri ki nga wahi i kino to tiipu o te tarutaru i kore te huaoteka-v nga lie whangai kua iti liaere te lioilio, kua vercko tona aliua, me he kararche ke ano, : aliHkna lie inca maia te pnni, ko te ingoa . ! lioki tcnei 1110 nga lioilio ririki, e iti rawa ana i te lioilio, i te nica i puia ni ia. E nieinga atu ana tcnei ki a koutou, kia niohio ai kite atawhai ite lioilio, kia nui te kai niona, ka kore tenei ka iti te hzr-re a to lioilio, ka kuliakorc lioki. I era tan atu ra, lie lioilio uwlia ta tetalii rangatira o Ingarangi, ka wlianiu ana kuwao he mea minui rawa, kahorc ano i ruahiuctia noatia ka li<>knna c ia, ka whanau mai nga kuwao o muri ilio, ho mea iti rawa ilio i to te kuwao alum. Ka he ka rapurapti te tangata nana te lioilio i mua, otira no tana taenga kite wahi i noho ai tana lioilio, lie wlicnua kino rawa, kaliore kail he tarutaru i tupu ki reira, ho wni kino to reira wai, ana kua kiica te tikanga i iti rawa ai nga kuwao. Me lioilio nui, kaha, nga lioilio o Ingaraagi i era whakapaparanga tangata, otiraeliara i te mea lioro. Tona aliua i penci mete lioilio to kata onaianei nei ; otira, i puta te wlmkaaro kia tikiua clahi hoiho mini i Arapia hei whakneke i nga uwha papai o Ingarangi, kia whanuu 115 a kuwao, ka horb rawaake pea i o mua tu lioilio. Ka tikina enei hoiho ki Ingarangi lie mea pai rawa nga uri, i lioro rawa to hoiho ekeeke, i hohoro te hikoi o te hoiho taimaha to Kata, kaliore i pera mo o mua hoiho. Na ka malau nei koutou he mahi wlmkaaro i whiwhi hi nga pakeha o Ingarangi i nga hoiho lioro rawa o tenei wa i nga hoiho pai lioki uaua ki Te nialii parau, kite to kata ranci. E malia ana nga hoiho a nga tangata maori c hoko tontt ana lioki ratou. Me mea pai kia hokohoko i o ratou moni, otira, kei he ratou ki tcnei e hara tc hoiho. mama i te mea pai rawa hei hoko mo ratou, engari te mea maia kite to kata, ki tc waha i nga kawenga taimaha ki nga nra kino o te ngahcrcliere, kite mea ngawari te haere, kaliore ho mangere. Kia malia pea nga tau te oti ni i nga tangata inaori nga ara haerenga k-ita ki o ratou kainga, otira he malia a ratou hanga e taea tc whakawaha kite hoiho inaianei, ki nga wahi poto te haerenga, e taea ana a ratou kanga, witi tc ma atu i nga mara, kite waka itc tahataha awa, he mukt hoki tetahi, i nga wlicnua kaliore he wahi pai hei haronga i tata ki te awa. Kei ctahi whenua o Oropf, ki nga whenua maunga, pari penci me Nui Tircni uci tc aliua, kino ana nga ara, kaliore i mania, i tika ranci hei haerenga kata, he malm nga hoiho e wnakamahia ana ki tc uta i nga hanga o te ttiawlicnua, ki nga taonc. Kotahi tckau pea nga hoiho c herea ana tetahi ki tetahi, e rua ranei c toru ranci ran pauna tc taimaha o a ratou kawenga, ka pikilia e ratou nga maunga o tcra whenua i te haerenga i tetahi taone ki tetahi. E peneitia ana tc hcrcnga ka tukua atu tetalii taura i tc tatua o tc hoiho matamua ka herea ki tc niahiinga o to muri ilio, tukua atu ana he taura i te tatua o tcnei ka herea ki to muri ilio, a, penci tonu. Ko te hoiho kaumatua, ata liaere tc mea c tukua ki mua, ko ie mea tutu ki muri, kite wahi e whakawaia ana ki tc liaere i tana kitenga i tc aliua otc haerenga o o mua, kite wahi c toia ai ia e o mua kite mea e mangere ia. Kotahi tonu te tangata hei arahi i enei hoiho, kite mea he ara kino pari rawa ranei, ka haere mai tetahi hei hoa mo tera, mo tc roringa o nga kawenga i te haerenga o nga hoiho kia tala ia hei wliakatika. He nui te paraoa, to waina, te hua rakau, tc tihi c peneitia ana tc hari ki cna whenua. Ko nga tangata maori c whiwhi ana ki te hoiho, kia pai to ratou tiaki, kia tupalo kia ma a ratou lioilio. E kore e pai kite mea kua hohoro, kua _ rna ranei te haerenga, kia*tukua noatia te lioilio kite koraha, ki reira kimi noa ai i nga kai e kitca noatia ana c ia. Engari <ne miri katoa tana kiri ki mua ki tetahi niaramara kakaku, kakore tenei, kite koponga kakau witi, varauhe ngawari ranei, mc titiro hoki ki ana waewae me kaliore lie kowhatu i ou ki raro o nga waewae, kite paru ana waewae, kite puelut ranei, mc horoi, me whangai hoki ki tetahi kai maro, ki to kanga ranei, kite oti ranei, e

pai ana enei kai mc te tarutaru maroke i nga tarutaru mata makuku hei kai ma tc liolu'o i ana mutunga liacrenga. (Kei tera Niupcpa tc roanga o enoi korero.)