Untitled

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 3, Issue 10, 1 October 1844, Page 51

E hiahia ana matou kia taia ki tenei nuipepa, kia rongo ai nga tangata katoa, i te timatanga o te whainga o Hone Heke, mete wakamutunga. No te waru o nga ra o Hurai, i tae mai ai nga rongo ki a te Kawana, kua poutoa te kara o Kororareka e Hone Heke ; potiri kerekere te ngakau o te Kawana, ka wakaaro ia kia tikina nga Hoia o Pouhakena, (kahore ano hoki a te Kawana i kite noa i te pukapuka o Hone Heke, i runga ke ia). E rima wiki ka u mai nga hoia. Ka rongo a te Kawana kua u mai nga hoia, ka haere atu ia, e rua ana kaipuke, ko te Mannao, ko "Wikitoria" No te 25 o nga ra o Hepetema i u atu ai ratou ki Kororareka. No te Mane nga rangatira maori i huihuia ai, kia wakaritea nga mea he, kia korerotia ano koki nga mahi o Hone Heke. Katahi atio ate Kawana ka haere ki uta, ka tangi nga repo o te Manuao, Tea tangi te tetere o nga hoia; heoi ano haere ana a Kawana me etahi o nga rangatira o te Manuao kite huihui maori tonoa ketia ana nga hoia. Ka korero a Kawana, pai kau nga korero, kahore he hiahia riri, kahore he aha. Ka mea ia ki nga ranga-

tira maori, Me pehea ra ka wakaotia ai tenei kino ? ma ratou ma nga rangatira e wakaaro. Ka mutu ta te Kawana korero, ka wakatika a Manu, a Tareha, a Moka, a Hon Kingi, a Tamate Waka, a wai, a wai kotahi ano a ratou wakaaro, kotahi ano kupu, "E kahore he take mo te mahi o Hone Heke." Ka mutu te korero o nga rangatira maori, ka wakaaro ratou, me utu kite whenua ranei, kite poaka ranei, kite aha ranei, kite aha ranei; katahi ate Kawana ka mea, kahore, waiho ena ma o koutou tamariki, e ngari, homai kia tekau takitahi nga pu-maori, me nga patiti: ka tahi a Ngapuhi ka mea, "Ka tika e te Kawana, ka tika" Heoi ano ka mutu te huihui ki Kororareka, mutu kau ano, ka haere etahi o nga tangata maori ki Te Aute, ki Kaikohe, ki hea, ki hea, kite mau i tenei rongo pai; hoki ana a te Kawana kite kaipuke. No te aonga ake ka rere nga kaipuke, e toru nga kaipuke nunui, kotahi kaipuke iti, tu ana ki Poraenui, me nga hoia, me nga purepo, me nga mea huna tangata. Ko wai ka mohio ki nga ingoa f Ka tohe nga matua o Hone ki a te Kawana, kia kaua e tukua nga hoia ki uta, mehemea

e kore e tukua ki uta, ka mutu te kino, ko ratou tahi te haere mete Kawana ki uta kite Waimate, kia houhia te f ongo. Wakarongo ana a Kawana kite kupu a te tangata maori, wakahoki&.ana nga hoia ki Kororareka, me nga kaipuke katoa, koia anakQ.te haere ki uta. Ka tuhituhia nga pukapuka ki ia rangatira, ki ia rangatira, kia huihui kite Waiinate, kite komiti, kia wakaotia tenei kino. Tika ana a te Kawana ki Otuihu, huihuia ana nga rangatira o reira; a Pomare, a te Waka, a wai, a wai. Kotahi ano a ratou wakaaro. I mea nga rangatira katoa, kahore he take mo tenei kino, wakaae ana ratou ki to te Kawana tikanga, mea ana ratou mehemea he rangatira maori e kore e penei te ngawari, te pai; me he rangatirajnaori e whawhai, tena ko tenei, ahakoa he hoia ona, e kore e wakaaro kite riri, kahore he kupu he, kahore he kupu kino. Heoi ano tona kupu kia waiho ia hei kai tiaki mo nga tangata maori, mo nga pakeha, mehemea ka tutu te tangata maori, hei kai wakarite ia, ka tutu te pakeha, hei kai wakarite hoki ia. Mea ana a te Kawana ki a Pomare ka wakakohretia eia te Katarnauhe. Ka mutu, ka huihuia nga pakeha ki Kororareka, wakamarietia ana o ratou ngakau, tohe ana etahi kite whawhai, kihai a te Kawana i wakarongo. I te rua o nga ra o Hepetema huihui ana nga rangatira o Ngapuhi kite Waimate, tae katoa mai ana nga rangatira: a Tareha, a Waikato, a Ruhe, a Tamati Waka, a Patuone, a Manu, a wai, a wai. Kihai a Hone Heke i tae mai i te mataku i a Ngapuhi. Ka korero a te Kawana, (na te Paki i Wakamaori), ka korerotia te tikanga mo te kara, i nga hiahia pai o te Kuini mo ratou, i te hianga o nga pakeha, i te he o nga wakaaro mo te kara, mo te whenua

ano hoki, ka wakahua ia i te utu mo te mahi a Hone Heke kite kara, ka mea ia kia tekau nga pu me nga patiti. Kihai i ata puta nga kupu o Kawana, wakatika ana a Ngapuhi kite tiki i nga pu; kihai i roa takoto ana nga mahi o te pu, o te patiti ki nga waewae ote Kawana; ka mea ate Kawana, heoi ka mutu, ka mutu, ka mau te rongo. Wakatika ana a Te Wiremu Parata korero ana i nga tikango pai ote Kawana. Muri iho ko nga rangatira maori, pai kau nga korero. Muri iho ka korero nga Mihanare, muri rawa iho ka korero ate Pihopa. Heoi ano ka mutu, ka mau te rongo, kahore he aha, kahore he aha, hoki mai ana a te Kawana. Kia kite hoki koutou te mea, e meinga ai he kara tapu, te kara o Ingarangi. Ko tetahi wahi o te pukapuka a te Kawana ki a Hone Heke. "Na ko te ritenga o te hara koia tenei. "I to koutou meatanga atu kite Kuini o Ingarangi, kia arohaina, kia tiakina ano hoki nga. rangatira maori o Nui Tireni, kotahi ano ana tikanga, he tikanga tika, ko te tumuaki hoki ia o tetahi o nga rangatiratanga nui o tenei ao, he tikanga pai taua tikanga mo nga rangatira o Nui Tireni. I mea te Kuini, kia meinga tangata o Nui Tireni he teina mo nga Pakeha kia whai tikanga ano hoki ratou, kia rite ano ratou kite pakeha. He aha te mea i hiahiatia eia hei utu ? He utu ki aia ? Kahore ! He utu ki ana tangata ? Kahore! He aha oti te mea i inoia eia i te tangata maori ? ko tana i mea atu ai ki a ratou koia tenei, kia waiho te hokohokonga kainga ki aia; Ahe aha te mea i peneitia ai ? Kua rongo ia e tukua katoatia ana e koutou o koutou whenua ki te pakeha, kahore he whenua e waiho mo koutou, hei mahinga kai mo koutou, hei hoko kakahu. He tikanga pai tenei mo

te tangata maori mehemea kaua tenei tikanga pai o te Kuini kua mate ke etahi o nga rangatira, i te kore mahinga kai mo ratou, kahore he kakahu. Kohea oti tupu ai he kai, mehemea kua hokoa katoatia o ratou whenua ? "Ko nga korero enei o te Kuini ki a te Kawana. Ko nga wahi takoto kau anake te hoko ; whiriwhiria etahi wahi papai ma te tangata maori, hei reira hoko ai i te toenga ki nga pakeha; me pihi nohinohi, kaua e tukua kia nui nga wahi whenua mo te pakeha, ruritia nga wahi kua oti te hoko e ratou; kaua a tino nui te wahi e waiho iho mo ratou. He tikanga kino oti tenei mo nga tangata maori ? " I te huihuinga ki Waitangi, i wakaae nga rangatira katoa ki tenei. No reira ka wakatarea te kara o Ingarangi, kia kitea ai kua wakakotahitia nga iwi o Nui Tireni, me nga Ingarihi, kua honoa ano he teina he tuakana, he hoa, he hoa; me waiho ano hoki te kara o Ingarangi hei kara mo nga tangata maori e hiahia ana kia waiho hei teina mo nga Pakeha, kia waiho hei iwi hononga kite iwi o Ingarangi, kia rite ratou kite paere rakau. He maha ke nga iwi, he kainga ke, he iwi ke, he reo ke, kua honoa, kua wakakotahitia, kua hui ki raro ki tenei kara, ara te kara o Ingarangi. "Otiia mehemea kaua e honoa nga iwi nei, mehemea ka wehewehea ratou, e rite ratou kite rakau kotahi, e kore nei e kaha nga uaua a te tangata ka whate noa, Otiia ka paieretia, ka wakakotahitia, ka kaha, ka rite ratou kite paiere rakau e kore nei e whati. No konei tenei kara, te tohu o enei

mea pai i meinga ai he me tapu, a he hara nui tenei te poutokanga o tenei kara."