Meiha Keepa Te Rangihiwinui.

Mareikura, Issue XIII, 1 August 1912, Page 3

Meiha Keepa Te Rangihiwinui.

i te 29 o nga ra nei ka hui nga rangatira o Whanganui kite kainga o Raua Porokoru, kc te take o taua huihuinga lie korero mo te kohatu o Meiha neepa Te Ranpihiwinui.

Ka tu a Nepia Te Tauri kite mihi ki nga raagatira i tae mai, me tana mini kia Teone Kita, mete korero ite ahua ote kohatu kua oti nei kite taone o Whanganui, hei whakamabaratanga ki to tatou papa, i ruDga l te korero a Dga tangata kaore raw a taua kohatu i rite kia Taitoko, no reira ka mahara abau kia korero atu kia lakarangi me nuihui tatou kite whakatakoco i etahi nteDea mo te ahua o te kohatu nei, a, me tono atn a Teone kia mohio tatau pebea tana wnakaaro.

TakaraDgi Mete Kingi. Ko taua ahua korero ano, he whakahe tonu kite kohatu, Ite mea kaore rawa i tata te ahua.

Porokoru Patapu ko taua ahua korero ano, otira i timaia mai tooa koreio i te timatanga o Taitoko te haere 1 te taha Kawanatanga tae noa ki tona matenga. no reira ko tenei tangata na te Kawanatanga tae noa kite kohatu, otira kua whakaarotia nei e tona tuahme raua ko Teone ma raua anake te kohatu mo Taitoko, no reira kaore aku mahara atu ki tenei kohatu, i te mea e ora ana ano a Eu Eeweti ka korerotia ano kia whakaarahia he kohatu mo Taitoko, mace atu aKu ka ora ake ko Wik; mete mea anc o te whakaaro kia whakaarahia he kobatu tae noa nei kite matenga o Wiki, kaati, ka whakaaro a Rora kia whakaricea e ia taua kohatu, kaati kaore ona mohiotanga mai kia tatau.

Te Moana Te Taun. Ite mea kua tae mai a Teone ki waenganui la tatou, te ton«ata nana nga wbakanteoga mo te kohatu o to tatou papa, i te mea kua rongo nui nei tatau Ite whakahe a te tangata kite ahua ote kohatu nei, kaati kei a la hoki tetahi kupu mehemea pehea tana tiliro. '

Teone Kita. Tena koutou te waihotapga ake a tc koutou tuabine meta Houtou tamaiti kua riro atu nei ia ki to tatou matua kia Taitoko, ina tatau e huihui nei, e tika ana a koutou korero; i te wbakantenga i te kohatu nei naku tonu 1 whakarite te ahua o nga kohatu, mete utunga i te £3OO kite tangata mabi, ko ta maua whakarite mo taua kohatu hei te kohatu no Kotaram, he karaneti, hei te kohatu pai ko te utu e £6OO kite £SOG, kaati i taku korerotanga kia limi Kara kia whakaaro mai te Kawanatanga kite kohatu o Taitoko, ka whakaae mai ia ko tetahi hawhe ma te Kawanatanga, oti ana tena i runga i ta maua whakarite ko Timi, kaati ka hinga nei te Kawanatanga ka haere atu ano ahau kia limi mo taua korero aao

ara kia hoinai tona kupu oati mo be kohatu o Taitoko, ara, tooa tubituhinga i ta maua koraro i te taima e tu ana ia bei Minita, heoi ko tana korero kaore 1 tuhia kite pukapuka, engari haere ana maua kia Herihi whakarite ai; ka tae maua kite aroaro ote Herihi ka korero a Timi ia maua whakaritenpa mo te kohatu, ka ki mai ate Herihi kei te pai, ka hoatu e au e £-800, engari kaore he moni a te Kawana aaga (engari kia hoko i nga whenua o te Maori he nui kau te moni) ka mahia e &u te kirimina mo te kohaou ; kaati i te wa ka tae mai a Rora ki konei ka patua ake te waea kia haere mai ahau kite tirotiro ite kohatu, i te mea kore rawa te ahua o tona tungaane Ite rite kite pakoko ote kohatu ; kaati taku taeDga mai ka kite au ite ahua ote kohatu nei, kaore 1 rite kia Taitoko, ka rongo atu au i nga tangata mahi e ki ana ko tenei taogata he Maori, tae atu ki nga kohatu, no Koromenara, takiwa o Hauraki., katahi au ka ki atu kite tanga:a mahi e hara ia i Kotaiam, ka ki maii te mea he xangatira Maori me Maori ano ona mea katoa, katahi au ka ki atu kaore ra a maua whakarite i pena, ko taku i whakarite ai ko npa kohatu o KotaraDi, ko nga kohatu mapere o liari, no reira ko te utu ote kohatu nei kua nui ke ita maua whakarite, ara kua tae kite £llsO, tetahi kei te whakatika ahau ki ta koutou korero, kaore i rite kia Taitoko, rereke a te Pariuihi rite tonu auo kia ia, mete kohatu ote Peeti Te Aweawe, me to ce Kakakura rite katoa era kohatu kia ratau, ko tenei kaore rawa l rite, no reira me whakakore atu leuei me mahi ano tetahi kia rite rano te ahua.

Heoi whakataua ana e te huihumga o nga raDgatira o Whaaganui kiamahia ano he kohatu ke kia rite tonu kia Taitoko, me tetahi korero ano kia whakaritea he kormti hei titiro i nga tauira e rite ana kia Taitoko, kia rite ra ano la ratau katahi ano ka tukua kia tuahia, kia toru nga Pakeha kia wha nga Maori mo taua koruiti.

Heoi ko nga korero o te kohatu kua oti katoa te tuhiiuhi me nga whakapapa ki runga i te kaupapa o te kohatu. Kaati e nga iwi, e nga napu o runga i nga tnotu e rua nei, hei rnohiotanga ma koutou kua whakahokia ano kia mania te kohatu kia rite ra ano ki to koutou karanpa maha.