Te Panui a Te Rangihiroa.

Mareikura, Issue V, 1 December 1911, Page 9

Te Panui a Te Rangihiroa.

Id iwi, ki nga hapu, o te rohe Pooti o te Tai Tokerau, i raro atu o Tamaki, tena koutou. I te raea kua mutu nei te Paremata, a kaa meinga i raro i to te Tare tikaoga kia. whinwhiria boulia ela rohe, e ia robe pooti, ha maagai, he reo mo ratou ki roto i te Whare Kunanga, e kua nei ko te Parema'a..

He wbakaatu tenei kia koutou, tenei i ahau to koutou pononga, ka whakaan ! nßi l ahau ki o koutou aroaro. Ko Kaikihe te marae 1 tu ai te kupu moku, mo te maneue e ana i era ra i wa*nga r jui la koutou, kia wbakaiogoatia hei noho 1 te nohoanga o ta koutou tauQaiii aroba o rione Heki. Heoi, i runga i to koutou whakaare rangator-i, ka whakaaatia e koutou kia kaka ahau, ehara n«i i te uri uo koutou, engan ia no o koutou toto Maori, ko taua teitei, ki taua tuahu tapu o nga tikanga, ki taua oha a te huoga kua mate, ft a, marataa toou e te iwi, ebara 1 toku akepai, ehara i toku ake wbakaaro koutou i kukama kia whakaae ki tauakupu i Kaikohe. Waihoki i tenei tau, mei kaua te tono raai a etahi o koutou, a kore abau e whakakake ki ruoga ake i a koutou tamariki rangatira, kahore hoki ahau 1 te kuare kite fcitiro iho kei tenei whakaaringa ka tu abau ki o koutou aroaro i rurjga i toku ake ahua, Tera ano ahau e tae tinaaa atu ki o koutou marae, wbakaatu ai i oku mahara, ma aku i kite ai i roto i oku tau e toru i noho ai i roto i te Pare mat a. Kua toru oku tau e tifciro aoa 1 nga take Maori o te robe o te Tai-Tokerau, a ki taku mabara ko nga take hei hapaitanpa maaku ina wbakihokia mai ahau e koutou kite Paremata :

1. Ko nga wbenua paraharaha i \iiuia

! e te Hutaaa, Komihana, i te tau 1307, ara ko Puketotara Kapowai Opua Waimamaku Te Tangonge Motuopao ! Kua wbakaaetia e te Komiti o nga Mea i Maori, kia whiriwbiri pakia en.ei take e I te Kawanatanga, a, a kua whakaae te ; Kawanatanga, engari e mea ana kia ' ata uiuia ko ehea watai o enei whenua e ! watea ana hei whak thoki niai ki nga ! Maori. •£. Ko nga toenga whenua e hiabiatia I hei oranga mc koiitou, kia tino nerea, ! kia kana e taea te hoko. i 3. Kia hangaia tetahi tare motuhake i e te Kawanataaga hei whakanohonoho ! i nga Maori ki rung* ki o ratou ake ; whenua, hei awhina ia ratou, ki nga | moni e rite ana, hei awhina i a ratou ki ! etabi tangata tohutohu i te ahua o te | mahi paamu. Ko tenei take kua whai kaana e te Pirimia raua ko te Minita I Maori; ka tino wbakaotia tenei take a ! tenei Paremata e haere mai nei.

4. Ko nga Kooti roberohe, me nga Ruuri roherohe o nga whenua Maori o te Tai-Tokerau, kia whakabohorotia.

5. Ko Dga Kara, ko nea whare tiaki ! turoro, ko Dga mahi whakapai marae, I kia awhiaatia, kia wbakakahangia 6. Ko nga take talutabi a nga iwi, i ; runga l te huarahi pitihaoa, e kaha ana !au kite awhina, aka pumau toku kaba | i te mea kua matau ahau i roto l enei I tau e tora kua pahure nei ki nga huaI rahi whakabaere o enei take.

7. Ko nga whenua i whakataua pobehetia e te Komihana ki raro i te tnana ote Poaii k ; a wetekioa mai ki waho o fc3 nnga ote Poari. Kua fcaea e abau eDabi o enei whenua i tenei Paremata, a e tumanako aoa ahau kia ta9a aoo o au etahi a tera Paremata.

8. Ko nga wabi tapu, abakoa i runga i aga wbeuua Maori, i runga rand l nga wbenua kua bokona kite Karauna, kia tino rahuitia, kei taka'akahia" enei o te iwi Maori.

9 Ko nga paru rnoaoa, konga taunga ika, tabura pipi, toka tic. kia rabuitia e te Karauna i retro l te Tiriti o Waitangi. 10. Ko nga tikanga i roto l te Tiriti o Waitangi hei paiuea mo te iwi Maori, e hapa ana i to Kawanatanga o Niu Tirens, kia whakatutukitia.

11. Kia kaua e whakataua nga reiti whenua ki nga papakainga.

12. Kia wbakehaerea, kia wbakawha* nuitia, te take i whtkahuatia l le hui i Te Kuiti, ara, kia whakahoutia, kia whakapumautia nga tikanga papal o to tatou Maoritanga.

fleoi e nga iwi ; e nga hapu, ko nga take whanui ena ka wbakaaria atu na kia koutou. Kei te baere fciDana atu

ahau ki o koutou marae, hei reira wha kamarama ai.

Hei kupu whakainutunga atu ko tenei, ara, he mea atu Ida koutou kia ata tirohia e koutou te ahua o tenei wa ka tomokia nei e te iwi Maori; he wa .Fakeba, he wa no te wbakamatautauranga, e tika ai kia noho ki roto ite Whare .ttuoaoga, hei rnangai ino te iwi Maori, ko nga tangata e ahei kite papare ake 1 nga whakapaa a te iwi .Pakeba i runga ito ratou ake reo. Ma koutou tena e ata whiriwhiri. Ko tenei kia ora koutou, kia pai ta koutou whiriwhiri. E tumanako aoa ahau tera e tau ta koutou whiriwhiri ki ta koutou pononga ka tuhi iho nei tona ingoa ki raro nei, ko Te Rangihiuoa.