Te Matauranga o te iwi Pakeha.

Mareikura, Issue IV, 1 November 1911, Page 13

Te Matauranga o te iwi Pakeha.

(Waahi Tuarua.) (Na W.H.M.)

Tefcahi tamaiti Pakeha, ko ona tau tekau ma rua, ko ona matua he pohara, kaore he oranga, heoi ano ka taka te whakaaro i te tamaiti ra, me baere ia ki te kimi matai, hei oranga mo ratau ko ana matua. Ka haere te tamaiti ra, ka tae kite kainga o tetabi Pakeha, ka ki atu he»mahi maana, ka homai he mabi, he horoi pureti, me era ahua mahi, parakepa 1 nga hu ona rangatira, mo te Bs ite wiki; ka pau te wiki i fee tamaiti ra e mabi ana ka riro mai tona moni; i te wiki tuatahi, tona mahi he mau i nga toengs kai ma ona matua, ka riro mai ra toua mom, ka hoatu e ia ma ona matua e wha herem, ka puritia e ia kotahi herem, ka kawea e ia kite Poutapeta; no tetahi wiki, e2s 6d ma ona matua, e 2s 8d mo tona pukapuka i te Poutapeta. Eei etahi ra ka tae atu he Pakeha rangatira Id te wfcare, e noho rate tamaiti, ka paraihetia ete tamaiti ra nga puutu, ka hoatu e 2s ma te tamaiti, ka kawea e ia ma ona matua, ka toe tona 5s mo roto i tona pukapuka, ka mahi tonu te tamaiti nei, ka titiro tona rangatira kite pai ote tamaiti ra, i tetahi wiki ka nukuhia ake te utu mona kite 10s. Ka riro mai ite tamaiti ra tona moni, hawhe ma ona matua, bawhe mo tona pukapuka i te Poutapeta : kei te whangai ia i ona matua, mete whangai hoki i ona moni i te Poutapeta. Taka noa ake ki tetahi ra, ka whistkaaro tona rangatira kia patai ia kite tamaiti, mehemea e pewbea tia ana e ia ona moni, ka korerotia atu e te tamaiti ra, ka mutu ka titiro atu tona rangatira kite whakaaro pai ote tamaiti ra; heoi ka nukuhia ano te utu mo te tamaiti ra kite pauna mo te wiki ; ka hoatu ma ona matua 10s i te wiki, 10s boki mana, pau rawa ake te tau ka rawaka hoki ona herem, mete ora tonu ona. matua ia ia te tiaki, pau rawa ake te tau mete hawhe, ka nukuhia ano tona utu kite 30s i te wiki, 10s herem maana, kotahi pauna ma ona matua, pau rawa ake te rua tau kua nui rawa ona herem, mete pai tonu o te noho, mete mabi ate tamaiti ra, tae rawa ake kite 21 nga tau ote tamaiti ra, ka kari kite £4OO te mom a te tamaiti. He whakaatu tenei kia tatau i te manawanui o te iwi nei o te Pakeha, titiro ia na kite tamaiti nei, tona kaha kite mabi, mete tiaki boki i ona matua; no tona kaumatuatanga, kua nui te moni l a ia, kua banpa kainga pai ia mo ratau ko ona matua, me tona mahi tonu, me tona whakaputu haere i te mom, a ka riro mai i a ia he whenua mona ake.

Heoi ano, tena taua ka whakamatau, kaua hei penei ka haere taku

tamaiti kite mahi, ka nui te wbakamahia e te Pakeha, kaore i nui te moni, ki taaaa boki kia nui tonu te moni ka haere ai kite mahi: he wa ano i mua atu ote mahmga ka haere kite Pakeba tono moni ai, ka korero rupahu atu ki te Pakeba, he mea, he mea, homai he moni, kia mahi ra an ka utu atu ai; timata rawa ake kite mahi, kua pau ke nga moni, ka mahi noaibo; kite whiwhi moni, ka haere kite kai waipiro, kite purei piriote, kite moumou noa iho. Ka haere ano kite mahi, pau rawa ake te tau e mahi ana kaore be moni, kaore hoki he pamga e hoki ki oga matua; heoi ano ka hoki kite kainga noho ai, kai ai i nga kai a nga matua i tiri ai, heoi ano manaaki tonu mai hoki nga matua pohehe, kei konei te taima tino mate. Tena koa whakamatauna te tiaki taonga, me penei mete whakatauaki a te Pakeha, " Parea ake ki tetahi taha tetahi wahi paku o to herem mo nga ra tupuhi," mo te puta rawa ake te tupuhi kei te takoto mai te puranga wahie mo te makariri.