TE TURE KARAREHE.

Mareikura, Issue III, 1 October 1911, Page 8

TE TURE KARAREHE.

NGA TIKANGA E PA ANA KI TE HUIHJINGA, TIPINGA, ME TE PAKANITANGA.

He whakarapopototanga tenei e whai ake nei no etahi o te lure kararehe, 1908, a kua pereihitia he matauranga mo nga tangafca e tauhou ana ki nga mahi kararehe, hui afcu ki nga tangata kaore e ruohio ana ki taua ture.

IIPINGA I NGA HIPI.

Me tipi nga hipi wuururoroa, me nga kawhe purere, i la tau, 1 te wa i waeneanui ote 1 o hanuere mete 31 o Maehe i te motu p Aotearoa, a i era atu waahi 0 te Tominiana me tipi i waenganui o te 1 o Pepuere mete 30 o Aperira. Ko tenei kupu " tipinga" tona me rumaki te hipi ki roiio i tetahi vtai rongoa kaha, hei pafcu i nga kutu. Ki te kitea e muia ana te hipi e te kutu ka whai mana te Hai Tirooiro kararehe ki te whakahau kia tipia aua hipi, engari ma te tangata na ana aua hipi e utu te tipinga. Ki te kore e tipia nga hipi ite wa tika ote tau hei tipinga, kite haria ranei nga hipi e muia ana e te kutu ki te makete, ki tetahi wahi ke ranei, k* ahei te whiu i te tangata na ana nga hipi, kia utu i tetahi whaina nui,"

BITAANAO NGA HIPT.

Hei te 30 o nga ra o Aperira iia tau me tuhifcubi eia tangata whai hipi he ntaana, hei whakaatu i te raaha o ana hipi i tana ra, a me whakaatu mai hold e ia etabi a'u mea epa ana kite tipinga, mo te rebitatanga o tana parani. Mehemea kiora e tae atu he pukapuka -kite taogata noho paamu, hei tuhinga ma ana i tana ritaana, ka taea eia te tiki atu 1 te Kai-tirotiro kararehe, i te Kai-whakahaereranei i te Tari mo nga mahi Abu Wbenua. Ko te ritaaoa me mahi i muri toou iho i te 30 o Aperira, ame tuku atu kite .KaiTirotiro kararehe i mua mai o te 14 o Mei.

KUPU ToiIU.TOHU MO NGA Huil-ITJINGA ME

NGA WhIUNGA J{aRAREHE.

I mua o te huihuinga o ana kararehe e hora ai nga taringa, e katikatia ai, e whiua atu ai raoei i tona wbenua, me tae he panui i te kai noho i taua whenua ki nga kai noho l nga whenua e pin ana ki tana whenua, he whakaatu kia ratau ka laritia e ia ana kararehe. Mehemea tera tetahi taugata whai kararehe e nodo ana i runga i tetahi whenua e piri ana kite whenua a tetahi atu taogata whai kararehe, kite whakaaro ia kua marara ki reira etahi o ana kararehe, ka ahei ia, i runga i te whakaatu a tuhituhi, kite tono atu kite tangata no ona te whenua, e mahara ra a ia kua marara ki reira etahi o ana kararehe, kia boatu liia ia kia rua takau ma wha nga baora

i mua atu 1 tana laritanga 1 ana kararehe, me whakaatu-a-tinana, a tuhituhi ranei. Koia tangata e niangere ana, e wareware ana ranei kite tuku atu 1 to panui kua kiia ake nei ka abei kia whiua, kia utu i te whairia taumaha. I runga i te tono a tetahi tangata wbai kararehe, e whakaaro ana kua rnarara etahi o ana kararehe ki runga kite whenuao tetahi atu tangata. ka ahei te Kai Tirotiro kararehe, mehemea e whakaaro ana ia e tika aria, kite tuku atu ki taua tangata 1 tetahi panui hei kii atu kia ia kia huihuia e ia ana kararehe ki rofco ki tetahi ian, kia taea ai te whakahoki nga kararehe i marara kite tangata na ana. Ma te taneata whai kararehe, na ana ra i tono kia huihuia nga kararehe, e utu nga moni i pau tika Ite huihuinga mete whakahokinga kia ia o ana kararehe l marara ra, hui atu hold ki tetahi moni whakaea,. mehemea ka tupono tetahi raruraru i runga i taua huihuinga,

Ko te tangata e hiahia ana kite whiu hipi, kau, hoiho ranei ma runga i tetahi whenua Karauua, i tetahi atu whenua ranei i roto i tetahi takiwa Ruri i mua o tona haerenga ma runga i taua whenua, me tuku atu e ia kite kai noho i taua whenua te panui, kaua e poto iho i te rua tekau ma wha nga haora, a, kaua hoki e roa atu i te toru ra, te taenga atu o taua whakaatu-a»tuhituhi i mua atu i te taima i mea ai ia kite wniu i ana kararehe ma runga l taua whenua. Me whakaatu tika hoki ia l te rori e haere ai ta ana whiu kararehe. Kaore i tika i ta te ture kia whiua te kararehe ma runga i tetahi rori, ma runga ranei i nga whenua Karauna, l mun atu l te 6 karaka ite ahiahi, i mua atu ranei ite 6 karaka i te ata l nga ra o Apenra. Mei, Hune, Hurae me Akuhata ; a, i waenganui ranei o te 8 karaka l te ahiahi mete 4 karaka i te ata, i era atu marama ote tau, hauuga ia kite whi white rangatira ote whiu kararehe lte pukapuka whakaae ia ia kia mabi pera, he mea haina e tetahi Kai-whakawa, Tei Pj, Akinia, Kai-tirotiro Pohiraahita, Pirihimana ranei, he whakaae ranei ia kia pera e tetahi tikanga ote ture. Ko te taneata e whiu ana e whakanuku ana ranei i nga kararehe o runga i tetahi whenua, a, ehara aia i te kai-noho o taua whenua kia pera ia, ka ahei ia kia whiua kia utu i te whaiua kaua e nui atu lte £IOO, me maka ranei ia kite wharenerehere mo tetahi wa. iNga Parani me nga Paranitanga.

Koia tanga'a whai hipi, kau, hoiho ranei, a e haere ana aua taonga ana-i runga i te whenua kaore i pai te taiepa, me whakawhiwhi ia i a ia kite param. Koia tangata whai kararehe e maogere ana, e wareware ana ranei kite rehita i tana parani, ka ahei te whiu kia utu i te tnoni e rima pauna. Ko nga tono kafcoa kia rehitatia nga parani, me tuku

a f u kite Kai Rehita Parani mo te takiwa kei reira e haere ana e' meatia ana ranei ki reira haere ai nga kararehe a te kai-tono. Ma te kai-tono e whakaatu te ahna o ta ana parani, e hiahia ana ia, engari kaore e rehitatia tetahi parani, mehemea e whakaaro ana te Kai-rehita tera e puta he raruraru, he pohene ranei i taua parani, mo nga parani kua oti te rehita i mua atu. Ma te Kai-rehita e tohutohu, e tautoko nga mabi e pa ana kite rehitatanga o nga parani etonoa ana. Ko tenei.mea ko te parani, mehemea mo te hipi tona tikahga he maaka, e whakapiria ana ki runga i nga wuuru o te hipi; he fcaa. he peita whero, pango ranei. kaua e hoki lho i te toru inihi te roroa o nga reta o nga whika ranei, o te hipi, hei hoa mo tera, me hori te tannga me mau ranei he whakakai ki te taringa, meta ranei etahi reta, whika ranei ki runga i te kin, me parani ranei ki runga ki to kanohi, ki te maire ranei, ma tenei ka mobiotia kaore i tiaki i ta te ture, me parani wuuru anake te parani mo te hipi. Mo te taha kite hoiho, kite kau ranei tenei mea a te parani, tona tikaupa he maaka marama kaua e hoki iho i te rua inihi te roroa o nga reta o nga whika ranei. He mea tahu te parani rino kite ahi, ka aki atu ki te kiri, hei hoa mo tera me hori te taringa, me whakapiii atu ranei tetahi maakaka, engari mo te kau raua ko te hoiho ka whai mana noa atu mehemea kotahi tonu te tohu, ara ko te ! parani anake, ara kaore kau he hori i ! te taringa, he maaka ke atu ranei. | Kaore rawa e whakaaetia kia paranitia I te hipi, te kau, te hoiho ranei ki j ceiabi parani kaore ano i rehitatia e j te tangata na ana tfga kararehe, e I meatia ana kia paranit'a, a mana tonu e whakaae kia paranitia. Ko te maaka, ko te parani ranei, he mea rehita, ka kitea e mau ana i runga i tetahi kararehe ka kiia ia he tohu tika tera hei whakaatu ko taua kararehe na te tangata i rehitatia ki tona mgoa taua parani. E hee aua ki ta te ture te tapahi kia nui atu l te waahi tuawha o te tanoga e riro o te hipi, o te kau, o te hoiho ranei, ahakoa na ana taua ka v arehe, e hara ranei ia ia. Ko te tangata e mahi paraani, ka ahei te whiu kia utu i te mom kaua e nui atu i te tekau pauna e iti iho ranei i te rua hereni mo ia kararehe i mahia peratia e ia. Koia tangata e whakangaro ana, e whakakino ana, e whakarereke-ana ranei i te parani e mau ana i runga i tetahi kararehe, i uru ranei ia hei hoa mahi pera mo tetahi tangata, haunga ia mehemea na ana taua kararehe i runga i ta te Ture, ka ahei te wbiu kia utu i te moni kaua e nui atu i te £SO, e iti iho ranei i te £5 mo ia kararehe i mahia peratia e ia, aha ranei, hei ta te Kai-whakawa i wba«

kaaro ai, me ia kite herekere, a me whakamahi ki nga raahi uaua mo mo nga tau kaua e nui atu i te rua tail. Koia tangata e parani ana i tetahi kararehe ki tetahi parani kaore ano i rehitatia, aha ranei, e hara ia i te tangata i rehitatia ai ki tona ingoa taua parani, a e hara ia ite rhea whakamana kia mahi pera e te tangata i rehitatia ai ki tona ingoa taua parani, ka ahei te whiu kia utu i te moni kaua e nui atu i te 10s e iti iho ranei i te hikipene mo ia kara-. rehe i paranitia peratia e ia. Ko nga hipi katoa me marama te parani, me parani i muri tonu iho i te katikatinga, engari ko nga reeme me parani i mua atu ote3o o nga ra o Aperira, Ko nga hipi marara e hara i te tangata na ana te wuuru heeti, nona ranei te whenua i katikatia ai ki reira aua hipi, me parani marama i reira tcnu ki runga ki nga upoko, ki tana parani kua rehitatia. Whakamaramatanga mo nga Mahi

Tipi Hipi.

He maha nga tu roDgoa wai tipi papai e taea ana te hoko, a me tino tbpato te whakaranu kite wai, ahakoa he paura, he.wai rongoa rauei, me whai tonu te mahi i te wai mo te tipi, i nga tohutohu e mau ana i runga i ia tu rongoa tipi. Me pai hoki te rumaki i nga hipi ki roto i te tipi, kia tino maku ai nga wuuru, kia pa ai te rongoa ki nga waahi katoa o te hipi, kaiukuai kia puta ki waho ote tipi. Ma te whai anake i enei tohutohu, e tutuki ai nga tikanga o te Ture.