TE TURE KARAREHE.

Mareikura, Issue I, 1 August 1911, Page 12

TE TURE KARAREHE.

NGA TIKAjNGA B PA ANA KI TE HUIHUINGA, TIPINGA, ME TE PARANITANGA.

He whakarapopototanga tenei e whai aks Dei no eiahi o te Ture kararehe, 1908, a kua perehitia he mataurauga mo npa tangata e tauhou ana ki nga mahi ka v arehe, ,hui a f u ki nga tangata kaore e mohio ana ki taua Ture. Tipinga. INGA' Hipi. Me tipi nga hipi wuuru roroa, me npa hawhe purere 1 ia tau, i te wa i waenganui o te 1 o Hanuere me' te 31 o Maehe i te motu o Aotearoa, a i era atu waabi 0 te Tominiora me tipi i waonganui o te 1 o Pepuere mete 30 o Aperira. Ko tenei kupu " tipinga'' tona tikanga me rumaki te hipi ki rofco i tetahi wai rongoa kaba kite pa'u i nga kutu. Ki te btea e muia ana te hipi e te kutu ka whai mana te Kai Tirotiro Kararehe (Inspector of rftock) kite whakahau kia tipia aua hipi, engari ma fee tanga'a na ana aua hipi e utu te tipinga. Ki te kore e tipia nga hipi i te wa *ika o t« tau hei tipinga, kite haria >a iei hipi e muia ana e te kutu kite i"ake • , ki tetahi warn* ke ranei hoko a , ka a' j te whiu ite taneata na ana nga ipi, kia utu i tetahi wbaina nui. RITAANA ONGA HIPI. Hei te 30 o nga ra o Aperira i ia tau me tuhituhi e ia tauga a wl at hipi he ntaana, hei whakaatu l te maba o ana hipi i taua ra, a me whakaatu mai hoki e ia etahi atu mea e pa ana kite tipinga, mete rehita'anga o tana Mehemea kaore e tae atu he pukapuka (form) kite langa'a noho paamu, hei tuhioga ma ana i ritaana, ka taea e ia te tjki atu ite Kai Tirotiro kararehe ite Kai-wbakahaere ranei i te Tari mo aga Mahi Ahu»

whenua. Ko te ritaaname mabi i tnuri tonu iho i te 30 o Apenra, a me tuku atu kite. Kai Tirotiro Kararehe i mua mai o te 14 o Mei o tenei tau nei ano. KUPU TOHUTOHU MO MGA HuiHUINGA ME NGA WhIUNGA KARAREHE.

1 mua o te huihuinga o a-ia Kararehe e hora ai nga tannga, e katikatia ai, e whiua atu ai ranei i tona whenua, me tae he panui l te kai noho l taua whenua ki nga kai-noho i nga whenua e piri ana ki tana whenua, he whakaatu kia ratau iaritia e ia ana kararehe. (Mehemea tera tetahi taaga'a whai kararehe e noho ana i runga i tetahi whenua e pin ana kite whenua a tetahi atu tangata whai kararehe, kite whakaaro ia kua marara ki reira etahi o ana kararehe, ka ahei ia, i runga i te whakaama tuhituhi, kite tono atu kite tanga.a no ona te whenua, e mahara ra a ia kua marara ki reira etahi o ana kararehe, kia hoatu kia ia kia rua tekau ma wha nga haora i mua atu i tana laritanga i ana kararehe, me whakaatu-a-tinana, a tuhituhi ranei. Koia tangata e mangere ana, e wareware ana ranei ki te tuku atu i te panui kua 5 kiia ake nei ka ahei kia whiua, kia utu i te whaina taumaha. I runga i te tono a tetahi taogata whai-kararehe, e whakaaro ana kua marara etahi o ana kararehe ki runga kite whenua o tetahi atu tangata ka ahei te Kai-Tirotiro Kararehe (Inspector of Stock), mehemea e whakaaro ana ia e tika ana, kite tuku atu ki taua tangata i tetahi panui hei kii atu ki a ia kia huihuia e ia ana kararehe ki roto ki teiahi iari, kia taea ai te whakahoki nga kararehe i marara kite taogata na ana Ma te tangata whai kararehe, na ana ra i tono kia huihuia nga kararehe, e utu nga mom l pau tika i te huihuinga mete whakahokmga kia ia o ana kararehe i marara ra, hui atu hoki ki tetahi moni whakaea, mehemea ka tupono tetahi raruraru i runga l taua huihuinga. Ko te tangata e hiahia ana kite whiu bipi, kau, hoiho ranei ma runga i tetabi whenua Karauna, i tetahi atu whenua rauei i roto i tetahi takiwa Kuri i mua o tona haerenga ma runga i taua whenua, me tuku atu e ia kite kai, noho i taua whenua te panui, kaua e poto mo i te rua tekau ma wha nga haora, a, kaua hoki e roa atu i te toru ra, te taenga atu o taua whakaatu* a-tuhituhl i mua atu i te taima i mea ai ia kite whiu i ana kararehe ma runga taua whenua. Me whakaatu tika hoki ia ite rori e hearea a taana whiu kararehe. Kaore l tika i ta te ture kia whiua te Kararehe ma runga i tetahi rori ma runga ranei nga whenua Kaiauna, i mun atu i te 6 karaka i te ahiahi, l mua atu ranei i te 6 karaka i te ata i nga ra o Aperira, Mei, Hune, Hurae me Akuhata; a, i waenganui ranei o te 8 karaka i be

ahiahi mete 4 karaka otea* a, 1 era atu rnarama o te tau, haunga ia kite whiwhi te raogat-ira o te whiu kaarehe i te pukapuka whakaae 1 a ia kia mahi pera, he mea haioa e telahi Kai wUakawa, Tei Pi, Akinia, Kai-tirotiro Pohimahita, Piribimana laaei, he wha kaae ranei lakiap-ra, e tetahi tikanga ote Ture. Ko te iauga f a e whiu ana e whakanuku ana raaei i nga kararehe o ru»ga l tetahi whenua, a, ebara a ia i i te kai-noho o taua whenua kia para ia, ka ahei ia kia whiua kia utu ite whaina kaua e nui atu ite £IOO, me maka ranei ia kite whareherehere mo tetahi wa.

Nga Parani me nga Paeanitanga. Koia tangata whai hipi, kau, hoiho ranei, a e baere ana aua taonga ana i ite whenua kaore i pai te taiepa, me whakawhiwhi ia 1 a ia kite paraui. Ko ia tanga'a whai kararehe e maogere ana, e wareware ana ranei kite rehita i tana parani, ka ahei te whiu kia utu i te moni e ritna pauua Ko nga tono kafcoa kia rehnatia nga parani, me tuku atu kite Kai-Rehita Parani mo te takiwa kei reira e haere ana e meatia ana ranei ki reira haere ai nag kararehe a tekai-bono. Ma te kai tono e wbakaafcu te ahua o ta ana parani, e hiahia aoa ia, engari kaore e rehitacia tetahi parani, mehemea e whakaaro ana te Kai-renita tera e puta he raruraru, he pohehe ranei i taua parani, mo nga parani kuaofci te rehita 1 mua atu. Ma te Kai-rehita e tohutohu e tautoko nga mahi e pa ana kite rehitatatiga o npa parani e tonoa aua. Ko tenei mra ko te parani; mehemea mo to hipi tODa tikanga he maaka; e wbakapiria ana ki runga i nea wuuru o te hipi; he taa (tar), he peita whero, pango ranei, kaua e hoki iho i te toru inihi te roroa o nga reta o nga whika ranei, o te hipi, hei hoa mo tera, me hori te taringa me whakamau ranei he whakakai (clip) ki te taringa meta ranei etahi reta, whika ranei ki runga kite kiri, me parani ranei ki runga kite kaoohi kite maire ranei, ma tenei kamohiotia kaore i tiakii ta te ture, me parani wuuru anake te parani mo te hipi. Mo te taha kite hoiho kite kau ranei tenei mea a te parani, tona tikanga he maaka marama kaua e hoki iho ite rua inihi te roroa onga reta onga whika ranei. He mea tahu te parani rino kite ahi, ka aki atu kite kiri, hei hoa mo tera, me hori te taringa, me whakapiri atu ranei tetahi maaka, engari mo te kau raua ko te hoiho ka whai mana noa atu mehemea kotabi tonu te tobu, ara ko te parani anake, ara kaore kau he hori i te taringa he maaka ke atu ranei. Kaore rawa e whakaaeiia kia paranitia te hipi, te kau te hoiho ranei ki tetahi parani kaore ano kia rehitatia e te tangata na ana nga kararehe, e meatia aua kia

paraaitia, a mana tonu e whakaae kia pa-aoitia Ko te tnaaka ko te parani rauei, he mea rehha ka kifcea e mau ana l runga i tetahi katarohe ka kii ia he tohu tika tera hoi wbakaacu ko taua kararehe na te taaga;a i rehitaua ki tona iugoa taua parani. E hee ana ki ta te Ture te tapahi kia nui atu i te waahi tuawha o te tarioga e nro ote hipi, o te kau, obe hoiho ranei ahakoa na aaa taua kararehe, e hara ranei ia ia, Ko te tanga a e mahi paraani, ka ahei te whiu kia utu i te moni Kaua e nui atu i te tekau pauna, e iti iho ranei ite rua hereni mo ia kararehe i mahia peratia e ia. Koia tangata e whakangaro ana, e whakakino ana, e wharereke ana ranei lte paraani e mau ana l runga i tetahi kararehe, l uru ranei ia hei hoa mahi pera mo tetahi tangata, haunga ia mehemea na ana taua kararehe i runga itateTure— ka ahei te whiu kia utu l te moni kaua e uui atu ite £SO, e iti iho lanei ite £5 mo ia kararehe i mahia peratia e ia, aha raoei, hei ta te Kaiwhakawa i whakaaro ai, me maka ia kite herehere, a me whakamahi ki nga mahi uaua mo n£a tau kaua e nui atu ite rua tau. Koia tangata e parani ana i tetahi kararehe ki tetahi parani kaore ano i rehiiatia aha ranei, e hara ia i te tangata i rehiiatia ai ki tona ingoa taua parani, a e hara ia ite mea whakamana kia mahi pera ete tangata i rehitaua ai ki tona ingoa taua parani, ka ahei te whiu kia utu i te moni kaua e nui atu i te 10a e iti iho raoei 1 te hikipene mo ia kararehe i paranitia peratia e ia. Ko hipi katoa me marama te parani kite parani kua rehiiatia ete tangata na ana nga hipi, me parani i muri tonu iho i te katikatinga, engan ko nga reeme me parani i mua atu o te 30 o nga ra o Apenra. Ko nga hipi marara e hat a i te tangata na ana te wuuru heeti, nona ranei te whenua i katikatia ai ki reira aua hipi, me parani marama i reira tonu ki runga ki nga upoko, ki tana parani kua reliitaua. WHAKA.MARAMATANGA Mo NGA MAIH Tin Hipi, He maha nga tu rongoa wai tipi papal e taea aua te hoko, a me tino tupato te whakaranu kite wai, ahakoa he paura he wai rongoa ranei, ma what tonu te mahi i te wai mo ta

upi, i nga tohutohu e man ana i rucga i ia tu roogoa tipi. Me pai hoki te rumaki 1 ns-a hipi ki ro!o i ta tipi, kia tino inaka ai nga wuuru, kia pa ai te rongoa ki nga waahi katoa o te hipi, ka tuku ai kia puta ki waho o to tipi. Ma te whai anake I i onei tohutohu, e tutuki ai nga fcij kanga o te Ture,