HE BETA MAI NO NUKUARAPA, TONGA.

Mareikura, Issue I, 1 August 1911, Page 7

HE BETA MAI NO NUKUARAPA, TONGA.

TCi toku tuakana kia Hoaui Tun', tena koe.

Kna tae cai mai matau ki Nnku arapa, o Tonga npi, no te Wenerpi te 21 o Hnne nei i rere mai ai to ma'an tima a Topna He nui npa tapga'a i runga, e haere ana mai ki nsa motu o konei, a he nui to matau mate i tn makanri 1 to matau haprenpa mai i Waira v apa, i te tereina, ki Aka v a» i a, i te huka o taua po. E wba o macau ra ki Akarana noho ai, no te 21 o Rune i te iwa o nga haora i te po ka rere mai to matau tima, no te tpkau matahi o te awatea o te 24 o Hune ka u mai to matau tima a Topua

He nui te tangata i ta* mai kite wahi i tu ai te tima kia kite i to matau taenga mai, he nui hoki te koa o nga tangata i mohio ki au, i taku haerenga tuatahitanga mai, mo taku hokinga mai ki to ratou motu noho ai. He nui hoki te koa o nga Pakeha i taku hokinga mai ki konei. He nui te pai o konei, keite tipu baera te fcaone me nga kainga o konei o muri o tooku taenga mai i tera tau. He nui hoki te ora o te iwi Pakeba me nga Maori hcki o konei. He nui hoki te utu mo te hipi momona mo te kai 255, mo te kau momona he! kai £l3 mo te mpa kotahi Mo to poaka momma hei ka\ £4/5/6 mo tn mea kotahi. He nui no to utu mo ta pikautanpa mai i npa hipi, poaka, kau, a npa He nui te hua o nga rakau o konei l tenei tau, ta arani, te kokona f i, te panana, te paina aporo mp te nni noa ato o nra utu mo te hua rakau o tenei motu. He nui te o konei i tenei takiwa, t« f a*o, te laama, kaore ano i pakan n?a huao te whenuamaianri, engari te kumara kua whai kai. Ko tenei iwi, he iwi whakatipu i te poaka, i te taketake (Pipi), parera, Ko te putake mai o nga parera no Buhia Ko te tino tunu kai a enei iwi, he tao kite umu (hangi), he korapa kite ahi. Ko tetahi kai nui a Umi iwi he Pakake (weera), Ko »ga

kiko o taua ika kotahi hereni mo te pauna weeti. ma mate mai tenei ika. Ko te tino kai rangatira a tenei iwi be poaka, abakoa era atu mmi te manu tp ika ranei, ko te poaka te tino kai. Ko te tuara o te poaka tae ihn ki waenganui o nga rara nei, ma te Kmgi me nga tiao rangatira e kai tenei waahi, ko te upoko tae mai kite k>ki nei, ma te wahine Kuini me ooa hoa wabiue rangati;a e kai ko nga peke mete kopu ma nga tangata noaiho era waahi e kai.

Kei te hararei nga tangata o te wbeoua nei inaianei.

Kei te tirotiro haere nga Apiha Pakeha i nga hua rakau, kei pangia p nga mate ngarara mo era a<-u Hua ote whenua, mete Eai, he papa ,- aogi, he. Pakeha.

Ko te ka wbakamaroketia kite ra, ka kuhir ak< rcto ki nea oeeki ka tukutuku ki n>a waahi katra olp ao hei hokohek\ Ki te kitra he kino te mahi to wbakama roke he pirau, ka murua g nga Apiha tirotiro ana hua p»«-a te ahua, ka tahutahunaki te ahi Ko te mo'u i nui te tahmahunga i nga hua rakau, ko Hapai, kM tua atu o tenei, p wha te ma f ara atu i tenei. Koia nei nga rarura»-u e pa ana o te Paparangi ki nga iwi Maori o konei.

Enean e wbakatika ana ahau kite whakahaere a nga Apiha, ma te pera hoki e tipu pai ai nga mahi penei e pai ai te haere mete ingoa hoki o enn motu me ona taongao runga, tae atu ki nga Hinu o enei motu. Ke nui taku whakamihi ki nga wba kahaere a nga Kai tirotiro. Heoi he nui te pai o taku wahine, me aku taraariki, me Rupii hoki. he nui ta raua mahi kite whakapai ito ma'au whare, heoi, kaore ano i oti noa ta raua mahi. He nui te mihi aroha mai o nga Pakeha o konei ki au, e penei ana a ratau kupu mehemea kite hiahia ahau ki etahi mea, ahakoa he aha, ka homai e ratau. He tino aroha whana unga tenei, maha'a o ratau kia mai>a kc taku hoa wahine mea maua lama riki, ki taku mafara ak* 5 , mo tenei heke o ki Toncratapti nei Ko te Kiingi kA Haoai inaianei.

Kotabi te kaipuke, e toru nga maa'n, no Araerika mai, ka'ahi tonu ka u mai, he pikau rakau mai te mahi, he nui te rakau Mankene, kahikatea, he m-a kani mai ano i reira hei mahi wha-e. Apopo ka tu mai ano tetahi tima no te Eawhiti, a ka ahu atu ki Aka r ana, ma reira e mau atu tenei koroiroi kia koe Heoi ano na te heke, kei te ora katoa ma' au, e koa ana tera tenei e tae tina na atu kia koe me Maata, a, tera ano au e tuhi atu kia koe, kurupai. na to teina ajroha. pono, Taaeb Turi. (0. J, Jury) Nukualofa Tong^tap,