THE MATUHI PRESS. Wenerei, Aperira 16t 1906, TE AHUA ME TE ORA O TE TANGATA.

Matuhi, Volume III, Issue 126, 16 April 1906, Page 1

THE MATUHI PRESS. Wenerei, Aperira 16t 1906, TE AHUA ME TE ORA O TE TANGATA.

[Ko te waahi tuawha o te pukapuka a Takuta Pomare, he mea tango mai i "Te Puke."]

NGA KAI MA TE TAMAITI

Ko te ture a te nuinga o nga wahine "tangi ana tama he whangai rawa" kei tehe. Me ako ki nga ahua tangi a tenei mea a te tamaiti, heoi ano taana nei korero he tangi. Kaati e rereke te tangi a te tamaiti e hiakai ana,

e rereke ana te tangi inamae o te uma o te tamaiti, e ngunguru potopoto ana, he rereke tana tangi tinihanga, he aha noaiho, rereke tana tangi mamae puku .ka hukihuki nga waewae, he rereke tana tangi niho kaore e ngaro i te heke o te hawareware i te waha. Kaati he mea nui te ako mete mohio ki nga ahua tangi a tenei mea a te tamaiti, no reira kaore e tika kia whangaia i nga tanginga katoa, engari he ahua hoha pea no nga whaea kite kirni i nga take i tangi ai no reira i whakangotea ai kia wawe te mutu te tangi. Me whakata hold nga puku o te tangata pena me etahi taha o tana tinana. Ko te mahi nui inaianei ma tatau he whakatupu tangata, kaua e mangeretia te ora tamariki, kia ora. Ko te kai tino tika ma te pepe ko te wai-ii o te whaea, me he mea e turoro ana te whaea, me he mea ranei e pangia ana e te mate kohi, e etahi atu mate ranei kaua rawa ia e whangai i te tamaiti ki taua ii, kei haere atu ona mate ki taua tamaiti. Me he mea kaore e taea e te whaea te whangai i runga i nga mate kua korerotia ake nei, me he mea

tena atu ano tetahi wahine e tika ana waiho maana e whangai te tauaaiti ki ton au. Na kia mohio kia pai te tiaki i nga ii, mutu kau ana te ngote a te tamaiti ka horoi rawa kite wai kia

ma, ka whakamaroke ai. Ki te kore he miraka tangata me miraka kau, kia kotahi te kau me wene, ko ana miraka anake ma te tamaiti, kaua e whakahanumitia nga miraka a etahi atu kau. Me kimi marie ite kau orate tinana, a, me kohua marire te miraka i te tuatahi katahi ka whangai ai. Na me kai tonu te tamaiti i te miraka a tae noa kite whitu kite waru o nga marama. Kaua e kaika kite whangai ki te parareka kite paraoa, kite raihi ki te heko me etahi atu kai ranei. Ko te take kaore ano te puku kU mahi i nga wai whakatoto, i nga neho (starch), na, kaore e haere ana te kai hei ora mo te tinana, engari ka waiho hei mate mo te puku, me nga piropiro ka torohi i etahi takiwa, ka puru i etahi wa ka waiho hei timatanga mote mate. Kaua e hohoro kite whangai ki nga kai inaTo a nga kaumatua, a ki nga kai tamariki ranei e hokohokona nei, kia hipa marire i te waru marama ka whakamutu ai te kai miraka, ko ta Te Atua kai tenu. i homai ai ma te iwi tamariki, kaore he kai i ko atu. I nga wiki tuatahi, tae atu kite whitu o nga wiki, kia kotahi whangainga ite tamaiti i roto i 'nga haora e rua o te awatea, kia kotahi whangainga i te tamaiti i nga haora e toru o te po, ara kia ono kainga i te awatea kia wha i te. po. Ite mutunga o te whangai me horoi te waha o te tamaiti, e noho ana hoki etahi miraka totoka ki ro'jo i te waha. a me he mea kaore e horoia mai ki waho, ka waiho hei whakapumaoa i roto i te waha, a hei mate hoki mo roto atu. Ina ka whangaia te tamaiti kite miraka kau, ko riga mea

hei whakaaronga koenei; — Kia rite te ahua ote miraka kite wai u o te whaea o te tamaiti, a kua kitea ko. te miraka kau i tino rnaro atu i to te tangata, i rmi atu te tiihi (Cheese) o roto i to te a i runga i te ahua o te tawiri kau e uru ana etahi puehu ki roto i te pakete, me etahi atu paru hoki. No reira ko te inea tuatahi he kohua i te miraka kia maoka nga ngarara mate i tupono kite uru i te whakatetetanga ki roto i te miraka. Na, ka mutu te kohua i te miraka ka waiho kia matao, a kia pirangitia ra ka whakawerawei-a ai. Ko te tneiha tika mo te iniraka, kia kotahi miraka, kia rua puunn wai p&are, a a kia 1 te puunu mete hawhe o nga huka pango nei ( Brown sugar; ki roto ite panikena kotahi o te miraka raua ko te wai paare. Ka tipu haere te tamaiti ka whakarahi. haere i te miraka kia rite kite wai paare. Ko te mahi ite wai paare, me kohua te paare kia tino maoka, ka tatari ko te wai anake, kaua e tuknna kia tawhito atu i te kotahi rangi, ka mahi ano he wai paare. Kia hou tonu te wai pare i nga ra katoa. Ka tae te tamaiti ki te whitu o nga marama katahi ka tika kite timata kite whangai ki nga kai tamariki, mete whakahanumi ki te miraka kite huka pango kite kirimi. He pai te paraoa mata me 6mu kia rite kite pata witi te kara, ka kohua ai ki roto i te miraka, ka whangai kite puunu. Ko nga patara tino pai ko nga patara potopoto nga ngotengote (tubes), he kino nga mea roroa nga ngote he kore e taea te horoi kia tino ma, no reira i pai ai nga mea poto. Pai atu kia rua patara ma te tamaiti kotahi. Me horoi ka waiho kaua nga patara e piro e haunga, me he mea ka piro kia tupato kei te noho te mate ki roto i te mea ngote a te

tamaiti, a ka waiho hei tiuaatanga mate mona. Ko nga ture nui tno te tamariki, he ma he makona he mahana. Me he mea ka ahua matemate te tamaiti, whakarereketia nga kai, me he mea ka rereke tonu whangaia kite wai raima (lime water),, me hoko mai i nga Pakeha, me whakahanumi te miraka kite wai raima, kia kotahi. taha wai raima kia toru miraka, ara kia kotahi puunu wai raima kia toru puunu miraka. He mea tino pai te mea e huaina nei he "Enema" me whakaki te tini kite wai mahana ka maka he taati paku nei ki roto, ka kuhu te pito ki roto, ka waiho te wai kia rere ki roto i te tamaiti, engari kaua e tino nui. rawa te wai ka whukamutu, ka waiho kia tikona mai ki waho e ia, kaua e nui ake i te haawhe kapu wai e pau ki roto i te tamaiti, i te takiwa kotahi, engari ia kei te rahi anake o te tamaiti te tikanga, me he mea kua

tae nga taukitespainoatutekapu wai