TE KOMITI TUPAKA-KA.

Matuhi, Volume III, Issue 112, 15 November 1905, Page 5

TE KOMITI TUPAKA-KA.

MEMA MO TE TAI HAUAURU

(kite etita o "te matuhi.")

E Ta tena koe, me nga kai mahi o

"Te Matuhi." Eta utaina atu e koe aku kupn ruarua nei, ki runga kite tuara te manu nei o ''Te Matuhi," mana e hari atu ki nga marae o te Waipounamu me Aotearoa, kia whakarongo iho nga kanohi, kia titiro iho nga taringa o te hunga a noho nei i roto i nga rohe pooti o te Tai Hauauru. E hoa ma, e pohehe nba ana te hunga e haere nei ki Poneke, ki reira ki mai ai he Komiti Tupaka-ka ratou, e mnhara ana au kite ingoa nei kite Tup;ika-ka, he komiti whiriwhiri mo nga Pire e whakatakotoria ana kite araaro o te Whare, e whiriwhiri, e

whakatikatika hoki i nga uaua o nga Pire e pa ana kia taua kite Iwi Maori, kaati no tenei tau ka kite iho nei i te rua o nga mana i whai kaha ai a komiti Tupaka-ka, ko te whiriwhiri ko te whakaoti hoki i nga tangata e tika ana hei mema mo te Paremata o te Koroni, e pai ana e te komiti Tupaka-ka, i mahara hoki ahau ko tenei o a tatou taonga ko mema, me waiho tenei ma nga iwi me-o ratou hapu e whiriwhiri. I na taku kupu kia rongo mai oku hoa whanaunga i roto nei ia Tupaka-ka, kia mau ki nga rangatira, hei hoa hapai mou i nga pooti, mo to hoa rangatira kia tu ai ia hei mema, kaua hei karanga ki nga pani, ki nga pouaru, ki nga rawakore, mete hunga iti rawa; koi kiia na iti rawa, me rawakore ma i pooti o to rangatira, mou e taku hoa mahi tahi i r<jto ia Karaiti Ihu,e Hakiahai tae atu takureta kiakoe, whakamarama atui rotoi ngara o Maehe 1905. Mo nga rongo whakaingoa mai o Kawhia, Waikato, tae atu ki Te Paeroa, Hauraki, i to teina iramutu ia Te Kahu, kia whakaingoa i a ia hei Mema i tenei tau. Tenei ano hoki tau reta o te Aperira 1905, kei au mete komiti whakahaere o Ngawairiki, i nga pooti o Te Kahu, nou i uru nei kia Tupaka-ka, kite rawa iho nei—he —katahi te iwi tapahi arero he rangatira "Kai runga te korero, kai raro te rahu-ra'hu," i na hoki to hokinga mai i Poneke, haere atu i te Tima ki Taumarunui korua tahi ko Te Iringa Te Pikikotuku, ka totohe ano te tangata nei a Hakiaha kia tahuri atu a te Iringa kite hapa£ i tana Mema o tenei ra, te utu a Te Iringa kaore ia e whakaae, kua tae katoa hold ana whakaatu ki o raua iwi ko Hakiaha, a, kua huri katoa mai o raua iwi te Kahu, no reira ka mau tana whakahaere i nga pooti o te Kahu. Kaati mo

hoki ano taku korero kia rawakore ma i runga ake nei—Kia rongo mai aku hoa whanaunga, ko ahau me toku whare katoa, kaore e tukua atu nga pooti ki nga hepara e whakanui ana i a ia, engari a Te Kahu, ko te hepara tenei e whakaiti ana, ma ana te kahui, no te mea nana nga pouaru, nana nga pani, nana nga rawakore, nana te hunga iti rawa, nana ano hoki nga rangatira, a, kia rite katoa ratou ki o ratou tika, kaua te rangatira e mea, ko to te rawakore tika hei tika mona, otira me titiro tatou ki nga tauira, e kitea mai na e koutou.

Ki te tu he hui ki tena waahi, ka tae tonu a te Kahu, ahakoa hui whai tikanga, hui whakaora tinana tangata, hui whakapono ,uhunga tupapaku, tangata mate, ka tae tonu a»te Kahu. No reira e nga iwi me o koutou hapu i roto i nga rohe pooti o te TaiHauauru, koia tenei he tangata ma tatou, ko te tangata e kore e ngenge kite haere ki a tatou hui tu tataki ai kia Jatou. E toku tipuna e Hakiaha, kaati te whakaiti i to reo, kua tauaki nei kienei iwi o taua, me era atu marae, otira e mohio ana au, he rakau whakapupuru to rakau. E hoa kaua e whai kite kai tangata, he kai-a-para kutehe ''e hara i tau kai ake, tino kai tino inakona," kaati me patai ake au i tenei pito. Ka whia koia taenga mai o Henare Kaihau me etahi atu ki a tatou huihuinga, i roto i nga tau ka iwa nei ? Kore rawa, heoi ano te tangata kua kite tatou ko Wi Pere, o te TaiRawhiti, ki nga roheo te Tai-Hauauru korero ai i nga tikanga o te raupatu o Waitara Taranaki, me nga tikanga o te kai-tiaki o te katoa. Kaati nga kupu, kia ora a te Kiri Maunu, mete Whareaitu, me o korua hapu katoa, e whakahaere mai na koutou i nga pooti o te Kahu, kia tae atu hoki te oranga

kia te Pouwhare-tapu, korua ko Taui Wetero, Kawhia huri atu ki Waikato, tae atu kia te Moananui, te Paeroa Hauraki, oku hoa mahi tahi i roto i te rangimarie. Ngawhare Tahana, Mete komiti whakahaere o nga Wairiki i nga pooti o te Kahu. Kauangaroa. Noema 6 1905.