He Whakautu.

Matuhi, Volume III, Issue 109, 25 October 1905, Page 8

He Whakautu.

0 KI TE ETITA 0 TE MATUHI

E manu e, tenei ka kite; dho i- te panui hangakino ingoa tangata, tikanga hoki, e mau nei i u Te Puke Ki Hikurangi," o te 7 o nga ra o Oketopa wharangi 4. Ko te tangata nana taua panui, ko Retini Tamihana, o Rakaiwhakairi. Ko nga kupu katoa o taua panui, nui atu te maro, te he hoki. , E nga Iwi o nga motu nei, kei te kite tonu iho koutou i te tangi o te reo mete ahua o nga kupu, keite whaaki tonu mai, otira me whakamarama atu Ida tino marama ai ia koutou. Take tuatahi, he hae te mate o tenei tangata. Take Tuarua, he pokanoa. Tuatoru, he kore take kite iftpana o Wairarpa, i tenei ra kel te korero take, heoi me whakamarama ake etahi kupu ruarua, mo nga take e toru kua oti te tuhii runga ake nei. Te take o te hae. ko tenei tangata, ko Piripi Te Maari, i puta nei i roto i tona panui, he kai whakahaere no Rakaiwhakairi.

E nga Iwi, ko tenei tangata he kai whakahaere no nga hapu katoa o

Wairarapa Pa rawa etahi o ana kupu kite uiotu, mete tana pakeha, mete Kawanatanga o Niu Tireni; ko Piripi Te Maari te hoa o nga kaumatua kite pehi i nga raruraru o roto i Wairarapa i nga takatii ture, i nga . hapai pu, i nga pokanoa a te tangata inaori, pakeha, akakoa apiha Kawanatanga, ko ahau tona hoa kite inahi i enei mahi, me etahi atu; heoi i te wa kua mohio iho ia kua taimaha tona tinana me nga whakahaere i roto i a ia, ka tukua e Piripi tona turanga whakahaere ki" ahau kia Meiha H. P. Tunuiarangi, i - taua ra tae noa mai ki tenei ra e tu nei; ahau, ko tenei tangata he nui ona hapu, engari, ko te ara o Piripi i tu tahi ai inau, kei a Tahumakakanui puta noa mai kia Rakairangi, tae noa ki o inau inatua, tae noa kia maua, ko ahau' te taina ko Piripi hei tuakana, tenei ano etahi o maua kotahitanga, me waiho,ake kaati i tenei ia Rakairangi, ia Ngai-Tahu. Kaati ake tenei, me tirnata eau ia Tainahau,—Ko Tainahau no mua iho te kotahitanga, no nga tipuna tae noa ki o maua nei ra, e ai te whakatauaki, ko Purakau ki tahi pito o Maungaarake, ko Tamahau tipuna ki tahi pito o Maungaarake. Ko te p.utake o tenei whakatauaki, mo te hohou rongo mo te riri, kei te mohio nga hapu katoa o roto o Wairarapa puta noa ki Heretaunga, mete TaiHauauru, me to Kawanatanga ki ta maua tu ko Tainahau, heoi e kore e whakapaua e au, me whakapoto e au taku whakamarama. I te wa kua pa mai te wheru ki tona tinana, ka whakapuaki a Tainahau i enei kupu, e taku tamaiti tenei kua tu ahau kei rungaitetahataha, keite whakatatare, ko tetahi kua motn mai kite takiwa, ko tetahi kei te taka mai i ro-whare, ko te wa e rite ai kia whakahokia ahau kite oneone, kite waahi i tangohia mai ai

ahau, e kore. e taea te arai, e taku tamaiti kaua hei pouri ki a au, me pouri ki nga mahi mete iwi, mete motu, e taku tamaiti ko te kupu i waiho nei e to matua e Ngairo Takatakaputea ki a au, ka hipokina e au ki runga ia koe tuturu tonu atu, ko taku tinana kei roto; i; to ringa, heoi ana kupu ki a au. E 2 wiki i muri inai i enei kupu ka wehe tona wairua i tona tinana, i te iwi hoki, ko ta Piripi meta Tamahau e whakau nei, ko te mana o matou tipuna me o matou matua, na te Kawanatanga ko te mana o te ture whakahaere i te iwi, he whakamana ta te Kawanatanga i nga hiahia o enei tangata, me whakamarama e au te kupu a Piripi. Ka tukua atu koe e ahau e taku taina hei kai ma nga kararehe mohoao o te whenua, ma nga manu o te rangi, heoi e nga iwi na te Kawanatanga i whakarite nga kupu a enei tangata, kua kawca ahau e te Kawanatanga kite tuunga o Tamahau hei kai tohutohu, kua kawea au e te Kawanatanga ki nga topito o te ao haere ai, me nga topito o nga motu nei haere ai i enei ra i muri i enei tangata, me o matou matua whakahaere tikanga. Me ahu ake tenei kupu aku mo te ingoa o te Whatahoro i rotoi te panui e whakatika nei a Retini Tamihana, ae. ko te Whatahoro no o maua tipuna mai ano te kotahitanga tae noa mai kia maua e tu nei, i muri i o maua matua me o maua hapu; ko ahau he haeana peeke, ko te Whatahoro he haeana peeke na Kahukuranui raua ko tona tuahine ko te Whenra, ko «tahi o nga kaupapa i tika ai tenei kupu he haeano peeke maua ko te Whatahoro, me waiho marire mo tetehi ko taku kupu tenei ae, ma mauako te Whatahoro e whakahaere nga ritenga mo Wairarapa moana, me o maua hapu katoa, e noho nei i roto o Wairarpa

puta noa on a jppjifts tae v noa kia koe e Retini Tamijhaua, kaati mp. tenei me ahu ake taku Jsupu whakamaraina mo Iraia Te, e nga iwi tt ta motu nei ko ahau?kp Meiha H. P. lunuiarangi te tuhgane, kofiinekiterangi taku tuahine, kptahi whaea, kotahi papa, he tama matamua a Iraia Te Whaiti na taku tuahine, hei tuturu ki a au, r ,i£ei te mohio ahau ki nga huarahio taku tamaiti ki roto o Wairarapa. moana, me Wairarapa tuawhenua, kahore pea a Retini i te mohio, kaati tenei, me ahu ake tenei aku mo te ingoa o taku rangatira o Purakan Maika, e whakahuatia nei e te panui a Retini, ae, he rangatira noku,

koia tenei.—Ko Hineiwhakaruhia te tuahine, ko Mehakiterangite tungane, na Hineiwhakaruhia, maua ko Taiawhio Te Tail, na Mehakiterangi a Purakau, ko ahau me Taiawhip Te Tau hei tuakana, ko Purakau hei taina; me ki penei atu ahau ae, ko te rangatira o Retini ko Purakau, i inau ai temana o Wairarapa moana, i te rs, jioki i hokona ai e Retini te moana o. Wairarapa kua taka tona tnana ki raro, e £BOO, ; nana i tihore te tnana , ka mau ko to Purakau priana me ona hapu, heoi enei kupu, mo,te ingoa 0 Hphepa,, i Whakahuatia nei i rotp i te panui a Retini, ma koutou e titirp ki aku whakamarama mo Piripi Te Maari, he taina $ Ai3 Hohepa no Piripi, he tuakana tena Xlo & \& ku, kei te pai ta maua nei tu me a ma Sli -, uatamariki, me o mau taina me o maua hapu, mo tenei kupu o te pahui a Retini Koia tenei aku whakamarama, tera koutou e nga iwi e korero ana i te pepa neiiaJEe ma koutou e titiro ki te wpefl ki ai ahau he hae te putake, he he take kore kite moana, ki taku titirp kua pa taku whakamarama ki nga take e toru kua oti nei e au te tuhi i runga ake nei, e hara i te mea

kua pau,aku kupu, ine vvaiho etahi.mo te wa'e haere ai te keehi a itetiiri, e nga iwi r kaore aku hiahia kia whakautu ail i tenei Panui,erigari he mea* noku kei waiho hei ui itia te- tangata kua mate pea a Tunuiiiarangi iriaHoki liaore he wHakautu mo fe panui mo Taua ko tona taina ko Taiavvhio? erigari ' ko taku me Unu tenei' pahui, kei pa nga kupu ki nga meahoho noa ote tangata, otira ko taku kupu me pa ahake ki tenei panui, kbakii hapu koTUkaiwhakairi,'me era atii o aku "hapu e hoho mai rai ko i ko; ka whakahaere tonu ahau i te mea tika mio tatau, ko tfe tangata e wero ana i te manuka me karo ano an, E ki ana te kupu o te panui a Retini, "Ka tuhi ano ia kite Ka\vanatariga,' > ko taku tenei, ka vvhakamarama ano au kite Kawanatanga i*e he o taua panui, ka uia e ahau Wtu o ta panui, engari he pai kimkbrere tae; Heoi e nga iwi hei kernel mutu ai te wahi o tenei panui kia kia. ora koutou. Na to koutou hoa pauo. Meiha H. ' Ranana Turangahui Pariopunehu.' Oketopa 23 1905. „,;,. • [Hei tera wiki puta ai a murio tenei reta.]