MATENGA TUPAPAKU.

Matuhi, Volume II, Issue 97, 2 August 1905, Page 2

MATENGA TUPAPAKU.

Kua tae mai te rongo kua mate a Ruatara Turaumo'co ki tautoro i te takiwa o Pewhairangi ki. te taha whakararo o Akarana. He kaumatua rongo nui, he tangata rangatira he tino toa hoki i nga wa o nehera, E waru tekau ona tau ka hemo nei ia, i kitea kia Ruatara te pai o te whakatipu o te tangata o-mua, te roa, ahakoa i te \va kua tino koroheketia ia, e man tonu ana te kakama o tona tinana, ko tona mata tino pai ana te rapanga mai o te moko ki runga. 1 puta mai tenei tangata i roto i nga tino momo o Ngapuhi a he whanaunga ia no Hbngi Hika, tena toa hoki o nga \va ka pahemo ake nei. He whanaunga hoki ia no Hone Heke tena toa ano o iNgapuhi me etahi atu rangatira o Ngapuhi. He whanaunga ia he uri ano hoki ia no te Ruatara, tena rangatira rongo nui, naana nei a te matenga Aiinita i awhina i tona uunga mai ki Pewhairangi i te tau 1814. I reira ka kauwhautia tuatahitia te rongo pai o te karaiti kite iwi maori, i te ra o te Kirihimete i taua tau. 1 uru a te Ruatara Turaumoko ki roto kite nuinga o nga whawhai a Hone Heke i nga tau i845-(i, ki nga hoia pakelia ko ia tonu tetahi o nga tino toa a Heke i te \va i vvhakaekengia ai a Kororareka i a Mae he 1845, i tera wa ko Koroiar ka te upoko ariki o .nga

taone o Niu Tireni, i tu ano a te Ruatara kite riri i Omapere, me Ohaeawai, i konei ka horo i a ratou ko ona hoa nga hoia pakeha i haere tnai kite whakahoro ite pa o Ohaeawai. He tino nui nga pakeha i matemate i te Ruapekapeka ka tu ano ia kite riri. la Hune, 1846, ka horo te pa ka riro i nga Pakeha, otira he mea mahi uuua katahi ano ka riro. Mai i tera wa tae noa kite wa o tona mate nga he tangatu hu marie ia he tangata piripono ia kite Kuini, heke iho ki ton a tama kia Kiingi Eruera te Tuawhi-tu. He tino main ngakau nui naaua te tohutohu mete ( whakaako i nga tai-tauia o touaivviki te mau rakau tne toria tiaki pai ano i aana rakau, mo te tupono rawa ake o te wa. o te riri e tikoto rite ana, aana rakau mo te whawhai, i te taenga-mai o. te tama a te Kingi Eruera raua ko tana hoa vvahine ki liotorua i te 1901, te tau, koia ano tetahi i tu i roto o te kapa whakatau i taua manuhiri tuaranon. I taua wa ka tapaea atu e ia tetahi " hoeroa " i roto i nga taonga a Ngapuhi kite Tiuka. He taonga tenei, he, rakau i mau ai nga ringa o nga tipuna, tuku iho ki nga uri, a katahi rawa ka puta atu ki waho o te iwi, ko te whakawhiwhingaki te ringa o te Tiuka.