THE MATUHI PRESS. Wenerei, Hurae te 12, 1905. KOMIHANA ROPU WHENUA MAORI.

Matuhi, Volume II, Issue 94, 12 July 1905, Page 2

THE MATUHI PRESS. Wenerei, Hurae te 12, 1905. KOMIHANA ROPU WHENUA MAORI.

Te Nohoanga ki Otaki. (Na o MatOu Kai Ripoata.) Otaki Hune 7. He mea whakatu te Komihana Rangatira (Royal Commission), hei uiui i tetahi take e pa ana ki etahi whenua maori, e puritia ana e nga kai whakahaere mo nga tikanga ako matauranga no te ata nei, ka whakahaerea ano te korero i te nohoanga ki Otaki. Ko nga knpu enei a te Tapeta (Messrs Stafford, Treadwell and Field), i tu hei kai-wliakahaere mo tetaha ki nga uri o Nj;ati-kaukawa. (a ko te nuinga no te hapu o Ngati-loa). Ka mea ia, kua matau katoa ia ki nga korero whakante o te taha kia au hei whakapuaki atu ki nga Komihana ko ta ratou i whakaaro ai, kia whakaotia nga tikanga, me nga ture i whakatakotoria ai mo nga iiahui o l J orirua me Otaki:—Kei te mohio ratou kaore ano kia whakaritea e nga Kai-Tiaki o Porirua aua tikanga, mete Kura Mihinare i Otaki, i kore noaiho tena Kura i runga i te tokoiti o nga tamariki e tae ana ki taua Kura, ko ta ratou whakaaro, me whaka-kotahi nga ropu Kai-Tiaki e run, o Porirua me Otaki kia kotahi.

Ki kaua e whakaturia he Ku.ria ki Porirua, engari me whakatu ki Otaki, notemea, e kon j e haeiv nga maori o te Tai-hauaur.u kite Kura o Wairarapa, i te mea, kei roto i te takiwa o,te iwi

i mate l nga iwi o te Tai-hauauru, i nga whawhai o m<ua, na ana nei i tuku te whenua. ;, Ta Hemi James Pendergast),he "take whakakino, tena ki ta ratoa taonga. ~■.-.. Te Tapeta, ka mea, he tikanga nui tonu tenei ki to ratou ahua iho o rnua, ko taua Kura (i Wairarapa), kei roto i te takiwa o te hoa pakanga, koia ia ko tetahi o nga iwi i aia atu i tenei waahi, a kita ratou ki, e hara hold i te mea tika kia whakapaua noatia atu nga taonga o ratou tipuna i runga i tenei ahua, e tino ki ana hoki ratou, e kore e ahei te haere atu o nga tamariki

ki taua Kura, a kaore ano o Ngati-Toa (tamariki), kia akona ki reira, kei te tae kite 500. nga tamariki e rite ana nga tau mo te Kura, kei waenganui i te takiwa o te awa o Rangitikei me Porirua, a, kei te 520, kei rotoi te takiwa atu i Otaki me Whifingi, e 25 ano nga tamariki e tae ana kite KuraMjhinare i Otaki, kaore pea i tae kite 40, kite 50, ranei;e. tae ana ki nga Kura mo te katoa, kei te 500 pea nga tamariki e rite ana nga tau mo te tuku kite Kura, kaore ano. i 'akona, mehemea ki te whakaturia he Kura i runga i ta ratou e whakaaro nei, e na e nui atu nga tamariki e tae ki taua Kura.

Kaore hoki ratou i te whaka.ie ki nga tikanga i vvhaka-maramatia ake nei, e tino tika ana.

Engari, tena ano hold e tino nui rawa te tatutanga o ratou whakaaro mehemea ka whakaritea i runga i enei take e whakaarohia nei inaianei, a tera e nui atu te nekenga o te pai, e ki ana hoki rato-ui, runga i ~,nga tikanga kua whakataua mo tenei take, kei te he te whakapa.unga/i nga. moni e puta ana mai i roto i eneiwaahi, kia whakapaua mOjnga,.,Kura nunui ko to ratou hialiia ko nga Kura ririki nei ano hei te

tuatahi, a ko to ratou hiahia kia whakaaetia ngaahua tamariki katoa, e rite ana nga tau kite Kura, kia riro hoki ma te Kawanatanga e whakarite he waahi hei nohoanga mo ratou, mo nga tamariki o nga iwi o lNgati-Raukawa me Ngati Toa, mehemea ia kite whakataua aua moni ki runga ki nga tikanga kaore nei i whakaaetia e nga Kai Tiaki o te whenua, ko te hiahia o nga maori ko nga tnre, me nga whakaritenga mo nga rahui, mo Porirua me Otaki, me whaka-whaiti nga monilo nga reti, nga moni kua puta me nga hua. Ki te whakaaro ake kei te penei m*j enei e whai ake nei. Ara mo nga rahui o Porirua, (Hei te pepa o tera wiki puta atu ai ona whakamaramatanga).