KI TE ETITA O TE MATUHI.

Matuhi, Volume II, Issue 91, 21 June 1905, Page 2

KI TE ETITA O TE MATUHI.

He Whakautu Korero.

E hoa e Tuta Nihoniho, kua kite nga rangatira o Tuhoe, i to panui whakautu mo te panui a nga Rangatira o Tuhoe, e mau nei i te Matuhi Nama 82, Wharangi 4, e hoa mo tenei kupu au, kei te tu tonu a Wipere hei mema mo tatau inaianei, kaati kei te pohehe pea koe, mete Tairawhiti nana koe i whakaliau mai, mo te tuku mai i enei kupu, e hara hoki te whakatu mema a Tuhoe mo te wa e tu nei a Wipere, engari mo te pooti hou e tu mai nei, ko te wa hoki tena e hou ai te whakatu tangata hei mema kite Paremata o te koroni, e hou ai hoki te pooti, a ma te pooti anake e kitea ai te mea i tu. te mea i hinga, a e patai nei koe he aha te he o Wipere, mete ngoikoretanga ranei, anei pea, me hoki atu to titiro ki muri, no te mea ko te whakatu mema, kaore ona rangatira, Heoi tona rangatira, ko te pooti ino te rohe potae o Tuhoe, no te 1872, ka hangaia e te iwi o Tuhoe te rohe potae o tona whenua ake, mete arai i nga mahi Kawanatanga, kia kaua e uru ki roto i tona rohe ake, a he nui nga tau e haere mai ana nga apiha a te Itawarnatanga, kite whakatuhera, kaore e whakaaetia i runga i tekaha o te iwi o Tuhoe, npho ana nga hoia ki Ruatoki me Timi Kara hoki, i tena wa ka whakaritea e Timi Kara, kia haere etahi o

nga rangatira, me etahi 6 te iwi ki Poneke 1895-1896, ka haere ano nga rangatira, na te Pirimia tonu me tona Kawauatanga i paahi tenet, rohe potae i runga tonu ano l te hiahia o Tuhoe kia rohe potae-tia to ratau whenua, ko te tutukitanga tenei o te kaha o Tuhoe apiti kite kaha o te Kptahitanga i runga ano i te Tiriti o Waitangi, mo te Kaunihera marae, mete Kaunihera whenua, koia ra tena na te kaha o te 'Kptahitanga.kite tnku i tauapitihana ki to tatou Kuini Atawhai, me tenei kupuau me whakahoki ano a Wipere kite Paremata, kite whakapakari i nga ringaringa, i nga waewae, o tana tamaiti i whakahapu ai, mo te tau 1906, 1907, 1908* he tika, e haere ana mai nga vvhakahe a nga iwi pakeha ki nga Kaunihera e 24, kaati kei te tu tonu nga hui topu a nga mangai Kaunihera, me nga Kai tohutohu, me nga Apiha, mete Tumuaki, koi na te ropu hei whakapakari i taua tamaiti, mete Kaunihera whenua, kua oti ona inema te whakatu, me ona apiha, me tona Timuaki, ko te iwi maori hei hoa uio ratau ia takiwa ia takiwa, e ki nei koe kaore o Tuhoe e mate, kei roto i te Pa Tuwatawata, heoi maaku he tatari ki nga ope whakaeke ki nga taua paha,he aha rate ppeka whkaeke nei, he aha rate taua ka paaha nei, he aha ra ahau ka maranga ai, koi na te take o te maranga, mo aua ope na' kei pohehe e nga iwi kei roto anake i te rohe potae o Tuhoe ona whenua, kahore kei waho i taua rohe potae e»a tekau mano eka kei roto ra a Tuhpe o te Pa, Tuwatawata e noho ana, engari ia ko te whenua kei konei, ko nga Tuwatawata o te Pa kei Poneke, ko te puhara kei au kei runga te komiti nui o Tuhoe e whaka-araara ana, kia hiwa ra kiß hi-wa-ra kia hiwa te ra tuku, kia hiwa ra tenei tuku, hjs ee, he taua kai

wahoj e awhi ana e rapa ana he taua ee ia, tera te pahara te taua e ki nei to panui huakina ki Poneke, unuhia ake nga tukuwaru o te Pa, homai ana he inako hei tukuwaru, he totara ke nga mea i unuhia ra, kei te tekiona 10, 11, 12, o taua ture 25 o nga tekiona i hea rate toa o [Kooko] i nga huata ate ope taua nei e ki nei koe, waiho a Matatua i uta, waiho ko Takitiuiu i waho i te raoana ruku ai titiro iho ka timata nga ture kite motu nei, ka timata te ruku o tena o tatau waka, e ruku na te whenua mete tangata, ko ; Matatna raua ko te Arawa kei uta . tonu e tau ana, e ki nei koe kaore e tika nga tauhou kia kawea ki tera whare ako ai e hoa i akona koia nga mema kua paherno nei,tae mai nei'kia Wi,ki te whea Paremata i haere mohio atu ai kite Paremata e tu mai nei i Poneke, titiro e nga iwi, ko te ture o te mate mete ora i te waahi ngaro e noho ana, i nga wa o mua, i tenei wa kua tu hangai tonu mai te mate raua ko te ora i te waahi marama, ma korua ko Koroneho Arona e titiro enei kupu, ehoa ma kaua e pouri, e whakaae ana matau kite jjanui a Inia Tuhata, e mau nei ite matuhi No. 84, wharangi 4. e mea nei ma te tangata kore hara kite iwi e noho taua whare me aroha ki te iwi kite whenua apiti kite mohio, ete Tairawhiti, tukua mai kia Matatua, te mema mo te Tairawhiti mo te tau 1906 ete ariki kei hoha koe kite hari atu i enei kupu ki nga marae o nga hoa i te motu nei. ....... Mehaka Tokopounamu. Pletaraka Te Wakaunua. Te Whiu Maraki. Te Kauru Te Kanapu. Rautoki. Meiao,l9os.