KORERO WHAKAPAE.

Matuhi, Volume II, Issue 88, 31 May 1905, Page 2

KORERO WHAKAPAE.

Kaitaia Mangonui, Mei 23, 1905. Ki te Etita o Te Matuhi : Tena koe, tukua atu nga kupu ruarua nei, hei titiro iho ma nga haptff

me nga iwi p nga motu e rua, o Aotearoa mete Waipounamu. No te 25th o Aperira ka taha nei ka tutaki ahau ki tetahi pakeha ko Hori Horehi te ingoa, he pakeha nui do tenei waa hi no Kaitaia nei, i ki mai ia kia au. kei te whai ia i etahi kuri e whakamate ana i ana hipi, ka ki mai ano ia kia au, na nga maori aua kuri e whakamate nei i ana hipi. Heoi kotahjwikii muri mai ka man aua kuri i te pakeha nei, ka kitea na ratou ano, na nga pakeha nga kuri, kahore i te maori na taua pakeha tonu etahi o nga kuri, na te tangata nana nei nga hipi, na te tahi pakeha etahi o nga kuri, ara, na Rei Mahita o Tukepoto. Heoi nei e nga hapuo nga iwi ko nga mahi enei a o tatau hoa pakeha, he whakapae noa kia tatau kite i#i maori, a Pitihana atu hoki kite Paremata, kia tangohia te mana taake kuri ite iwi maori, kua kitea te he o enei pakeha. Heoi. Eia ora Te Matuhi. H. Harawira.

H. Harawira, E hoa ten koe, —

Tenei kua tae mai tau pikaunga i tukua mai nei e koe, hei hari haere ma ta taua inanu, ki o taua hapu me o taua iwi. Heoi i te tirotiro iho ano ahau, me uta ranei, me a ata waiho marie ranei, mo tetahi. wa, otira me penei atu taku kupu whakamahara kia koe, me "etahi atu, e tuku pikanga ana Daai ma ta tatau manu, kia inarama te hiku mai i nga mea penei, ara, i nga ahua korero kino e puta mai ana i te inangai, i nga : mangai ranei o tatau noa pakeha, o tatau ano ranei o te inaori.

Notemea he mea nui, aua tu korero hei ata tirohanga iho ma tatau, ara, te whakapae-teka, kia tatau me o tatau taonga te Ngautuara, te whakahawea, mo runga i nga mahi e mahia ana, e whakahaerea ana ranei e tatau ete iwi maori, mete whakaetieti ki o tatau tinana.

No reira ko te tikanga pai, tifca, kote aata hopu marie ite tika, ite he ranei o aua tu korero, whakaiti ia tatau, i te iwi maori, ara, mo te korero kino a te tangata kotahi, inaha atu ranei, he mea tika, kia rua, kia toru, kia maha atu ranei, nga tangata hei whakapono, ae, i korero pera tonu taua tangata, aua tangata ranei, hei reira he mea tika kia kawea atu aua tu mahi, kite aroaro o te ture, kia pai ai te panuitanga.

Mehemea hoki i tupono, na nga kuri a nga maori i whakamate ana hipi, penei kaore e rikarika eroa ranei taana tono, kia utua nga hipi i mate, i runga i taana utu i whakatau ai mo ia hipi, ma te ngakaii aroha anake, e mama ai taana whakatau utu. Otira ko tatau anake ko te iwi maori (keite pupuri i tenei taonga i te aroha) keite whakarerea noatia ake e tatau, aua tu korero. Engari e hara i te mahi tika.

I pena ano te korero a tetahi tangata tiaki teihana o konei, i tukua rawatia kinga pepa pakeha o tenei takiwa, kia panuitia, na nga kuri a nga maori i whakamate ana hipi,kaore ra a ia i kite i nga kuri, no muri iho ka kitea e taua tangata, teihana nei, ka mau hoki i a ia nga kuri na, na taana menetia tonu aua kuri, e whakamate ra i ana hipi. Heoi ko taua whakapae i whakarerea noatia atu, e te iwi aroha nei e te maori, pohehe ranei. Otira kite tupono mai nga mea penei ki o tatau

aroaro, me mataara, kite whakataka atu ki raro i aua tu korero kino no te mea kai roto tatau i te ture whakapai, whakatikatika, e hoe ana. Ko tetahi kupu atu a to koutou mo kai, kia marama te tuhi mai i nga kupu o a koutou panui, kia pai hoki te whakatatutanga o nga kupu, kaua hei huia te a tee, te i, te o, te u, te te ranei ki nga kupu. Engari hei nga kupu ano e tika ana, ara, hei nga ingoa tangata kainga, whenua, kararehe, era atu tini ingoa, engari me tuhi i nga reta nunui, kaua hei huihuia nga kupu wehe, hei wehewehea ranei nga kupu, hui, kite oti te tuhi, aata titiro ano, mehemea kei te tika nga kupu. Notemea he pakeha te tangata whakanohonoho i nga reta, a kaore e mohio kite whakatotika i nga kupu, hui, me nga kupu wehe mahue ranei mehemea kite whakatikatikaia e au, ka inaunu etahi o nga huruhuru o te inau nei, ara, he ma hanga pepa e pau ana i taua tu mahi. Ko tetahi hei nga tikanga whakaako whakainahara anake ia tatau, ki runga ki nga tikanga e whiwhi ai tatau kite pai, kite ora, haunga ano nga whakaatu mo nga tikanga nunui kua oti te whakahaere, e nga Kaunihera, nga matenga tupapaku ranei nga whanautanga tamariki, nga marenatanga, nga whakawa, me nga painatanga, nga mahi aringaringa ranei, kaua nga kupu e werowero, ana ka waiho era tu tikanga hei mea whakapouri, a hetautohe te hua e puta inai i roto, engari me titiro atu kite kupu a Paora te Apotoro, eki ra. "Whakahaereanga mahi pai, ara, inahia te pai whaia atu hoki.

Heoi e taku hoa kei pouri mai koe mo te nui rawa o enei kupu whakamarama atu, mo te ahua mo a tatau panui, engari he whakaatu kau ake i

te huarahi, e ngawari ai, e pai ai, te pikau haere, a ta tatou manu, i a tatau pikanga, e uta atu ana ki runga kia ia.

Heoi ano e nga hoa ma, kia ora, kia ora, i roto i nga mahi atawhai a to tatau " matua" i te rangi. Wainohu Te Huki, Tepute Etita.

Ko Nga Rangi Whakatutu Ma Nga Hoia Maori o Te Wairarapa Mounted Rifes. 1905 Hune 17 1 p.m. „ Hurae 15 „ „ Akuhata 12 „ „ Hepetema 9 „ „ Oketopa 7 „ ~ Noeraa 4 „ „ Tihema24mete3o, lp.m. 1906 Hanueri 27 1 p.m. „ Pepuere 24 „ E toru nga wahi hei whakatututanga mo nga hoia. Ko Mahitaone kia Puhara Te Tau, (Rewhetenete). Ko Kereitaone kiaTe Whaiti (Rewhetenete) Ko Te Kohunui kiaT. W. Apes (Rewhetenete) Ka haere hoki a TarianaMeitiaTaka kai whakaako hei hoa mo ratau. Na L. T. Apes, (Rewhetenete.) Mahitaone, Mei 24, 1905.