Untitled

Matuhi, Volume II, Issue 66, 14 December 1904, Page 2

Mahitaone, Tiheuia 5 190-1. 1 te wai'ii o nga haora o tenei ata ka inahueiaau a Mahitaone,taku haere mo Whakataki me Oahanjja i te tahi o njja haora ka tae au ki Whakataki, ka tiua an i konei, i muri o taku kai ka haere au kite kainga -Maori tirotiro ai, te mutainga ka haere tnaiui ko Pape Hanairo ki Mataikona, no te wha o nga haora ka tae, kawhakaatu haere taku hoa i nga whare Maori ki au. 1 tana kainga ka noho iho tana hoa oku i konei ka haere ko Te Matenga Potangaroa hei hoa mokn ki Oahanga. Ka tae an ki tenei kainga. 1 te whare no Rina Matutaera e 2 nga riiiuua 1 te tuinere, he tnninia ano. Te whare o Ma tan gi urn 1 te ruuma I te whare hui, I te koata oka o te kaari paramu, tiere ko nga mahinga kai 1.1 eka Kahore he turuma Te W hare •> Ihipera Patuwai K 2 ngi ruimitt he tuinere mm, he puoti nga moenga kai te pai te in.irae o tenei whare, I te whare kai, te whare tangata 1.6x12, kotahi te I'iiuma. Kaore he t uniin t. Ko nga wai o tenei kainga ko te aw m,

kaore he taika wai o nga whare katoa Mataikona— Te whare o lieta Papa He whare papa e 4 nga ruuma, Ik; peeti nga moenga e 2 nga whare taewa 1 te whare moe, kahore lie turuma engari kua whakahaua kia inahia. Te Whare o Te Matenga. lite ruuma he tumere ano, he petti nga moenga, kahore he turuma engari kua whakahaua, nga eka mahinga kai e tiringa taewa kaanga, rnerengi, paukena 1 te eka oti. Te Whare o Kai polio. 1 te whare hui ko te Kaha 36x20,c moea ana a roto, he peeti nga mocn»i ko te whare hui hui nga tenei o tiMiei Hapu. Te Whare o Kin a Me tuinere ano, 1 te whare e rila nga ruuma, 1 te whare kai, I te whata, kei, te pai katoa te marae, o tenei kainga kaore he turutna kua whakahaua kia inahia, he puna te wai o tenei marae. Oahanga, Tihema 6, 1904. Te Whare o Tangi Panto. E 4 nga ruuma kaore he tumere hu whare paraki kua tahito, 1 te kiUitu he tumere ano, kotahi te ruutriakiow he turuma. Te Whare o Tuku Taura. E 3 nga ruuma mete tumere. I '■' kauta, kaore he turutna, kai te pai tenei whare, ho whare lion. Te Whare <> Matutaera. Fi 2 nga minma he tumere kai ' pai te marae kaore he turumt. Te Whare o Takerei Pikari. 1\ [ nga ruuma he tumere to tend whare he whare paraki kai te |>;ii '' marae, he tiirniii ano. To Whare o Te Pone. Kotahi ano te ruuma he whare v >l;'- r he toetoo ngn rut o runga.

Te Whare o Renata Paora. Ko tahi t'i ruuma, he tumere, he toetoe nga ran o runga o tana whare, he peeti nga moenga, kai te pai te marae. Te Whare o Waina. He whare Maori kotahi ano te ruuma kaore he turnma. Te Whare o Tiemi Pawa. E 2 nga ruuma kaore ano i tino oti te mahi kaore ano i oti he tumere kaore he turuina. Te Whare o Heini T. Pawa. E 2 nga ruuma he tumere ano kai te pai te marae. Te Whare o Tamihana. K 2 nga ruuma he tumere ano mete kaari, Lahore he turuma. lleoi nga kainga i haerea e au ki t i i tirotiro. Heoi kai te mohio tena kainga, ki nga kupu tohu tohu me nga whakahau mo nga mea i mahue. Te auua o nga tangata o e nei kainga, ara i au i tae atu ai ki Mataikona, kotahi he tupanaku e takoto ana. Ko nga mahi nga kai iOahangakotahi eka te wahi i tiria, engari ko nga cka tirmga taewa i nga tan ka hori nei, 10 i runga i nga marangi o tenei tan kihai rawa i taea te malii ana ngakinga koia te take i kore ai e oti ana inahinga. It' whaikorero o I'ape Kanairo. "1 laere mai i rnnga i nga mahi i tikiita ai e koutou. Ko te 'I iriti o »aitmigi tu ana id roto o Wairarapa 1 muri i tena ka kaungia te utoana ka wiiiti ki Ingarangi. Ko nga Kaunihera tenei e mnhi nei tatou, haere mai kai te niaiiLH're au, uniku ano e ki atu te take, lit* kore no aku ripoata e whaka•aanniu mai e te Tiamana, ko te inoni wliakatorotia >nai, ko a matau take koiv rawa e whaknatu ria mai ana. ' h' i kore ai. I laere mai kite u 'l aiv i liniatatia at nga mahi e mahi nei koe, i whukainahia ai nga ripoata,

i tnkua ai ma Tamahau e pikan ki to paremata, i kati ai tenei kai to waipiro ki roto i enei takiwa ine e nei hapu,e nui ana te koa ia matau iuou ka tae mai kite toi'o mai ia matau i runga i tenei malii kua whakawhiwhia kia koe. A ka tino kori matau kite whakarite i nga tohu kua whakatakatotia mai nei e koe i muri ia takuta Pomare." Ka tu mai a Tuku Taura kite whai korero. " Haere mai mete aroha ote hunga mate, haere mai i runga i uga main kite tirotiro i nga marae, mail tonu e tirotiro apopo ko te nohanga ilso iino o nga tnpuna tae mai nei ki tenei \v«." I muri i te kai ka tu mai ko Hirini, " Haere mai e Tai me tc aroha o nga mea kua riro atu kite moenga roa, haere mai ki nga mata roataotao i whakataukitia ai e to tana tipuna, haere mai kite whakatutuki haere i nga pitopito o uga main i hangaia ai i roto i Mataikona, ko te Kalia te whare i pikautia ai e Tamahau kite paremata, ipnta mai ai ko te Kaunihera marae, ko tenei haere mai kite tirotiro i o matau whnre, ite tae11gci mai o Pomare ko nna tohu. ko ana kupii enei. I—Ko Ma. 1 —Ko Maaha. 3 Ko Main. 1 muri i tena ko te whakahaeretanga i te wai mo tenei kainga, a kaore iino i oti. Kati ia koe ka tae mai nei ki konei, he aha tan kupu e waiho iho e koe kia matau, kua mohio mai koe ki oiiot take, kati he inalia a matau ripoata i luku at u ai kaore uno i tae mai uga whaknutu, tae noa mai ki naiaiiei, ko ia tenei nga take i ahua tauniaha ui te kontiti o te I lika-O- Papaunia." Te Tan ** Tenei au te haere mai nei kia kite io ko; ton whare, mo o koutou marae. K haere mai ana au i runga i

enei kupu ka whakaatu nei au kia koutou. I—Tari Whakaora o nga niarae. 2—Tari whakaora o nga Tnre. 3—Tari whakaora o nga whakapono. Ko enei take e torn kai runga katoa ia au e waha ano, nga ora katoa mo te tangata kua pan katoa ki roto i enei take, ahakoa lie aha te ora ma nga komiti niarae e tatari nga ora i roto i e nei take. Ko tenei karanga mai mo te ahau o nga mate, e kore tena huaralii e taea te kati kia kore te mate, engari me whai i rungai nga tohutohu kia kauniatua ai ano, kiamaha ai ano nga tau ka mate ai te tangata." i te ohonga ake i te ata ka haere inatau kite whare liui, i reira te Tiamana o te komiti niarae. Ka tu mai kite whaiki, '" haere mai kia kite mai i o inatau nei he, ko te ahua mai ano o tnua, i te aha, i te nana e whiwhi ai ki nga whare, i whakahaua iho ai e Takuta l'ouiare, otira kaore nga whare Maori i tino whakahetia e ia, i penei ano ia ko ana tu whare me mahi he peeti, me poka ano he matapihi, me hangahetumere, ko tenei haere mai kia kite i ngamorehu o konei, ka nui te pai o nga tangata o tenei kainga konga mea i mate o konei he kauniatua, a he mate tahito o ratau mate, a iienare Pakiua, me Kaipoho, kati ko nga mate o naianei kai te haere katoa kite takuta mana e homai he rongoa, ko matau e noho nei kai roto i te tikauga o te Kaunihera Maori, ko e tahi kai runga i te taha pakeha e tu ana me te whakatete kite Kaunihera." Ka tu atu an, k<> aku kupu tuatahi ra ano ka whai kupu ai u huki au nu» totia take whakauiutunga, " K»> teiii-i lake ka mana W Kaunihera kite whin, niel eniea ana tangata kai runga i nga rahni t> te i\ i Maori, tnarna me tuku

e koutou o koutou kainga kia panuitia lie rohe kainga, kia tino kaha rawa ai te mana o to koutou komiti." Kainutu nga tino whakaatu ake i nga korero. Heoi i roto i enei haerenga katoatanga oku ka tino kite an kei te uianaaki tonu ratou i nga rarangi o te tnre Kaunihera, ko wai te iwii raro i te ra e kaha kite hapai i nga tnea katoa o te Kaunihera i roto \\p tan e torn. Kaore nei nga menia i akona ki k kura a he kaumatau nei no nga whakatipuranga i mun atu o te hohonutanga inai o te pakeha, na konei e kore e aliei te whakahawea kite noho a te Maori inaianei, engari ka whakaliau atu ano an kia koutou i roto i te rohe o Konjxokako, kia inauiae te ngakau ki te turuturu o te manawa o to koutou tipuna o Kongokako. Te Kaute o Nga Tangata. Whakataki.—Nga Taane 3. VVahine 'l, Tai tamariki •->, Tai tauiaahine 3. Mataikona.— Nga Taane 3, Wahine ">, Tai tamariki 4, Tai iamaahine 4. Aohanga.— .Nga Taane 17, Wahine IS, Tai tamariki 8, Tai tauiaahine 10. Total 82. llui katoa ko te kaute tenei o to Hika -o - l'apauma kai te kainga e noho ana, haunga nga mea kai walio atu o enei kainga e torn. Heoi T. Te Tau, Kai Tirotiro.