KI TE ETITA O TE MATUHI.

Matuhi, Volume II, Issue 62, 16 November 1904, Page 2

KI TE ETITA O TE MATUHI.

Kia tail te rangimarie ki rnnga kia koe kia roa on ra e topatopa haere ana i nga pito e wha o te moutere nei. Harin atu ano e koe enei kupn whakaniarama e whai ake nei. Kei te mahara pea nga kai korero o Te Matuhi nei ki tetalii kupn naku i mea ai i Te Matuhi Ko. 55. J enei. ake te \va e utua ai e an te pannitanga a Te Pipiwharauroa No, 78 ara nga wahi o tana panui i eke kite Karaipiture mo te inarena punarna, na, e ki ana tana Pipi, e hara i te mea kei te tauhou inatou kite tokomahatanga o nga wahine a Aperahama ma kei te mohio ano hoki kaho?x> i wliakahetia e Te Atua ara kaore he kupn a Te Atua i tuhituhia hei whakahe i taua tikanga i era ra i noho "puku " Te Atua. F> hoa ma ko tenei kai ta anahe o Te Pipi te tangata i tino mohio i noho puku Te Atua engari ko an kua kite i te Karaipiture. Ko te \va tuna tino kaha ai Te Atua kite ako i nga tangata kia pai te atawhai mete moe tahi i nga waliine tokorna Ekoruhe 21—9, 10. Whai hoki me titirotatou kite oirianga atu o HakaiM Te Waliine ponoiig.i a Aperahama i te wehi i te wahine rmgatin a Aperahama ka whakaputa te An ihera a Te Atnaiaia kia Ha'tara ka mea atu e Hakari hoki atu ki ton rangatira ka wha 1 anuia

rawa tia e ahau ton uri a, e kore e taea te tatau i te tini hold kahokia Bakara kia Aperahama ka whanau kolhitnaera Kenehi 16—6, 8,9, 10, 15. Na.imuri

iho o ten a ka puta ko Te A tun tonu kia Aperahama ka mea ko harai ko te wahine ka manaaki ahau in ia ka hoatu aiio hoki i tetalii tamaiti kia koe i roto ia ia ina ka manaaki ahau ia ia. A, hei whaen ia ino nga iwi ka pnta mai npa Kingi mo nga iwi i roto ia ia na ka whanau ta korua tamaiti me him ko Ihaka. A, ka whakapumau ano ahau i taku Kawenata kia ia ki ona uri hoki i mnri ia ia hei Kawenata man tonu. Kene 17 — 15,16, 19. Ka mea ano Te A tun. A, ko lhimaera ra kua whakarongo atu ahau kia koe nana, kua oti ia te manaaki e ahau a, ka meinga iae

ahau kia hurt, kia tino nui rawa hoki ka whanau ana tamariki. Tekau ina rna nga Ariki ka meinga ia eahau hei iwi nui. Kene 17— '2O. E hoa ma ata tirohia ata whakaaetia ano hoki kei te tino he te kupn a taua Pipi i noho pnku Te Atua ina hoki mei nohopnku. 'Tena?- Xa wai koia ra enei kupn? Kua oti nei te tuhituhi i Kawenatatia nei enei tamariki a Aperahama rntou ko ana wahine tokorna? Kua Hnritia nei. A, kowai nga uri o ena tamariki kei te ao nei? Koia ra tenei ko te hunga e pup uri ana i nga ture a Te Atua tae iho kia Te Karaiti, tae noa iho ki tenei whnkatupuranga. Ka, ko Te Karaiti he uri no I'awiri uri nei o Aperahama no te mea e Id ana a Je Karaiti. Ko ahau te Pakiaka mete uri o Pawiri te whetn marama o te ata. Ka, e hoa ma kua puta maia Te Karaiti i te iwi kua re e kiia nei e te Pipi lie kuare ana iwi moe punarna o mua. Eki ana ano taua Pipi ko te moe ngahuru i te wahine he tikanga na nga llurai i era ra, he tikanga hokina nga iwi kr.are kei roto tonu i te pouri-

tanga no naianei ka whiwhi Id te inaratnatanga ka whakarerea ko te whakaaro o te Momona he hoki ano kite kuare tanga. Na, e hoa ma kei te rnohio ano te Pipi nei he tino tikanga ano na nga Hurai te moe tokomaha i nga wahine. Heoi tana-...kupu karo inaianei e ki ana ia he kuaretanga no taua iwi katahi ano au ka mohio koia tenei te whakatupuranga i nui ke ake te mohiotanga ia Aperahama, ia Hakopa, ia Ihaka, ia Rawiri, ia Horomona, ia Mohi me era atn tangata nunui a Te Atua i moe punarua nei. Mehemea lie knare taua iwi he aha rate take i mea ai a Te Karaiti he tokomaha e haere mai i te rawhiti i te weta a, e noho tahi ia Aperahama ia, Ihaka ia Hakopa i te rangatiratanga o te rangi, Matin 8 —ll, Kuka 13—28, whai hoki ko Horomona anake te tangata tino mohio i roto i nga Kingi katoa, a, ko Mohi te tangata nana i whakaputa mai nga ture tapu a Ihowa. Whai hokiko nga waiata a Rawiri, na Rawiri ano i whakaaro nga tikanga nunui o roto. Tena? Na nga tangata kuare ranei enei main katoa? Nga mahi whakamiharo e man nei i te Karaipiture? E mea ana pea to tatou hoa a Te Pipi he knare tahi Te Atua? Ina hoki ka waiho e ia ko nga tangata moe punarua nei hoi tukunga ntu mo te hunga whakf.pono kite rangatiratanga ote rangi? E hoa ma mehemea he tangata whakapono te kai ta o Te Pipi nei he mea tika kia whakama ia mona ka tae atn kite aroaro o era tangata e whakakuaretia nei e ia. Tenei ano, tetehi kupu aTe Pipi; E marama ana hoki kia tatou, ta te Kawenata hou ara kia kotahi ano he wahine ma te tangata. Otiia he hoa ma kore rawa he kupn i te Kawenata hou e ki ana kia kotahi ano te wahine ma te tangata, Heoi ano taku i kite ai ko te kupu aTe

Pipi. E marama ana hoki kia tatou, ta te Kawenata hou am kia kotahi ano te wahine mate tangata. Heoi ano taku i kite ai ko to kupn aTe Karaiti i mea ai ki nga Hurai mehe tamariki koutou nga mahi a Aperahama. lloani 8 >VJ. Na, e hara koia i te moe punarua tetehi o nga mahi o Aprrahama? Kld ana ano a Paora Apotoro kia kotahi tonu te wahine ma te liikona 1, li'.noti 3 — l2. Na. e hoa ma mehemea ne kotahi tonu ano nga wahine a nga tangata i taua vva he aha te take i u-hakamaramatia ai e Paora kia kotahi tonu te wahine ma te Rikona. E liava raiiei tena i te mea e mohio ai tatou kei te man tonu te punarua ia ratou i taua wa? E ki ana ano taua Pipi ki te tautoko te Momona i enei mea o mna me tautoko ano hoki ratou i te katoa me whakatupupononga ratou me patupatu i nga wahine me nga tamariki ina hoki kaore he kupu whakahe a Te Atua. Na, e hoa ina kei te tino whakaatu rawa tenei tangata kei te tino kuare ia ki nga Karaipiture ina hoki ka kali a ia kite ki kihai To Atua i whakahe i ena mea, Engari e hoa ma lie aha rate tikanga ate kupu aTe Karaiti i mea. nei. Na, ko taku kupu tenei kia koutou. Aroha ina atn o koutou hoa whawhai manaakitia te hunga e kanga ana ia koutou. Kia pai te mahi kite hunga e kino ana Ida koutou. A, inoi atu mo te hunga e whakawhiu ana ia koutou e whakatoi ana ia koutou, Matin 5 ka tika ranei kia patu tonu tatou i nga wahine me nga tamariki inaianei? Kaore, whai hoki, e ki ana ano a Te Karaiti. Na, nga rnea katoa e pai ai koutou kia meatia e nga tangata kia koutou. Mea tia ano e koutou kia ratou. Ko ta nga poropiti hoki tenei, Matin 7—12. Tena? Ka tika ranei kia wiakapononga tonu tatou i nga

tr.ngata inaianei? 1 te mea kua mohio nei tatou e kore tat on e pai kia whakaponongatia e tetehi atu taiigata? Eki ana an kaore otiia kite pai Te Atua kia mahia nno ena mea ka ata whakahaua ano e ia. Tetehi kupu ano a tana Pipi c ki ana, na te maha o nga wahine a Iloromona i taka ai ia. Koia tenei tetehi korero teka, kei te tino mohiotia a te ao kato.i te take i taka ai a Horomona lie takahi nona i te kupu a Te Atua, i mea ai kia kana e tango i nga wahine tail iwi kei riro i nga Atua o ana wahine te ngakaii o iloromona. Tena i ana tirohia a 1 Kingi 11 —5, 6, 10. Eki ana heoi hnere ana a Iloromona whai ana ia Ahatorere Atua o nga Haironi i ta nga Amori mea whakarihariha ia Mirikomo. Na, kna he ta Horomona mahi i te aroaro o Ihowa kihai hoki i anga nui kite whai ia Ihowa kihai i pent tonapapa ia Rawiri i ako ano tenei kupu kia kana ia e haere Li te whai i nga Atua ke, heoi kihai i man ia ia ta Ihowa i ako ai. Tena, ka he ra tena kupu a te Pipi ee. Na te inaha o nga wahine i taka ai. Ina tirohia te kupu e ki nei, kihai i whai i ta toua papa i ta Rawiri. He maha nei hoki a Rawiri wahine, kihai ia i taka. Heoi anake tona taka ko tona puremutanga kite wahine a Uraia, i patna tana tainaiti tuatahi mo tona puremutanga i murua ano tona hara i muri iho, a, whanau mai ana ko taua Kingi nui whakaharahara moliio hoki ko Horomona. Eki ana ano te Pipi ko te hiahia o nga Momona kite moe punarua he piraugi wahine he whakarite i nga hiahia o te kikokiko e hara i te mea he mohio no ratou he tika, he kupu noa te whakaputa ia Aperahama ma. E hoa ma he wehi i te aha ra? Te moe noa iho ai i nga wahine tokomaha. Mehemea kaore he wehi ote Momona kite Atua hei aha

hoki. Kia whai i nga tikanga o te Karaipitnre? Te moe noa iho ai? Ho hanga nca iho te whiwhi o te kikokiko mehemea he pena te whakaaro o nga Momona kite wahine penei meta Te Pipi e korero nei. Kaore nga Momona e moe punarua inaianei i runga ano i te whakakitenga mai a Te Atua kia mutu ite tan, 1890. No reira e hara taku whakatika i taua mea he hiahia noku kia mahi a tonu tin inaianei. Er>gari e whakamarama ana an i te mea i ata whakaaetia e Te Atua kia mohio ai hoki te katoa kite he ote kupu ato tatou hoa a Te Pipi e ki nei he kuare no nga tangata o mini, a, i noho pnku hoki Te Atua. E ki ana ano taua Pipi kei runga i te ahua o te marena to pikinga, te hekenga ranei o te iwi e pewhea te whakaaro o nga tamariki mehemea e moe puku ana o moe puremil ano o rat on ma Atua? E pewhea te whakaaro o nga tamariki mehemea ko te tane a to ratou koka e hara i to ratou papa e kore ranei o ratou whakaaro e pohehe? e rapurapu noa? E hoa ma kei te piki haere inaianei te iwi ina hoki kua kite whare po riro i Akarana kua kore he nohoanjja kua tohatohama ki nga Maori hei atawhai. Koi ara tenei i tautohetia nei i te Paremete. Koia pea tena nga hua o te marena e korero nei to tatou hoa kei te piki? E hoa ma kanui ano te pai o nga patai a taua Pipi mo nga tamariki a nga mea moe puremu he rapurapu noa, ka pohehe noa iho ki to ratou koka. Tena? Kei nga Momona ranei ena til ahua tamariki? i moe a puremu tia nei e o ratou matua? Ka taea ranei e to tatou hoa te whaaki mai nga mea pena kei nga Momona? E hoa ma kaore te Momona e pai kia puremu tia te moe o te wahine. Enj> - ari e marenatia katoatia ana nga wahine no reira kaore a ratou tamariki e pohehe

e rapnrapu hoa pena hold me Hakopa ma he niaha a ratou tamariki me a niton wahine kaore raw a ratou e pohehe ki o ratou papa me o ratou koka. Heoi ra e te iwi Ida whai ngakau kite ata wehewehe i nga take a Te Pipi me aku whakautu. Kua maha aku utunga i nga korero a taua Pipi penei ano te alma otiia kaore rawa ia e panni. Ka pohia ai e ia ko etahianake hurihia ake Ida rereke te takoto, Ida hangai ki ana korero kuare e ngau nei i tana pepa. Heoi ra kua tuturu toku mohio he fangata kawe tautohe noa tenei kai ta oTe Pipi. Kei te mahara ia ko ia anake te Maori tino mohio kite Karaipituru e tata tonu ana ia te ki neke atu tona mohiotanga i to Te Atua. Heoi ra e inarama ana te kupu o te Karaipiture. Koia e whakanui ana ia ia ka whakaititia. Heoi ra. Kia ora eTe Matuhi, mete hunga e korero ana ia koe. Xa to koutou hoa. Paora Hopere. Tukupoto, Taupiri, Waikato, Oketopa 31, 1904.