KI TE ETITA O TE MATUHI.

Matuhi, Volume II, Issue 62, 16 November 1904, Page 8

KI TE ETITA O TE MATUHI.

E liika e tena koe. He putiki iti nei whakawhiwhia atu ki nga remu o nga Harirau o ta tatou tnanu hei hari atu inana ki nga marau rangatira o taua Iwi, te inorehu tangata e ora nei, enirari aia kua taunt>a kite rerere haere i te inotu Aotearoa me tera motn.

E liara hoki i te mea pononga rawa engari e ahua rite ana ki etahi o nga mea kua kawekawea haeretia nei e ia ki nga marae o taua whanaungae noho mai ra i te motn, he kitenga iho i nga whakaatu a to taua hoa honore rangatira a Wireinu te Purewa e man nei i te No. 4V o Te Matuhi, wharangi 3, e rua nga wahi i tae mai te reka kite ngakau. Waiho rawa nei hei whakamaharatanga atu kia koe kia herea atu kite remu o nga Harirau oTe Matuhi.

Tuatahi: Ko tatou whakatupuranga i timala mai nei i a Tawhaki, e penei ana pea te ahua tokotoru nga tamariki a Tawhaki

Ko Kahunui Ko Wahieroa Ko Arawhita

Meheniea e penaana. Heoi ka mamma iho te ngakau kuare ki o tatou whakatupuranga.

Tuarua: Kei te uri a Nukutere i moe nei ia Matepipi nana nei a te Uruti, i moe nei ia Mama-mono, nana nei a te Tahi o te rangi.

Tuatoru: Kei te wharangi 5, e penei ana na nga kupu kei atl tt* tino Wikitoi'ia o te lwi Maori. Ara. Kotahi te Punua-moko. Rangatira o nga " mana " katoa i te ao, mai ano i ona whakatupuranga tae mai ki tenei ra. (2) .Kei an tetehi tariana moko, papapuni ana i te moko. Kite hiahiatetehi tangata kia riro mai tetehi Uri-nioko, me hari atu i nga uha atahua hei whakaeke ki taua Tame Punua-moko nei.

(3) Ko te utu moltaua Tame, me mahue atu te nha mete tariana ko nga uri anake e hari mai.

Kati ra kei konei te take i hiahai ai tenei wairna iti. Kia haria atu hokie ta tatou maim enei whakamaharatanga ki to tatou hoa honore lang&tira kia Wireinu Te Puiewa.

Mo te take tuatahi, mehemea koia nei nga tamariki a Tawhaki Ko Kahunui Ko Wahieroa Ko Arawhita

lie aha ra 1e kino o tenei patai. Kowai rate whaea o enei tamariki? Kotalii ano ranei to rat on whaea, he whaea ano ranei to tena to tena? Ko te take kia maraina ai te ngakau kuare he tirohanoa iho ki tenei. Ko te taniniii a Nukutere raua ko Matepipi, ko te Uruti nei te ingoa, haunga tanataniaili-

tanga ma ona inatua, engari, ko tetalu whakalma ano ona i te taha ki nga matua o tana matua. Ki nga inatua hoki o tana whaea (i na rate alma kua panuitia nei).

Na Kahunui na te ttiakana 13 nga whakatupuianga kia te Piipii, ko Mate pipi pea hoki tetahi o ana ingoa i uioe nei ia Nukutere.

Na Wahieroa na te Teina o Kahunui e 43, nga whakatupuranga kia Kukritere i moe nei ia Matepipi ka put a nei tM raua tamaiti ko te Truth Na reira ka pewhea ano rate karanga a nga tanjjata nei ki ta raua tamaiti? Ko tetehi wahi kei roto i te ngakau e maharahara ana he penei. Ko nga Uri a te tuakana e tika ana kia tore n°;a whakatupuranga eno-ari ki tctelu ahua tere ano. Kaua i tenei tore e whakaaturia nei. Ka pohehe rawa i tenei ko te rironga o nga uri o te teina hei tere. Ka mahue nga uri a te tua* kana ki muri, aknanei pea kei te tika ano ko Wahieroa ano te tuakana, '"

pohehe ano i tenei (kua penei ranei to [mere a tana i te motu nei o taua whakatupuranga kua tae kite 30 te hipanga o hga uri a te whanau kctahi? i etahi o ratou) ko te kupu whakautu (kao) e pohehe ana. Na reira i hiahia niii ai te ngakau Ida marama ano te hanga a koutou a nga tangata mohio i o tatou kawenata hei maramatanga mo nga uri i.muri nei, kati tno tenei.

Mo te take tuatoru nei me ona rarangi. E hoa ma, ka rereke pea tenei ki ta toku nei whakaaro i kite iho ai, ki taku titiro iho mo tenei ahua, " kaore rawa he aroha i roto," enjrari.

li lie Tiiuna," " He Tawai," mo tatou kauinatua e ora nei e hara r.nva tenei ite mahi ahuareka. Ehgari pea kite whakaaro iho a to tatou hoa rangatira a W. Te Purewa, pai ana tana whakaatu tnai i nga mahi ma to niaua tupuna, papa ranei.

Engiri ki takn whakaaro e hara pea i a Y\. Te Purewa tenei mahi mo ta tatou kauinatua, kaore te rangatira e mahi i tenei mahi. Xo te mea kua rongo ahau ko Te Purewa he tino tuigata rangatira tena waihoki, me Wiremu me toua uri he tino rangatira a na tana mahinga i tenei mahi ka awangawanga i taku ngakau. lie nui rawa toku aroha ki o tatou pakeke e hnna nei a aitua kite koopu o te whenua, na te mea pea kei te ora te liuinga o nga kanmatua o to tatou hoa, a, ko ter.i kanmatua i kiia iho ano e ona pakeke. E Wi hei tariana tenei punua moko mati, otira, ki toku whakaaro e kore rawa e pena te kii iho a o niaua pakeke na reira ahau i ki aihe inthi pohehe tenei na to tatou hoa rangatira, tana tukunga mai i tenei ahua ma ta tatou manu e hari haere ki ° tatou marae hei matakitaki ma o tatou hoa Pakeha nei, e tera te tariana moko ka moko tonn mai ana kuao kei

a W. Te Purewa. E hon ma kei an tonn nei ra etahi kaumatua moko e ora nei toko ono kei a koutou hold pea etahi, heoi ano to ratou nei ahua inaianei. He kaumatua he toe nga iho no era kauinatua kua poto nei ia aitna kite po. Heoi ano to ratau taonga e ora nei, ko te parani o te niotu : kiia ai lie Maori no Min Tireni mehemea ko nan kanmatua knn ngaro nei, a, e ora nei ratou ka puta ranei he kupu penei ma tatou tno ntou? Me ki noa ake (kaor*i). Ite niea kei a ratou ke te ingoa nei te "rangatira," te " mana," te Maori " uiotuhake." Xa reira, he aroha te mea nui i tokn ngakau ki o tatou uimvhu kauinatua e ora nei ka waiho nei hei taunutanga ma to tatou hoa. E kore ranei e aroha noa ihokitena ahua e tata ana hold ka ngaro atu i a tatou, ka inahue iho ai to motn kia koe me o mahi, me o taariana, ine o tini Kaweke me to Pakehatanga i inuri ia ratou? Na reira he rnihi atu tenei kia koe e koro tenei ano etahi o hoa kei te motu nei e noho ana te mahuetan<ra iho i o koutou tupuna, te o te motu, te ahuatanga o nga rano-a-tira to koutou " mana " i a ratou e ora ana.

Tena koe te mahuetanga iho a o tupuna a o matna mahue tangata iho inahue kupu "he moho," " he rape '' mana e noho te nuku nei, kia ora kia ora, kia. ora rawa, kia ora tonn koe. Mou ano e Te Etita tetahi ora i »-oto i enei ora malia, kia ora tonu koe i raro ite inarii o te kai hanga. Heoi ano na ton hoa tauhou

T. T. Rata Papi Poneke, Oketopa 17, 1904.