KI TE EXITA O TE MATUHI.

Matuhi, Volume II, Issue 59, 26 October 1904, Page 6

KI TE EXITA O TE MATUHI.

He whakamarama ake ano i te hui ki Otokoruapaka i te tau 1899, kite Marae o Ngatikuia ko te tangata na ana taua hui ko Haimona Patete, ko nga hapu me nga rangatira i tae mai ki taua hui ko te Taitea o Waiwhetu (Hutt)ko Taniora Love, me Hone Love, me Reu Takurua o Waikawa (Picton), me Hori te Huki, Anaru Harawira, Tioi Waaka, me nga tamariki me nga wahine o Taueru (Wairarapa), Karaitiana Whakarato, Wirihana Te Oioi, Waina Puku me nga tamariki, me nga wahine o Mataikona (Waira-

i*apa), Ropoama Kawhena, Kiingi Ngatuere, Te Paki Hone Himii, Iteiri, Hemi Taepa, me nga wahine, mo nga tamariki, me Tame Eramiha o Papawai (Wairarapa), me Te Kahu Til turn Henare I'ouhiki, o Kaingatahi (Wairarapa) koi nei nga hapu na ana i para te huariihi. Ko te Kaunihera te kaupapa oua hui ko an ano te tangata whakahaere o nga hapu mete hui, na aku i tiki i Te Minita, ara, Ida Timi Kara tono ai he tohu mo ten a ra, homai ana, ko te kara o Kin Tirrni hei tohu tena mo ake tonu atn, e nga Hapu o Arapawa he mea nui tena he men hou kaore i mna iho, i puta mai tena kara i roto i te whare wananga o te ao katoa, he kara whakanui na Te Minita mete Kawanatanga i tona iwi Maori, ara he taonga, ko nga hapu ano o Ngati Kahungunu na ratau i'Whatoro, Te Hopu 'Mahi Atawhai o Niu Tireni, no te tau 1904, ka tukuna te Tiriti e te Hetana, me Timi Kara, me ngn Minita, me nga mema, a kna iioatu e Timi-Kara me tona Kawanatanga te kara Niu Tireni kia Hori te Huki, hei oha wliakamaharatanga mo ona, trie ona hapu, he mea niinui e nei no muri i te ran tau o nga kaumatua e nei kara e rua, ko tahi kei te Hohe o Uongokako, ko tahi kei te Pohe o Arapawa, ko e nei waahi kua oti te kauwhau e Te Minita mo te taha Maori i te hui i Waikawa ( Picton) koia tenei ona kupn, te arepa te titnatanga mo te whakamntunga nga Hapu o Aropaoa ko lvongokako te Omeka, ko Arapawa kia nru koutou ara tatou kite Kopu Mahi Atawhai, ka tahi ka rite• nga ktipu i runga ake nei, maakn e ki atu kia koutou engari ta koutou he oati na Hapareta Puke koliatn i hoatu ki Te Minita i telini ki Waikawa, whakaae mo te Tiriti o Waitangi ko nga hua tenei, ko Te Eopu Mali Atawhai, kite

ko.r*j koutou nga Hapu i haina ki taua ' "inihi, e uru ki taua Ropu Kawanatanga I inouinou a koutou kupu i hoatu ai ki Te Minita, whakarongo mai e nga more o nga Hapu o te l*ohe o Arapawa ko te Kauniheia, naaku tenaitono kia wliiti mai ki tenei motn, na kua whiti mai, naaku, nn, ko koutou nga tangata whakahaere, mei penei ta koutou whakaaro ta nga hapu ko au ano hei Tiamana, a hei Kai Tohutohu, ranei, penei kua mau takn, e penei ana hold taku

whaka-iro, ko te parapa i taku waha i

tangohia, »tu ia au, otiia kei te mohio <vi kore rawa a koutou hiahiai tutuki. lleoi tena ano au e haere i o tatou

marae kia mohio ai au e whia nsra tangata taane wahuie e uru ki Te Ropu .\lahi Atawhai, me nga tiwhikete, ko te utu ko tahi hereni, ma te taugata mo re tan, haunga te utu mo te- peka, ka wehe ke tena take, maaku e whakama uiarama kia koutou njra ahuataiiira kntoa, kei roto i nga ra o Tihema au

tae atu ai ki o koutou marae kite, kite iho koutou i tenei whakaatu ma koutou v whiriwhiri, kite mohio koutou e whia tangata ara taane, wahine e uru, mil koutou e whakaatu mai kite reta kia au, kia nui ai taku hari atu i nga Tiwhikete. Ko toku hiahia kia uru katoa nga Hapu o te Rohe oteKaunilie'ra o Arapowa ki roto ki Te liopu Mahi Atawhai, kia wawe te whakahaerea he taone hei kaupapa, mo te Kauuihera, kia wawe te ha<.>re nga mahi o e nei taonga koi awatea ana, ma te tu ra ano o te. taone katahi tatou

ka kaha kite ki, he taonga e nei mo. te iwi Maori i raro i te mana o Kirigi Ernera te Tuawhitu, me tonaKawanatanga. Tena kontou.

FT Patete, Mint Pay, Picton Oketopa 19, 1904.

Kia H. P. Tunuiarangi— Tena korua me a korua tamariki. Ara, koutou katoa, nga morehu i mahue ake, i o koutou matua, i o tatou whanaunga. Kua we he atu ia tatou, e kore e mahea wawe te aroha, te pouri o te ngakau mo rate u, no te mea kei a tatou uei o ratou ki nga walia, ni e o ratou koi'iiiga, e takiri ai nga peke, e kori ai te tinßua, koia uei hoki kei te patu i o tatou ngakau, he ahakoa kia manawanui kia kaha tatou, kia roaia kia hinga tatou, hinga i runga i o ratou tapuae, e hara hoki tatou i te tikanga tangata i niahue iho nei hei. pikau i o ratou ki uga waha, e rangona maira e te ra iwi, e te ra iwi, ahakoa heite mehua ano e tan ana ki to tatou kaha, i waihotia ake. nei e ratou, kaore ia he tikanga mehemea i rite te whakaaro o te iwi, kite hopu ia ratou kupu. Tenei to reta mihi mai kia au, e tnmunako ana te ngakau ina tutuki pai nga take o te hui ka tu mai nei ki Te Ore Ore, mo nga tikanga i roto i te Rohe o Rongokako, hannga ra ia nga tikanga, engar i ko nga whakaaro rite o te iwi, e taea ai te pikaunga mea taimaha, e whakamoea atu ana e te whakaaro, kia puta ki tua o nga whakahe mai, o te Jiunga hoki e whakatoi ana, e hara hoki i an ake toku pakari i roto i tenei rohe a tatou, engari no koutou e maringi mai ana i kona ki konei, i runga i o koutou matua me o koutou whanaunga, ka ngaro ake nei i kona, i konei, e hara e nei kupu ko te mea nui ia, ko te tnmanako kia eke. Hei kona ra koutou. Na to matua pono, i roto i te aroha.

I. Hut ana Waipawa, Oketopa 17, 1904.

Kia Te Hutana—

E koro tena ra koe mete iwi, i roto i tou rohe, kia ora koutou i roto ienei

ra, kia penei hold e nei morehu i roto i.te Eohe o Rongokako, e koro tenei to reta kua pannitia ki waenganui i te Huiriga o te Kaunihera, mete iwi i te aroaro o te Kai Tohutohu, i te miltunga o te panui, haruru ana pakipnki rakete, i muri i te pakipaki, ka til nga kautnatua kite mihi korero, heoi mau e kite i roto i Te Matuhi nga kupu o taua hui, engari kia kotahi nei te kupu e tuhi atu e an, i tail te rangimarire o nga kupu kite iwi, he nui te miharo o te ngakau o nga morehu i i tae mai ki tenei hui, te rua o nga kupu o tenei Hui, ko te whakaaro tapatahi o nga morehu kite hapai i te ma hi a te Kaunihera, i ona ture katoa me ona whakahaunga katoa, e kore nga kanohi e titiro ki muri ki tahi taha, ki tahi taha, engari ka titiro tonukimua kite haerenga o te ringaringa, o te Kai Tohutohu, kite reo hold o te Kai Tohutohu, e mea ei, ara kei, ko anei hai konei, kia marama ai hold te reo o te Kaunihera te whakahauhau ki nga Koiniti Marae, kia marama ai hold te hikinga o te taha o te iwi kite hopu i te tika, i te ora mete pono, hei taanga manawa mo nga uri me nga whakatipuranga, koia ra tenei te Kai Tohutohu e haere nei tona ringa, me tona reo, ara kei ko, ko to tatou Kawanatanga, ko tetahi o nga kupu he tuku -i nga tatunga tne nga nanawe, ko nga mea e puritia e te tangata o nga nanawe, me tuku kite Koiniti Marae, kua tino tautokona, e tenei huihuinga kite whakatoia nga whakataunga a nga Koiniti Marae, ka tukua kite Kaiwhakawa o Te Takiwa, kei aia te tika nga o tana i rriahara ai. Heoi enei, kei tua o te wild nei ka haere atu ahan mete Tiamaria me e tahi o nga mema o te Kaunihera ki Taperenuia-whatongn, ara, ki Hainua, me Tamaki, kite maioha ki nga mahi,ki te whakamahara ki

te iwi, kia Tamatane te hapai i te mahi, kia hinga ai te he i te tika, kei hinga ko te tika ite he. Heoi na to tamaili iti, aroha pono, Meiha H. P. Tunuiarangi. Kanana JI, Turanganui, Oketopa 21, 1904.