Untitled

Matuhi, Volume I, Issue 50, 24 August 1904, Page 8

Mo runga i nga whakahaere e whaia nei e te motu mo nga mana whakahaere e mahi nei kia marama ano te ti'tiro a nga kai titiro whetu i te alma nga wari o nga tikanga i roto i e nei tau ka wha nei koi mahara tatau ki nga whaka raruraru e homai ana te matauranga hei tango atu i nga mahi kua homai nei kia mahi tatau no te mea i te tau 84 ka kauria te moana e nga Rangatira toko rima he aroha kite matua whenua ia ratau i Ingarangi ka roherohea te motu nei e. ono nga w.ahanga mutu

tonu te mea i oti i taua haerenga te kupu i kapiti ria mai kite taha o tenei hold atu whakawhaititia nga tangata kia kotahi. Heoi i te Hokinga "mai ka tu te Hui a Tawhiao ki Whatiwhatihoe i te 22 o Maehe, 1885, tona kupu tuatahi—

1. E nga iwi e nga Ha-pu me nga Rangatira tanga Maori o te motu nei kia kotahi ko taau, ko taaku karanea ka oti ka ea te niaara ka ora.

2. E nga Rangatira puta noa nga motu e rua nei Huia kia kotahi ki Wangarmi nei kite hopuatanga waha ai i te motu nei ka ea.

3. Kua haerea e au te moana Tuauriuri kua tae ia an nga motu e rua nei ki Ingarangi i runga i ta koutou kupu i te huarahi ohaaki a o koutou tipuna a o koutou matua puta noa te motu nei.

4. Tatau ka titiro ki reira mete mahi ano kia hura ano te kanohi ki muri mete ata whakaaro ano.

5. Taria ake kite tae mai te kupu kia mau Takerekere rawa he taonga ho rata lie whaeanga ka oti. Heoi ona tino kupu i tona hokinga mai i haere atu i runga i te mana o te Tiriti o Waitangi e whakaputa mai ra te mana motuhake i reira mete Ture nui o Niu Tireni, 1852, te tau 15, 16, Wikitoria, upoko 72, rarangi 71. Heoi kihai i oti mai i tana ra, engari kia tu te Hui a te Kotahitanga kite Waipatu ka hapainga e Hone Heke taua take mete tautoko hold ate kotahitanga pikautia atu ana kite Paremata ko te whakaoti nga o tena take ko te mana motuhake kite liohe o Tuhoe i te tau 95.

Ka mana tena wahi o nga ture nei i whakataua ai i te haerenga o Te Pirimia ki Ingarangi me ana hoia i te Taimana Tupiri o Kuini Wikitoria ka pikautia ko te pitihana kia rahuitia

nga toenga whenua o te Maori i ano i nga tikanga o te Tiriti te kupu a te Kuini ma ona Minita i Niu Tireni nei e whakaoti. Te hokinga mai ka whakahaerea i runga i nga tikanga i roherohea ai e Tawhiao te motu nei ara koia tenei kua oti i te tau, 15)00, e ono nga wahanga o nga Kaunihera whenua kai runga°i te nei motu kua oti te inana motuhake kai a Tuhoe kua oti te mana huihui ko nga Kaunihera Maori. Na konei ka mea atu au e kore e taea he huarahi e koutou i ko atu hei whakalie ma te tangata i enei kua homai nei tena i ana tirohia nga Ture o te Tiriti o Waitangi, me to Kohimarama, mete rarangi 7fo te Ture nui o Niu Tireni, 1852. & E kore e taea ahakoa tohe te tangata he moumpu taima noa no konei kia man te hunga e piri ana ko koutou e pin ana ka piri ano ko te hunga e mataraana ka matara ano ko te ahua mo koutou kia rite kite toka tu moana kaore nei e ngarue i te ngaru kaua e penei ite manu e parara nei kite hau ana tonu te hau kua huri e rongo ana ki nga whakawai he mate kai roto i nga tikanga i paahitia mo te iwi Maori ko

nga rarangi e he ana me whakatikatika o te Ture. Kaore ranei koutou emohio kua riro mai mau ano e papaki tau tamaiti ki tau whiu taumaha ranei I mama ranei.

Mo runga i te Pire Reiti a te Kawanatanga e penei ana taku kupu whakauru me kaua e pa atu te puru reiti kia riro rawa mai i te Kaunihera ka eke atu ai te puru reiti. 2. Me whai mana te Kaunihera kite roherohe i nga whenua 10 tangata haere atu ki runga, kia kahaai te whakahaere aia tangata i tona wahi. 3. Ki te mea 100 tangata kai roto i taua whenua, kite tangohia te tahi wahi o to ratau whenua e kore te

Kaunihera e mohio no wai tana paanga kua tu ranci. He taiapa ma taua tangata ka tangohia aitaua wain hei whakaea mo nga reiti ka ora noa mai nga mea kaore ra i tnahi taiapa ka mate ko tenei o patau no konei au ka whakaatu ake. Ot'n-a kai to arai tia ano e tenei ture ana tu wlienua kia kaua e taka mai ara kia kaua e pa atu nga tikanga o tenei ture ki ana tu wlienua.

4. Ko nga painga e puta mai o tenei pire ka tuhera mai etahi huarahi kite Maori mo runga i nga tikanga tuku moni whakahaere pooti mete uru kiroto i nga rouru. Heoi enei whakam.iramav T.M.H.