PUTUPOORO.

Matuhi, Volume I, Issue 49, 17 August 1904, Page 4

PUTUPOORO.

INGARIHI KIA NIU TIRENI

TE WIKITORIA MO NIU TIRENI

Kaore i kitea te tangata kite nei mahi kite putupooro i mua ake, ka kitea ana ki Poneke i te Hatarei ka hori nei, kite pakanga putupooro i waenganui i te Ropu toa o Ingarangi me to Niu Tireni, i te Taite, mete Paraire tae noa kite Hatarei, pena ana te heke o te tangata ki Poneke mete wai e maringi na, ko nga mea i whiwhi moenga, ko etahi kaore, ka haere ere noa iho i te rori, a ao noa te ra. I te 10 o nga haora o te ata ote Hatarei, i timata ai te haere a te tangata ki waho o te keeti, whanga ai, i te hawhe paahi o te tekau (10.30 a.m.) kua tata te 3,000 te iwi e whanga nei. no te tekau ma tahi (11 a.m.) ka tuhera te keeti tae rawa kite torn o noa haora (3 p.m.) te haora hoki e timata ai te purei kua neke atu i te 25,000 mano

tangata ki roto i te papa purei, a kore atu e tahi e urn atu ki roto, pikipiki atu e tahi ki runga i nga whare me nga tumere noho noho ai, i konei i kitea ai te tangata o nga waahi katoa o nga motu nci, tae atn ki Poihakemi (Sydney) me Marapaua (Melbourne) I te torn o nga haora ka tae ko te Ropu o Nin Tireni ki runga kite papa purei, ka tangi te umere a nga iwi e noho nei, kaore anokia mutate umere ka puta atu ko te Ropu a Te Ingarihi rawa, ka tangi ano i konei te umere mo te ropu mnnuhiri, ka purei hoki te peene, ka whaia ake e nga iwi e pae nei te rangi o te vvaiata, e patua mai nei e te peene (kaore e taea), kaore hoki i te mea mo te whakanui anake i nga toa i kau mai nei i te moana nui a kiwa, engari i te mea kua kore noa iho he kahanga o te nga kau kite kuku i tona whakaaro i te mea kaore i taea e nga ropu katoa o ia taone i purei ai ki tenei ropu toa, o ia taone o ia motu, no reira ka tino kino atu te hiahia o te tangata kite matakitaki i tenei pakanga. no Niu Tireni hoki te ingoa kei te haere i te ao katoa mo tenei mahi mo te putnpooro, he tino kaha atu nga tangata o Mu Tireni me nga tangata o te Ingarihi, kaore i roa e purei ana. ka toru nga painama Niu Tireni, muri tata tonu ka toru hoki a Te Inoarihi tae noa kite hawhe hei whakatanga manawa e rite tonu ana ta raua haere. Na kihai i roa i te timatatanga te purei, i muri o te whakatanga manawa, ka whiwhi a Km Tireni ki nga pamu e toru atu ano hui katoa ka ono f r l' Niu Tireni e toru (3) a Te ingarihi, i konei ka kino te haere a Niu Tireni, ka whakapau hoki te Ingarihi i o ratau kaha, kia mate ia ratau te tangata whenua a tata tonu ki nga mineti hei mutunga mo te purei ka riro ana ia Tireni e toru (3) atu paina, ko te

niutunga o te haora mo te purei, ka riro i te ropu tangata whenua to wikitoria nga paina— Niu Tireni ... 9 Te Ingakihi ... 3

I konei ka poke atu te tangata ka amohia nga tangata o te ropu tangata whenua, ki runga. i o ratau pakihiwi, lie whakanui na ratau mo te kaha o ratau kite hapai ite mana o Niu Tireni, porangi katoa nga Maori me nga Eakeha tonu atu o nga taone katoa o nga motu nei mo te winitanga o Kin Tireni, tu iho nga haka a uga Maori.

I tu te hakari nui a Te Kawana ma te Ropu o Te Ingarihi me to Niu Tireni, lie pai hold ana mihi mo nga manuhirimai o Ingarangi mete mihi mo te Toa o te Ropu o Niu Tireni kite hapai i te mana o enei moutere, he nui hold nga mihi a Te Kapane o te Ropu o Te Ingarihi mo to kaha oNiu Tireni, whakaae ana ia. he tika i mate ratau i te tangata whenua, a mehemea ka pone! te ahua o te kaha o te ropu e tonoa ake e Niu Tireni ki Ingarangi, ka pakaru nga ropu katoa o tera takiwa ia Niu Tireni, te tahi kaorc e wareware ia ratau te nui o te manaaki a nsra

iwi o konei ia ratau, mete mild a ratau mo te atahua o enei motu, kotahi to ratau pouri mo te mea kaore ratau e kite i nga kainga Maori i te poto o te taima mo ratau. I korerotia ano te hiahia o tana Ropu Ingarihi Ida purei ratau kite tahi Ropu Maori Motuhake kaore i taea e te Uniana te whakaae i te poto rawa o te taima, i tae ano te tono atu a nga Maori o Wairarapa nei, ko Iraia Te Whaiti i haere kite whakapuaki atu i te tono kia haere mai ki Wairarapa nei, kaati kaore i tae, a me. kite atu ratau i nga maid a te Maori 3d Rotorua, ina tae ratau ki Akarana

ka ahu ki Rotorua Id te matakitaki i nga Ngawha me nga Wai Ariki. Norunga i nga mahi putupooro o enei wild c rua ka pahnre nei, ka hold to ruahara ki nga tau i fcuatahitia mai ai tenei mahi ki a tatau tai tamariki Maori, i puta ai o ratau ingoa ki nga whenua katoa korerotia haeretia ai, e ahu ana aku maharakia Wiwi Taiaroa, kia Tame Erihana, kia Teiwi Keete, ki nga Waperiki (Warbrick Bros.), Ida tleemi (James), kia Ihimaira, mete hnhua atn kaore i taea te whakahua e au, tae ana mai ano te aroha Id roto i te ngakau, i te mea kua vvehe atu e tahi o ratau ia Aitua. Titiro hold ratau ki nga tamariki o Te Ante i haere nei ki Otereiria (Australia) i mate ia ratau nga knra katoa o reira, kotahi tonu te ropu i kaha ake, ia ratau ko te mea hold tenei i mate ia ratau. lie mahi pai ano, kite pai te whakahaere, ehgari te tahi main patu tangata Id to kore e pai te whakahaere o te purei, lie man a nga tai tamariki i unite i tenei hotoke tonu, na reira te take i maruu waiho tonu hei mate, a kore rawa e taea e nga Takuta. Heoi, Na Te Matuiii. Akuhata 15, 1904.