HUI MAORI I KAIPARA TAKIRITANGA I TE UHI O TE KOHATU WHAKAMAHARATANGA.

Matuhi, Volume I, Issue 32, 20 April 1904, Page 3

HUI MAORI I KAIPARA TAKIRITANGA I TE UHI O TE KOHATU WHAKAMAHARATANGA.

TE WHAIKORERO A TE KA WANA

NGA TOHUTOHU A TE MINITA MO TE TAHA MAORI.

Akarana, Maehe 29, 1904

I tu tetahi hui nui-ki Kaij)ara Nota (North) i nanahi, he maha nga hapu Maori i hui mai ki taua hui nga hapu i tae ki reira ko Te Uri-o-hau, ko Te Tao, ko Ngatiwhatua, ko Te Raroa, me Ngati Rongo, katoa he whanaunga kia Hau Moe Werangi. Ko te take o tenei hui ko te takiritanga o te uhi o runga i te kohatu whakamaharatanga moria, ki ona uri o muri ia ia, mo tona kaha kite whakahaere i nga pakanga i waenganui ia raua ko Hone Heke me

etahi atu, nga putanga a tenei tangata i hui katoa mai, i Taranaki, i rlauranga, i Waikato, me era atu waahi, iiga rangatira hold i hui mai, ko Kihi Paora o Orakei, me Pakiri o Waikato. Te tangata nana tenei take i hapai ko Jlemi Pa rata, Ida whaiti mai ai nga hapu o taua kaumatua Rangatira, i tae mai ano Te Minita o nga Maori o Te Wetereana, Id reira, a ko te tino manuhiri o taua hui ko Te Kawana, ara ko Rore Hanewhare, me ona hoa me Meiha Arekehonara (Major Alexander a.d.c.) raua ko Te Honore Timi Kara, Minita mo te taha Maori, mete Hekeretari o Timi Kara. Ite tekau o nga haora o te ata ka u atu te tima o Te Kawana ki Pouto ka tae mai hold nga Maori ki te whakahei mai, mete powhiri mai nga wahine, no te taenga atu o te Kawana kite kainga, ka homai e no-a Maori ta ratau mini, mo to rataupouri mo te mea, ka tata ia te ahu ki lngarangi ki tona kainga tumau, a ka mahue a JS T iu Tireni.

Te Kawana: E whakapai ana ahau, mo te pai rawa o a koutou mihi mai moku, a koa ana toku ngakau i te mea kua waiho e koutou maku e tango te uhi o te kohatu nei, e mohio ana au ki te manawa nui o o koutou matua kua wehe atu i tenei ao, ki to ratau toa hold, kite haere mai i te moana nui, kite arataki mai i o-ratau waka a whiti mai nei ki Niu Tireni. Iteneimarama ka pahure nei, i haere ahau ki nga kai nga Maori katoa o tenei motu, ahu .mai ma Te Uriwera, a ka tono ano au ki te Kawana hou mo koutou kia penei hoki tana toro ia koutou Ko tenei ko Te Rangatira mo na te kohatu nei, a ahakoa kua wehe atu ia, iatatau kaore tona ingoa e mate, a ko taku kupu ki nga kaumatua, e noho mai nei i muai taku aroaro, Ida kaha ratau te ako i nga tai tamariki e tupu ake nei, hei

-riiwhi mo ratau, ki nga mahi, me noa manaaki Ida noho pai ai, Ida tipu ai hold te iwi Maori mete iwi Pakeha. Kua kite hold au ite nui ote hiahia o nga tai tamariki taane kite haere ki te whakapiki i o ratau tnakana Pakeha i te pakan.ga i Awherika, ko Te K<iwanaianga e tu nei inaianei kai te whakamatau tau i nga huarahi e whiwhi ai te iwi Maori kite ora, ako fcetahi tino kupu aku Ida koutou ko rum tohutohu a Takuta Pomare, te take ko tena tangata no koutou ano, a kua riro ko ia hei, ako, hei tirotiro i a koutou ki nga ritenga pai mo te whakatipu ia koutou tamariki, e pouri ana ahau mo te mea kai te iti haere te iwi Maori, ahakoa Ida kaha tonu te tiaki i n<*a tamariki, mete tono tonu kite kura, kaua e mea ka tae nga tamariki kite Turanga tuawha i roto i nga kura, kamutu engari me waiho tonu i te kura kia tino u te mohiotanga Ida ratau, te take kai te tuhera, tonu nga Tari Mahi o Nil! Tireni ki nga tamariki Maori pena hold me nga tamariki Pakeha. lan ka hold nei ki Ingarangi maku e ki atu kite Kingi, kite nui oto koutou tumanako Ida ia, ka piri pono ta koutou noho ki raro i tona mana, a ka tu tahi koutou mete Pakeha kite karanga, " E Te Atua tiakina Te Kingi."

Te Honore Timi Kara, Minita.moTe Taha Maori: Ka tohutohu ki u& AT" • Maori mo nga mahi e pa ana kite iwi Maori, ka mea. He maha nga poraka whenua kai a koutou, a kaore koutou e whakamahi i aua whenua Ida neke haere ai te utu, mete puta mai he pai nga kia koutou, tetahi kaore e tau ana ki runga kia koutou he taumahaonga Reeti hei tiaki mo n«fa rori. Kaore e nui ana te puta mai he moni ki nga Poari me nga Ropu Kaunihera mo te Tai Rawhiti nei, hei whakapiki mo nga rori nei, e tapatapahia nei e nga kaata,

ivekena pikau rakau, kauri, e tika ana newhakapiki e nga Maori aua Poari, me nga Kopu Kaunihera o te takiwa, no te mea hei painga hoki aua rori mo ]ga whenua Maori,'pera mete Pakeha, In taku mohio ka taea noa tia,e nga Maori, mehemea e ngakia ana, e nga jlaori tc tahi waahi o o ratau whenua, a ko te nitinga atu e riihi ki to Pakeha, me whakamat.au ano te Maori kite ngaki, kite mahi i tona whenua Ida mohio iii ana uri imuriiaiaki te wlmkahaere i te oranga mo ratau, ma te penei ka mohiotia e o tatau hoa Pakeha kai te kaha tatau kite tiaki oranga mo tatau amo o tatau uri i muri mai, a ka tautokona ai hoki e te Kawanatanga me te Paremata. Kotahi rawa te take nui hei whakahaerenga, hei pupuri ma koutou, note mea kai tenei e ora ai, e puta ai te -iwi .Maori ara kai nga whaka haere o Te' Tari Whakaora, ko nsm tohutohu katoa a taua Tari me whakarite, me mahi o koutou whare Ida pai, nga mea e mohiotia ana hei oranga mo te tinaua me whakauru, ki roto i nga ruuina, mete tiaki inga tamarild paku paku, mete tono ano i nga mea kua rarahi kite kura, te take kai a koutou ano te ritenga, e tipu ai te iwi, tetahi kua tae i naianei kite waa e tutahi ai te Maori raua ko te Pakeha kite mahi kia puta mai ai te oranga mo raua tahi, kite mea koutou ka whai i nga tohutohu atu nei, hei aha, hei hoa kia"kaha ai te takahi atu i roto i nga tapu ae o o tatau hoa Pakeha. I muri mai o tenei ka tangohia e Te Kawana te uhi o runga o te kohatu mo Hau-Moa-He-fangi, me tona kupu whakamutunga Jiakaha te iwi Maori te hui tahi kite •akeha, mo nga mahi kia neke atu ai J pai o tenei Porowini Atahna i nga "I'owini katoa o te Eraepaea o Ingaraiig- ... - y a

I mua atu o te hurnnga a Te Kawana i te kohatu ka kite i te tahi tamaiti paku e haere mai ana i muri o nga ope tangata matakitaki, e hawhe maero (| mile) te pamamaoatu, ka mea Te Kawana, kia tae mai ra ano te tamaiti ra, ano te taenga mai o taua tamaiti, katahi ano ka Hurangia te kohatu nei. He tino mea tenei hei titiro ma koutou, i tenei tikanga pai a te Paktha, e awhina nei ratau i no- t tamarild, hei whakaako i nga mea e tipu ake ana.