THE MATUHI PRESS. Wenerei, Maehe te 2, 1904. TE UHUNGA MO HENARE TOMOANA.

Matuhi, Volume I, Issue 26, 9 March 1904, Page 1

THE MATUHI PRESS. Wenerei, Maehe te 2, 1904. TE UHUNGA MO HENARE TOMOANA.

ROHE 0 RONGOKAKO

No te Wenerei, 24th, katae mai nga o te Ngutnawa ki Kereitaone

me Kapene Tunuiarangi tatari ai Id te 25 o Pepueri ko te ra hold tera nio te rohe katoa o Rongokako e haere ai ki te uhunga mo Henare. I te Taite, 25th, kahui Id te Teiharta i Kereitaone ki ana tera te Teihana ite tangata Id ana hold te wene i te kakahu o te Maori katae kite taima e haere ai te tereina katahi ka uta te tangata ki runga i te Tereina ki katoa nga Kareti i te Maori morehu ana te hanga nei a te Pakeha kite noho'f waenganui i te Maori ki tonu te Teihana i te Maori i nga tangata i noho atu kite mahi i nga rakaua Tamahau. Tae mai ki Katataone ka uta ano te Maori tae mai ki Mahitaone ka uta ano tae mai ki Taniwaka ka uta ano e hika ma, ka kino te haere a te, Maori kore ana e kitea te Kareti Motuhake o te Pakeha ki katoa i te Maori ka whawhao te 202 o te Maori ka Id nga Kareti, e 2 iniana kite kukurne i te 15 meneti te pahitanga o te ono ka u ki Hehitingi. Tae atu, e tu ana mai te wekena hei uta ia matou pouaka kakahu e 2 haere nga o. te wakena ka rupeke Id to maua whare na tuahine matou i arahi ki te

whare hoi moenga. Ka haere maua i 1e taone ki ana nga tiriti o te taone. Ka tata maua kite whare ka pa te powhiri a tetahi wahanga ano o maua me nga taraariki tane o te marae ara te taha o mana ki Tamakinui-a-Rua me Hamua.

Ka mutu te tangi ka huri man a ki te whare ako a te hoia Pakeha mo te mau rakau; tona nui o tcna whare ka tau maua ki raro ka rangona te waha o te iwi nei o te tai tamariki haruru ana tera, e karawhiu ana i te kai ma maua i tahuna mai ano te kai ma ati mana i te Waipatu ra ano e 3 maero te tawhiti na te motoka pea i hari mai nga kai inahokira meta mea katahi ano ka tangohia mai i roto i te hangi, mau tonu te mamaoa ote taewa mete mi iti ka kai raatau ka mutu te kai, katimata te karakia ka mutu, ka timata te whaka tau a tamakinuiarua o Hamua hoki, ka tu te Peruperu a Nireaha, ka mutu te peruperu ka tautokona e nga kaumatua o Wairarapa, heoi no te 26 o nga ra ka tae kite marae kite Waipatu, ka mahi i nga mahi a te Maori, te maemae te peruperu ka mutu ka tangi, ka mutu te tangi tuatahi no te tangi tuarua, ka mauria atu te ahua o Tamahau mete ahua ote Teira Turereiao me nga kahu ko paki o Turei Kangitakaiwaho me nga ringihanga roimata o nga tangata o te Rohe o Rongokako mo Henare Tomoana, heoi.

Waipatu, Pepueri 27, 1904. Nga taonga ringihanga roimata a te rohe katoa o Rongokako i run«a i Henare Tomoana.

12 nga kakahu Maori, e ono no te ringihanga roimata o Turei Rangitakaiwaho.

Na Tamahau Mahupuku, mo Henare

Tomoana-

1 Te Kahu Kiwi ko toMiro to inffoa

he Tipuna. 1 Te Kahu Taniko huruhuru Nane. naiie. 1 Te Kahn Taniko katoa nga taha kaore he hukahuka tona ingoa he Aronui 3 Nga Kahu Korowai turuturu 1 Te Kaku Pekerangi Nga whariki o Tamahau—--1 Te Kahu Peihana katoa 5 Nga Kahu lie Korowai torotoro etehi kaore e mohiotia etehi 1 Papa pounamu No Te Teira Tiakitai—He whakahoki no ona kopaki—--3 Nga Korowai torotoro 1 Te Piupiu Taniko 3 Nga Hooro 1 Te horo marino iti nei 2 Nga Mere Paraoa -> No Tiakitai 1 Te patu Pounamu I ano enei tao--ITe Taiaha [ nga no te 1 Te Pounamu -> whakah okinga mai i tona ahua ka whakahokia mai hoki ana taonga ake 6 Nga kahu Maori he korowai etahi kaore etahi i ata mohiotia he whariki enei mo Tiakitai.

Waipatu, Pepueri 27, 1904. Ka tae mai a Whanganui, ka mutu te tangi katahi ano ka whai korero ki nga hapu i eke kite marae. Tangata 1 Ko Puwhara he mihi tonu ki nga hapu Raukawa Kahungunu ara Pongokako, Kongowhakaata, Whanganui me Topia whakaahua e 2 nga Waiata

2 Wirangirangi ko aua tu kupu ano i te Waiata

3 Te Hapuku ko aua tu kupu ano i te Waiata, ko te Waiata a Henare Tomoana

4 Te Otene Wirihana ko Dga kupu mo te mate

5 Waerengaliika, ko ana kupu ano mo

te mate 6 Te Whareraako whakarongo ake taku matua nau i tautoko nga korero a Taraahau i Papawai kua otia e koe i tenei ra ina e pae nei, me era atu kupu inibi 7 Te Piwa Te Torno, ka karanga Ida Tamahau raua ko Tiakitai me tana patai kia Tamahau raua ko Tiakitai me ana waiata Patere 8 liirini Mouru, haere mai e VVi Pere Id te tangi ki to hoa kia Henare Toraoana, ki tau waiho tanga iho i au kupu ko Tamahau ki Wairarapa, ko Henare ki Heretaunganei, inaianei kua mate raua kati ko Henare Tomoana I nate Kaunihera tapuketia atu ki tenia o Henare Tomoana, Niniwa vvahaia mai nga oha ao tipuna he pao 9 Kingi Tohunga, haere mai e Paukawa, haere mai e ngati mutu ahi, haere mai e nga tangafca o Wairarapa haere mai e Whanganui e ngati apa nga rauru Taranaki te whiti haere mai hold e Wi Pere, kite tangi kito tangata i mau tohunga mai ai koe. 10 Pitau, ka whakatau ki nga tangata o te Rohe o Rongokako ka mi hi kia Tamahau raua ko Henare ki nga tangata nana ia me etahi atu i whiwhi ai kite ora ara a korua korero kei roto i te whare e putu ana. Ko Henare Ruru, ka poroporoaki kia Henare kamutu ka whakahoki i nga kupu a te tangata whenua i peka mo te Kaunihera whenua nau ka turaki atu hei aha maku engari ko au kaore 2 Wi Pere, haere e nare korua ko Tamahau haere kite po mehemea he kaha to korua kite ki mai kia au, he kore korero rawa i puta ke ai a korua korero mau rawa e turaki te Kaunihera e hara hold korua no nga Paripari no nga tahataha haere mai e aku hoa haere ttiai, haere mai ka ngaro a Tamahau raua ko Henare ka ngaro te ki ka ngaro

enei rigakai hautu o te motu neihekai pupuri ano to te ki me to tangata ko era knri e korero mai rara he tukituki taha, haere mai e Niniwa i rongomai nei au e haere ake ana kite kawe i te mate o to tipuna kia te Uriwera, ko to huanui ma Itotorua.

Kakakura, haere e nare haere korua ko Tamahau i teni ra ka uia korua i waiho kia wai te ki ? I waiho pea kia Wi Pere ? I waiho pea kia Tunuis.rangi haere, haere kei te poroporoaki atu kia korua i runga i te tahuna kaore i te tuawhenua he kahui kuaka tona rite, haere, engari korua i whai kopaki mate rawa ake korua kua tae a Mahuta ki Poneke. Ina tenei korero hou e kiia ake nei e 4,000,000 nga eka e tae nei kua pan 1,000,000 e 3,000,000 e korero tia ake nei enei ngaki ina enei e ora e mate ai ranei ma te wa e titiro te tika me tenei te ora mete mate. E tupeke nei te tangata o Turanga nei mau ano e kite to tupeketanga amuri eke nei to korenga ranei e tupeke korero mai e te iwi ma mauako Wi Peree whakarongo atu.

1 Pae Wai, haere e taku tuakanahe Paokaranga mai e nga morehu tenei te mihi atu nei te ngakau mo a koutou mihi mo tatau tupapaku note mea ko Henare he peke rangi no te pa, ko Tamahau he awhikiri.

2 Aurapane, haere e taku tamaiti koutou ko matua.

8 Hoani Rangitakaiwaho, karanga mai haere e hika e whai imuri io matua haere mai e topia ki runga ki to hoa, kia Henare Tomoana me Hori Ropiha ki to hoa nana nei i roherohe te motu nei no muri nei, te motu nei i roherohe ngia ai e te Kaunihera 24 nga wahanga 4 Tamai Whakakitea, karanga mai e aku tuakana he pao, haere atu e Henare korua ko Tamahau he pao,

5 Hori te Huki, atu e taku tuakana potiki.

6 Kohai Haera, karanga mai haere e koro koutpu ko matua he pao. 7 Kingi Ngatuere, haere atu tenei to papa a Tamahau te mauria mai nei ki ruanga ia kpe ina tokorua taonga te Tiriti o Waitanga e rere nei. 8 Momo Kiingi, karanga mai haere atu e Henare korua ko morehu nga tangata whaka whaiti i nga kupu korero me nga kai hautu o te waka, heoi ano o tenei rangi.

27.12 o te po ka mauria te tupapaku ki Heretaunga.