THE MATUHI PRESS. Wenerei, Tihema te 23, 1903.

Matuhi, Volume I, Issue 15, 23 December 1903, Page 1

THE MATUHI PRESS. Wenerei, Tihema te 23, 1903.

Whakamarama ano i ngahuarahi kia titiro ano tatau i te kaha o te pikinga 6 nga mahi whakahui hui Ropu Kamupane kotahi tetahi whenua kai Poneke e 3000 eka ko te. tangata noria ko karawhete ko taua whenua kai mcrema i

hokona e taua tangata kite tahikamupene mo nga moni e £70,000 pauna ka tahi kamau atu tau Kamupane ka rohe robe a katahi ka hoko hoko na kati ko nga eka i pau te hoko hoko inaianei e 70 ano ko te moni i puta mai kite Ropu nei i roto i aua eka e 70 e .£40,000. Whano tonu kaea te moni i hokona ai taua 3000 eka ko te tiwi e puta ana ki nga tangata tangohea £ 100 i roto i nga hea 10 kotahi tekau. Na te aha i piki ai te utu na te nohotaone na te tipu haere ote taone mete tini o te tangata e whakatipu tia ana e te taone mete nui atu nga mahi o te taone mete piki hold o nga utu o nga taonga mete piki hoki ote utu o nga kaimahi kawhiwhi aua kai mahi i te moni ka tahuri kite tango tekihana mona kaputa onaiiri katonoa kite kura ka mohio kite matauranga ka whiwhi hoki kite mahi ko nga hua e puta mai ana ka tahuri kite whakapiki i tona matua na wai a kua nui te moni kua ran&atira taua tangata me tona whanau hoki na te taone tena tangata i whaka rangatira. No konei ka whakamarama ake anb au i te kupu i whakaatu tia e

te Matuhi e penei ana taua kupu e 24 nga Kaunihera kai runga. i nga motu nei katahi ka whakakotahi te tikanga kia rite tonu te whakaaro o nga Tiamana me nga kai iohutohiu kite hapai i tenei kupu me noho taone kia kotahi taone kite rohe o tena o tena Kaunihera hei whakatipu i te tangata hei pupuri hoki i te manao te Maori ka ngaro nei te Wairua o te Maori ka oti aiia taone katahi ka mahi nga Kaunihera i te whika o nga tangata o tona rohe ka kitea tena katahi ka whikaia te nui o nga whenua o taua rohe kakitea katahi ka whikaia te nui o te moni e puta ana ki tena tangata ki tena tangata ka kitea katahi ano ka hangaia he pairoo kia whai mana te tangata kite whakaputa ite moni e £2 hei wairua ora mo aua taone kite rite te whakaaro o nga Kaunihera 24 nei me ki ake ko te kaute o te iwi Maori 40,000 neke atu ko te moni -e puta mai ki enei Ropu £BO,OOO e hoa ma. Ma koutou e whiri whiri he whakaatu kau ake koi awatea ana kati ake mo tenei huarahi o nga mahi. Ka ahu ake tenei ki nga huarahi ote whakapono i te timatanga mai o tena huarahi he mea hui hui ano he Ropu ara he Kamupene te mutunga mai ote kaute o tena Ropu nana i timata tekau marua ano katahi ka hangaia e ratau ngature kotahi toratau Timuaki hei whakatakoto i nga kupu ko te tekau Matahi kai te whakaputu kiroto i nga pukapuka te putanga o aratau ture me nga mahi o te whakapono ko nga ka whenata tuatahi ko nga Ropu nana i whakakaupapa ona tikanga katoa e 39 e toru nga tekau marua karereki waho e 3 tena toru ko te atua tonu ma koutou e titiro iho i te paipera ko taua 39 Ropu ko nga tangata nana i tuhi tuhi nga korero ara he nupepa aua tangata , 39 i timata mairti ia kenehi ma kou-

tou e titiro ko to ratau whika tenei 12 12, 12—3 hui huia 39. Heoi no te' kawhenata tawhito kia mohio ai tatau kite whiriwhiri i nga tikanga ote whakapono. Heoi o tena Kaihupene tena e whia miriona moni i put| mai irotp i| nga pukapuka ate na Karnuperie i timata mai ai i nga 6 mano tau i mua atu ia te Karaiti e haerenei ano nga mahi e kore e mutu mai no te ka whenata tuarua e rua nga tekau mania kaputa ki waho e toru ka huia ka 27 tena Kamupene nana i whakahaere ncra tikahga katoa ka 1903 nga tau o tena Kamupene e ruri ana i te ao kaore e mutu mai ko nga matauranga katoa i puta mai i roto enei Kamupene e mahi nei i runga i nga motu o te ao kua u mai nei ki tenei motu ko nga tino mahi a enei Ropu he whakarata i nga mea matakana ote tangata mete whakaatu i nga kupu pai a te atua ko te take i tipu ai ena Ropii na te noho taone ano no konei ka whakamarama ake ano i tonei Ropu hei hoa mo nga Kaunihera ko te Ropu o te Haahi Maori ma tatau e titiro ki nga whakamarama i runga ake nei me titiro atu hoki kite Haahi o Ingarangi na Kiingi Henare te VJH i timata i tangohia mai e ia i roto i nga pairoo i.mahia maira e nga Ropu e 39 mete 27, kaputa mai tena Haahi pena hoki te tininoa iho o te Haahi he tangata tonu mana e: timata, me pena hoki tenei kua tu e 24 nga tekau marua kite iwi Maori te huihuinga 288, tino nui atu te mana i homai ki te Maori hei mahi i te kawhenata tua toru o te Wairua tapu kite kore ano hoki e tere te whakariterite ka tangohia tenei mana e te tahi Kiingi tanga na konei ka haere tonu te wkakamarama i nga mahi hei whawha tanga ma te ringaringa kite kotahi katino riro mai te Wikitoria ia koutou kia uru te Avairua o te rangimarie ki roto i nga Ropu

e 24 nei ma te atua koutou e tiaki Te Matuhi.