Kua fakamagalo e fakahala noa

Mana (Auckland), Volume 2, Issue 2, 20 April 1978, Page 6

Kua fakamagalo e fakahala noa

Ko e Aho Gofua he tapu kua mole 10 Aperila ne liu fakafili a Ikitogia ko e tama fuata ha Toloa mo Sinina mai Hakupu ti FAKAMAGALO he Iki Fakafili e higoa agahala ne fakahala aki a ia he aho 29 Masi. Kua taute pihia he Fakafiliaga e mena nei ha ko e ole he Kau Leoleo ke liu fakafili

foki a Iki ha kua hepe e hokotaki ha lautolu he fakafiliaga fakamua ati fakahala noa ai e tama fuata nei ha tautolu.

Ne laga mai e mena nei ha ko e po aho 29 Masi ne hau hui a Iki ki kaina mai he gahuaaga haana he mole e pasi. Ko e mena gahua po a ia he tapu ia ti tuku he hola 11. Ko e haana fenoga atu ki kaina ne taofi he tau leoleo a ia he puhala tu i Karangahape ti veu e tino haana. Ne moua e lautolu tolu e hetu-ulu veliveli he katotapulu haana kae talaage a Iki ko e haana taha hetu ka ko e mena tamai e ia he puha tolo otaota e tau hetu ne toe. Ne nakai tuaha e tau leoleo ke he tala haana ti ta atu a ia ke he fale leoleo mo e veu foki a ia ti ta atu tuku he poko puipui ha kua pehe kua kaiha a ia. Ko e aho hake ne ta atu a ia ki mua he Fakafiliaga mo e ta e hokotaki pehe kua kaiha e Iki e tau hetu. Ne nakai lotomatala lahi a Iki ke he vagahau Pelitania ke logona e tau hokotaki mo e tau fakailoaaga he tau leoleo ki a ia. Ne fakahala he Iki Fakafili ko Mr N. R. Taylor a ia pehe kua agahala a ia ke he hokotaki kaiha ka e nakai fai fakahala tupe poke tuku a ia he fale pouli (convicted and discharged). Mooli ni kua nakai fakahala tupe poke tuku a ia he fale pouli ka kua fakahala a iapehe kua agahala a Iki ke he hokotaki ne lago ki a ia.

Ne nakai fiafia e loea ko Mr David Brown ne lagomatai a Iki

ha kua fakahala poke fakaagahala noa a Iki ka e nakai kua lata ke pihia. Ne talaage a ia ke he nusipepa koe ‘Auckland Star’ ke kumikumi la fakamakutu ke he mena ne tupu. Ne mafiti e nusipepa koe ‘Star’ ke kumi atu ke he mena mooli ne tupu ti iloa ai mogo fakamui ko e tau hetu ne hokotaki he tau leoleo ne pehe ko e kaiha mai e Iki he fale gahua ko e tau hetu siaki nakai fai tupe ne fakamole ki ai. Ne pehe foki e fale gahua ne gahua ai a Iki kua ofo foki a lautolu ke he mena ia ne taute he tau leoleo ha ko e mena nakai fai poaki a lautolu ki ai ke hokotaki a Iki. Ne fakapuloa he ‘Auckland Star’ e mena hepe nei ne taute he tau leoleo ati fakahala poke faka-aga hala noa e tama fuata na ha tautolu. Ne tupu lahi h$ go he moto tagata mo e tau takitaki

toki he tau heagaapi he tau Aelani ti tau atu falu ke he tau faahi kua tu-tonuhia ai e tau fekau pihia ke kumikumi fakamakutu e kakano ke he mena na kua tupu. Ko e matapatu he mena ni miha lahi ai ha kua taofi noa e tagata fano mafola he puhala tu mo e veu foki a ia ka e nakai fai mena kelea a ia ne taute. Ko e magaaho ne iloa poke logona he Kau Leoleo kua hepe tuai e mena ne taute e lautolu ti ole atu a lautolu ke he Fakafiliaga ke liu fakafili foki a Iki. Ko e aho Gofua he tapu kua mole ne liu a Iki tu ki mua he Fakafiliaga ti pehe e Iki Fakafili ko Mr N. R. Taylor (ko ia nine fakafili fakamua foki a Iki), kua nakai fiafia a ia ke he mena ne tupu ha kua taofi e tama fuata he fano mafola he puhala tu mo e

veu a ia ka e nakai fai mena ne taute e ia. Ne talia he Iki Fakafili ke liu hafagi e fakafiliaga fakamua ti nakai fai hokotaki e Kau Leoleo ne tuku atu. Ko e magaaho ia ni pe poaki ai e Iki Fakafili ke fakamagalo e fakahala poke agahala fakamua ne tuku atu e ia ki a Iki. Pehe e kakano he mena ia kua fakamea mo e fakamagalo e higoa agahala ne tukuage ki a Iki he fakafiliaga fakamua.

Ne laga loga e poki mo e fakakite mai ha Iki he TV ha ko e mena ne tupu ki a ia, ti fiafia foki ha ko e tau fakapuloaaga ia mogo fakamui ke iloa he tau tagata oti kua mea tuai e higoa ha Iki mai he mena kelea ia ne taute he tau leoleo ki a ia.

Fakaaue ke he finagalo fakaalofa noa he Atua moui kua maeke ke fakatonu poke fakahako mai pihia e tau mena hehe ne aofia ai a tajjtolu he lalolagi nei. Manatau a ma tau matakainaga, ka taofi he tau leoleo a koe he puhala tu ka e nakai fai mena kelea a koe ne taute ti talaage fakatotonu atu ki ai kua nakai talia e koe ke veu pulenoa e lautolu a koe, kaeke kua nakai manako a koe. A koe neke vale atu ka e vagahau age ni fakamitaki. Ka ulu-uka ni a lautolu ti talaage a koe kua manako a koe ke hea e loea haau po ke taha tagata ne iloa e koe kua maeke ke lagomatai a koe. Kua maeke foki ma e higoa ha Iki Toloa mo e haana magafaoa ke tuku atu e tau nava mo e fakaaue ke he loea ko Mr David Brown mo e Kau Nusipepa he ‘Auckland Star’ mo mutolu oti foki ne lagomatai atu ke he mena nei. Oue tuolu kia fakamonuina. he Atu a mutolu.