Nga Tangata Maori, me nga Ture here, mo nga Whenua Wai Ngawha, Wai Ariki.

Korimako, Issue 16, 15 June 1883, Page 7

Nga Tangata Maori, me nga Ture here, mo nga Whenua Wai Ngawha, Wai Ariki.

Kua tuku petihana nga Maori o te takiwa kia te Arawa, mo o ratou whenua e here nei i te panui a te Kawana mo nga wai ariki. Koia nei; te reta tuatahi i tukua ki nga Minita o te Kawanatanga : " Rotorua, te 10 Mei, 1883. •" Ki a Te Paraihe, Minita mo te Taha Maori; ki a Te roretana hoki, mlnitana MO NGA WHENUA, KEI WeRENGITANA, — " E hoa ma, tena korua ! He kupu ta matou ki a korua tahi, ara kite Kawanatanga. He nui to matou raru i nga tikanga a te Kawanatanga e pa nei ki o matou whenua. E rua a matou take e whakahe nei:—Tuatahi. Ko te porokomeihana a te Kawanatanga e mau nei i nga whenua i raro o te ture mo nga wai ngawha. Ko taua ture nei kei runga o nga whenua e 40 maero te tawhiti atu i nga wai ariki. I whakaae matou kite kupu a te Penetana kia tiakina nga wai koropupu, nga wai wera me nga ngawha katoa, ko taua wahi i whakaaetia Ta i ruritia, ai tae pea kite 3,000 eka. Kahore rawa matou i mohio tera e waiho tenei tukunga a matou, hei mate mo matou, ara ko te mate tenei he here i o matou whenua me nga ngahere, nga maunga, me nga mania. I rongo matou ki nga kai ruri ko nga whenua i raro o tenei ture e tae ana kite 600,000 ono rau mano ska, na e whakaaro ana matou e he ana tenei tikanga a te Kawanatanga. E hara tenei tikanga 6 ta te Paremete i whakaaro ai. &o te Paremete e hiahia ana ki te tiaki i a matou. Ko te Kawanatanga e whakaaro ana kite i a matou. Ko ta : matou kupu whakahe tuarua I ei }®i- Kua rongo matou kua pajMtia te porokomeihana a te Kahe ture here i o matou kia kaua e taea te hoko

te reti ranei ki nga Pakeha noa iho engari kite" Kawanatanga anake. Kua rongo matou i te tahi reta i tukua e Meiha Tiakihana kia Te Paraihe, Minita. He patai atu nana i te maha o nga moni tamana i hoatu e te Kawanatanga i runga o nga whenua ka whakakuatia i muri ake nei Opouhutu, Okoheriki, Patetere No. 2. Tatua kite marangai. He patai hoki ki nga ingoa o nga tangata na ratou aua tamana nei i tango, he tono hoki i te ingoa o te Apiha nana aua moni tamana nei i whakaputa. Ko nga kupu whakakohi enei a Te Paraihe mo aua patai. Kahore ia i pai ki te whakaatu,notemea e mohio ana ano nga tangata e pa ana, kite whenua ki aua tamana nei. Koia nei matou e he nei kite Kawanatanga, he ngaro i a matou kahore e mohio ki nga tangata nana nei i tango aua tamana kahore matou i mohio mo ewhea Poraka ranei aua moni. A kahore hoki i mohio i a matou te Apiha nana aua moni tamana i whakaputa. Ko etahi o enei whenua kua whakaaetia e matou kia hokona atu ki nga Pakeha ko nga utu he ono hereni mo te eka ngahere>-he whitu mo te waki kore puihi mo te eka. Ko enei whakaritenga hokonga, no mua noa atu i te panui a Te Kawanatanga, a kua riro mai hoki i a matou etahi o nga moni. Na nga Pakeha hoki i utu te moni o ruri. Ko ta matou e tono nei kia liomai hoki ra e te Kawanatanga taua utu e rite ana kia a nga Pakeha, kia ahei ai hoki ta : matou utu atu i nga moni a nga 1 Pakeha i riro mai nei i a matou mo aua whenua. Engari me he mea ka whakahokia iho te utu o te whenua e te Kawanatanga ki te korekore noa iho, ka tahi ka mohiotia e matou he mahi kohuri tenei. Na reira ta matou tono atu nei; kia whakamaramatia mai nga tika, nga kei reira ka tukua e matou he petihana kite Paremete kia tae mai ai he ora Ida matou mo nga mahi he a te Kawanatanga. Heoi ano na on hoa. Kahore i hoki tika mai ta

te Kawanatanga. Na reira ka tukua nei ta matou petihana ki te Paremete he rapu tika kia matou. Aka inoi tonu matou. " Rutene Te Umanga, " 207 atu ingoa."