"Kei te Atua to tatou piringa."

Korimako, Issue 4, 15 June 1882, Page 1

"Kei te Atua to tatou piringa."

Ko tenei whenua ko Ruhia he nui noa atu; ko te ahua o te oneone i rere ke etahi takiwa i etahi; ko nga iwi he tini, reo W*> ahua ke. Ko tetahi wahi e ',3ima pu-matao ana, tae atu ki nga

wahi tino anuanu i te haupapa i te hukarere. Ko te Hahi o Ruhia he Kiriki, haunga hoki nga mangangatanga e rere ra waho ana i te Hahi Kiriki. Kei Ruhia te Hahi Pikopo, te Hahi Porotitana, te Hurai, te Muhimana o Takei, o Tatare, te Putiti o Inia, te kai-karakia ki te ra, kite ahi, no Pahia, a, whakauru ai i roto i enei nga tini tangata kaore nei a ratou karakia. Kua oti i te Hahi o Kiriki-Ruhia te whakamaori i te Paipera ki nga reo i roto i Ruhia, kotahi rau, kotahi te kau ma-iwa o nga reo. I te taha hauauru ka noho ko era iwi, ko te Pini, ko nga Etoniana; i te Marangai, ko nga iwi matakana, he Tataa, he Karamaka; i te taha kite Tonga ko nga Hurai, ko nga Poore; i te marangai-ma-tonga, ko nga iwi o te Muhimana, o'te Putihi o Inia. I te tuturu Tonga, ko nga rangatira hoko o te Ameiana, ko te Kahikana. I waengarahi o enei katoa ko te iwi tuturu ake o Ruhia. Ko nga tangata o Ruhia e noho nei i waenga o enei iwi, e ono te kau miriona tangata. I waho ake o enei ko nga Pini, ko nga Rapa, ko nga Tataa, ko Kuaki, ko nga Karamata, ko nga Muhimana, ko nga Hurai, me era atu, hui katoa tenei hunga, erua te kau miriona. Kotahi tonu te pane o enei iwi tinitini miriona ko te Ha te ingoa, ara te Epara o Ruhia. I mua ai ko te Tataa te rangatiratanga o tenei takiwa, nawai ra ka pikitia e Ruhia, a mutu ake te Tataa, ko Ruhia anake te mana Tetahi pakanga ko ta Ruhia raua ko nga Poore, erua 1

rau tau o nga whawhai a raua* a, haere ana i a Ruhia te mana, he tonu iho nga Poore, e noho he mai nei. Ko te ao katoa i titiro whakatau ki a Ruhia i te Kingitanga o Pita-te-Nui, i aua noa ake te kaha, te mohio, me te ata-whakaaro o tera Epara. Kei runga kei nga 80,000,000 tangata kotahi tonu te reo, ko ia tonu te mutunga mai o nga ki, ko te Ha, kaore kau he tangata hei whawhati i tana kupu. Ko nga tangata kua maunu mai i te Hahi KirikiRuhia e tae ana kite 14,000,000. He nui noa atu nga ropa o Ruhia i nga tau erua te kau ka pahemo ake nei, engari, na te papa o tenei Epara i wewete katoa, a, whakawhiwhia iho e ia kite wheuua, ma tenei, ma tenei. Nga eka i tukua ma auatini ropa, 300,000,000 eka (e toru rau miriona). Ko te utu 0 taua Epara i tuku ra mo enei eka whenua, £500.000,000. 1 te Kuinitanga o Irihapeti o Ruhia, i kaha ia kite whakahoa ki nga wahine i runga i nga ture; a, i naianei, nui atu te ahua pai o nga wahine o Ruhia, ki nga mahi pooti, mo te huarahi, mo te tini o nga tikanga e anga mai ana ite Kawanatanga. Ko etahi o nga tihanga o Ruhia, e kino ana; ko etahi tikanga kei mua atu i Ingarangi, i Amerika. Ko enei rangatiratanga erua, ka Ruhia raua ko Amerika, kua aroha ki a raua i mUa ai, a, e mau nei ano ta raua whakakotahi i a raua i runga i tera hanga i te aroha e here nei i te tangata, i nga iwi hoki e kaha nei kite pupuru i tera taonga rangatira.

E rua turanga a Ta Wiremu Pokiha kite whai korero i roto i nga whare runanga i Akarana nei, i nga ra o Mei, 1882. Hui atu,>hui atu nga tumuaki o nga hapu-pakeha kite whakarongo i tana korero. I tahoa tonu te korero, mete wai e rere ana, mete alio e mirohia ana. I tetahi o nga menenga ka hapainga te waiata Titotara e to tamariki, nui atu te ngahau, te ajmareka. Ko nga hapu tamariki o te Titotara he nui, noj Akarana, no Remuwera,noTeTo, no Otahuhu, no Mataharehare, no Pukekohe, no Maungawhau, no Mahurangi, no hea, no hea; te hninga o aua tamariki pehi i te waipiro,. 1,184. Te hoa korero i muri i a Ta" "Wiremu Pokiha, ko Te Puatiana, he minita no te Hahi o te Papita. Ka rawe hoki nga korero a tera. I ki ake taua minita no te ohinga i ona tau eiwa ka hapai ia i.nga tikanga titotara, a, ko te pai, ko te pai anake i kitea ki roto ki ana tikanga whakamimiti i te puna o nga wai-haurangi. I te rua o nga turanga a Ta Wiremu Pokiha/ ka puaki i a ia tona whitinga atu M Amerika, me tana matakitaki - haere, ki nga tikanga o tera whenna rangatira. Kotahi te rangatiratanga rongo nui o reira, pakuu atu ana ki tawhiti te rongo-maia o tana Kawanatanga Id te pana atu i era wai nanakia i te p»ia, te waina me era atu ngongi e whakatautauhea nei i te tangata. Te ingoa o te taone nui i haere a ra e Ta Wiremu Pokiha ko Maene. I whakateka etahi i Ingarangi, nle etahi i Niu Tireni kite kaha 6 taua iwi M te whakainaroke i nga puna o te pia r o te waina me era atu wai kikino i roto i to ratbu pa-nui. Kb te take tera i houatonutia at e Ta Wiremu kia %ite tuturu a ia kia rongo tuturu. No te ekenga ki nga tima o Maene, ka rere te tono, " Homai ki au tetahi waiii waina noa, pia noa." XJtua ana mai Id te hangurunguru, *' Kao; kore rawa atu era hanga i enei tu kaipnke." Murm<m

iho, ka haere a Ta Wiremu kiuta, te kokenga-haeretanga ki nga takiwa o taua pa kimi haere ai ki nga wai whakahaurangi, kaore kau i kitea, puta noa, puta noa. Titiro rawa atu ia kia tu mai te whare-hoko-waipiro, kaore kau; i tetahi tutu i nga huarahi; kaore kau; kia rorirori mai ra nei tetahi tangata haurangi kia kotahi hoki koa, ehara ! kihai rawa i kitea i ana tini kimihanga i te moatatanga, taeanoatia te kakarauritanga. taeanoatia te pokenekenetanga. Ina rapea, ta Amerika pai! Me korero hoki te iwi, tangotango nunui ! Kia pena hoki koa tau e Aotearoa me ta Maene e pana nei i nga wai whakarora i nga iwi. Ka pena hoki koe e Niu Tireni, ehara i hanga! Katahi ka mohiotia he tangata, ka kiia tenei ki, " E piki, e kake, e nui, e ora, e tika." Haere ake e nga Taniwha-whakakorero, e nga Whakatuatea, e nga tauanui, haere ake, haere ake hoki te iwi katoa, i te mea kua whai atu i ta te Kawana o Maene. Ha! whakamaroketia ana e tera Kawanatanga puta noa, puta noa, te wai porearea nei, a te waipiro me nga wai whakahaurangi katoa.