Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.

Karere o Poneke, Volume I, Issue 40, 16 August 1858, Page 2

Kite Kai Tuhi o te Karere o Poneke.

Turanganui, Wairarapa, 1 Akuheta, 1858. Eta, Mau pea aku korero e hoatu ki roto kite Karere. Ko toku iu»oa me hoalu ki rolo ki le raraugi o nga kai boko ole nupepa. Kei te mohio ano abau kite utu i roto i te tau, e pai aua. Na to hoa, Na Raniera. E hoa ma : e nga rangatira maori, he korero taku i nga korero o to matou nei haerenga, kia kite i to tatou wanaunga i a t6 Hapuku. Ko Hanuere 1858, te maratna i haere atu ai a hau, na te 13 o nga ra. Tokorua oku hoa i haere atu ai ahau, ko Rihara, ko te Wenerei—ka tokotoru matou. Ao ake, po iho, a (aea noatia te 25 o nga ra, ka tae am ki Mataikona. I roa matou kite tatari mai ki a Te Manihera ma. Moe rawa atu ki Akitio, (ko tona kaumatua o tena kainga ko Maka Te Rangihatea). Ko te mulunga mai hoki tera o nga kainga o Aropaoa nei. I reira katabi ano ta maua ope ka ata kitea, 150. Kabore he mea haere i rcro i te wheuua, i runga katoa i te hoiho. No te 27 o Hanuere ka tae ta maua ope ko Porangahau, ka'-ihi ano te kainga i tutu nga rahu ai maua. I reira ka rewa ta maua matua, ka nui te pai. Ka tata maua ki le pa ka motu mai te tangata mete manuka, ka haere ano maua, ka whakacika mai ko te kai kawe mai i te manuka wero; katahi ka amohia maua, rere ana te puehu o te whenua i te waewae o te tangata. Ka tirobia i reira ta uiaua matua, kabore he tobu aitua. Ka wbakatika mai ko te rnaliia a te tangata whenua, tok'.irua o maua nana i wero, ka whaia mai kahore hoki i mau, katahi ano ka

whakakia e maaa te waba o te pu,me te waiiiri. Ka mutu te pupuhi maua, ka kapaing.i ami tera ki le tangi; mutu kau ano ka tu mai ko tetahi o nga rangatira. o reira. kite whai korero, ko te iiopiha To Takou. Ka matu ten a, ka whakatika mai ko Hapiata Kdkaioga, tokoouoo te tangata wheuua, lekuono huki o matou o te ope, e mutu kau ana ano te korero, e tapae ana te kai maoka. Ka tabika wbakahuatia niai te haka, e hara i te hanga ! jylum rawa te kai maoka, ka tukua ko te kai mata, e torn nga kau, kotahi tekuu nga hipi—na te titii noa ibo o te kui, kia uiaina pea taua kai ki runga n\ :etahi kaipuke uui nei era pea e tomo Ka uoho touu ibo ta maua ope i reira iae noaki te Ratapu vvbakamuiunga o Hanuere. I te tabi o nga ra o Pepuere ka rewa ta maua ope, haere ake o teuei k»iuga o Poranguhau, e toru tekau, ka buia ta maua ope, ISO. Aloe rawa alu ko Pukekura. Ka haeie ta maua ope, ka tae ki runga kite ma;;nga ki Pukekaibau. Ka titiro mai te tangata w hen.ua ka whakalauki mai. Ka karangaJia umaa, kabore hoki maua i werobia. Ka tau maua ki raro, ka bapaiuga mai tera kite taugi, e rua pea haora e tangi ana—ko nga aroha boki (i llawaikirargi. Ka mutu te whai korero ka tukua te kai, 20 nga bipi, 100 poaka, 170 nga kote tuna, kotabi kabo tupeka, 30 peka paraoa, 20 peke haka, baunga te taewa, ekore boki e taea te tatau. I reira kakorerotia mai, kua rupeke mai nga taonga o te Hapuku ki Poukawa. Na te Makarini boki te tikanga kia baere a te Hapuku ki Pcukawa. I reira maua ka tae ake a te Manihera ma, 30 to ratou na ope. I te 6 o ng<t ra ka rewa maua, ka buihuia maua e 210, i runga katoa i te hoiho. Wiki rawa alu maua ko te Aute. Ka wuiho nga hoiho i reira, moe rawa atu ko te Awahau. I te ata ka wh.akaekea maua kite pa o te Hapuku, rewa ake a maua matua e rua, ko te matua haere i raro ki mua, ko te uiatua haere hoiho ki muri; ko te Kemara,kai wbakaako o Ngaumutawa, ki mua o te matua baere i raro, ko te Manihera, ko Wereta, nga kai tobutohu i te matua hoiho. Ka tata maua kite pa, ka whakatika mai te tangata

T£* te manuka, ka hoki at a ka whakatika mat he. tangata ke ka boki atu, katahi auo ka whakatika mai a te Hapuku ko te manuka wero tera, makere mai ai a tua tangata i muri o tana matua, mete kabu e topa ana Katabi ka whaia e maua, kibai boki i mail. Ka takoto ta maua, ka rewa mai ta tera. Tokorua o maua nana i wero; ka tau tera ki raro, roa noa atu ka tu ki runga. ka wbakahuatia mai te puba, konga pnha tawito rano. Muta .rawa,;katahi,ano.ka wbakakia te wabao te pu, mete tangi ote waitiri. Ko te rite tena, rupeke ake nga tangata ote pa o te Hapuku. Ite iwa o nga ra i tae ai mauaki reira ka nobo nei maua i reira—be bou i nga tupapaku la maua mahi i reira. Mutu noa tena, marama e nobo ana matou i ce pao te Hapuku. No te 4 o nga ra 0 Maebe, katabi ano a teHapuku ka putaki waho o tona pa, i te wbitu o nga haora o te po, ka tahuna te pa ki te alii. I reira ano a te Makarini raua ko te Kupa. Ka mahi nei kite pupuhi i taua po, tae noa kite iwa o nga haora ka mutu. Ite ata ka tutu nga rabu maua, he wbakakite i nga tangata o runga ite whawhai. Molu ake nga tangata o runga i te whawhai, e wba tekau. Ka mutu tena ka baere mai maua, moe rawa mai ko te Pakipaki. I reira ka korero moni ate Hapuku ma ta maua ope ki a te Makarini, homai ana e rima rau pauua. 1 te ata ka baere mai maua, moe rawa mai ko Poukawa. I reira ka akona e maua nga Waiata mo Puhara, raua ko te Watene te Haebae. Na Tawara tenei -waiata mo te Watene Te Haebae:— E hika, ka kai nei taua I te bau i te tuarua, i te tuatoiu, Hei noi ta haku mo te toraokanga Kite whare, kia boki mai ai To wairua ora kite ao. Haeie ra e Wa, i runga i aku kino, I te wana tuku tabi, i kawea ai korua E Paora kite mate. Tenei boki tetehi:— E Wa tukino, e koro ma, Kai wawewawe i te riri. Aku waka unua H runga I te ngaru tii. Kia mihia atu rate rau o Titapu, Hei wbakatau mai mo runga i to uru, Kia pai ai koe te baere kite mate, i. Ko te waiata tenei mo Puhara, na tona tuabine, na Nohoaroaro :-*

Ma wai e ranga to mate i te ao ? Ma te pp tu mai i te ao o te tonga ; Ma o taica whanau, Ma Iraia, ina Renata. Xobea e mana te rakau, Ka lie i te awatea, i. He waiata auo tenei:— Kobu tata o Noa te kohu kißaukawa, Ka ngaru hoki ra taku patuhau kite rangi. Haere ra e pa ma, i te ringaringa o taina Ki vrhakairia korua mo Paeroa, Mo Te Purere ten«i kei roto, i. Ko te mutunga tenei o uga waiata a Tarcava mo tana tane i mate i te whawhai ki Heretaunga. Eta ma, ka mutu i konei taku korero. Naku, na to koutou hoa aroba, Na Raniera Te Iho-o-te-Rangi.