Ko te kai rapu, ko ia te kite. Taete, 10 o Tihema, 1857. TE MONI.

Karere o Poneke, Volume I, Issue 12, 10 December 1857, Page 2

Ko te kai rapu, ko ia te kite. Taete, 10 o Tihema, 1857. TE MONI.

Kotahi te mea e matea nuitia ana e te ngakau o te tangata, he moni Ka tika ra, no te mea kei a ia te mana e whiwhi ai te tangata ki nga taonga katoa o te ao nei. Otira ko te putake hoki ia md to tioi o uga mahinga he a te tangata— te tahae, le kohuru, te whawhai, te aha, te aha. Ki ta te ao nei whakaaro ko te tohu ano ia o te rangatiratanga; ko te tangata kua whiwhi nui ka meioga he raugalira, ko te tangata e rawakore aua ka aneinga he tutua. He mea tika ano kia whaia tenei mea e te taugata, otira kia tupato kei pan rawa atu te whakaaro i tenei mea, i te moni. Ma te whiwhinga kite moni ka whin hi ano ki nga oranga mo te tangata; ma te kore moni ka rawakore te tangata—ka tu kau te tinana, ka hemo i te hiakai, ka ahua mokai. Ko te iwi rawakore, he maori; tena ko te pakeha, e riro ana i a ia nga mea katoa—na te uuinga hoki o ona moni. Ho tokomaha nga pakeha rawakore kua tae maiki tenei taone kiPoneke, kua roa te noho—inaianei kua whi. whi nui kite moni. Ko era maori, i rokohina mai e ratou, kei roto i te rawakoretanga e rtoho ana, e pera tona ana to ratou ahua inaiauei. Na te aha ranei, e hoa ma ? He ringa ano to te maori, he mahunga ano hoki to na; Erite ana te ahua otaua pakeha rawakore ki tetahi maori kahore ano i whiwhi noa ki tetabi taonga mona; ka mahi te pakeha i ona mahi, ka mahi hoki te maori i ona: ka roa—ko te pakeha kua whiwhi kite rau pauna, kite mano pauna—ko te taoDga o te maori e tuturu tonu ana ki to paraikete, kite pu, me etahi atu taonga iti nei; ko nga moni o tona pc-ke e rima pea hereni, he pauna kotahi ranei! Ko ta raatou patai ano—Na te aha, e hoa ma? Ka karanga mai pea tetahi, Ko te mohiotanga katoa kua riro i tenei iwi, i te pakeha. Ae, e lika ana; otira he

hoki kite Kaitaka ate tnaori ite wahi kahore ano ia i kite i te kiritea. E oti ranei e ia tera mahi mei kahore tona mohiotanga P Ko te mea i nui haere ai te moni ki la pakeha, na tona kaha kite tiaki i nga moni e puta mai ana i roto i tana mahi. Ka tiaki tonu ia i nga kapa, i nga hereni, i nga pauna, a tkore e roa kua rite te rau pauna. Ka tahi ka hukohoko taonga ia hei whakanui i ona moni. Tukua kia roa, kua tino whai rawa. Tena, e hoa ma, titiro. He huarahij ano teuei e whiwhi ai te tangata maori ki nga taonga nui o te pakeha. He tangata tenei ka whakato i ona taewa; muri iho ko te hauhakenga; muri iho ano ko te hokonga: ka riro mai he moni—e iti ana pea, he aha koa, ka tiaki—ma te mahanga o nga itinga ka rite te nuinga. Ekore ia e tuku kuare atu i enei moni ki nga mea e hokona ana e te pakena, engari ka tika tonu atu kite Whare Tiaki Moni ka whakatakoto i ona moni. Ka whiwhi ano, ka kawe tonu atu ki reira waiho ai. Penei tonu te mahi, ukuanei kua uui haere nga moni; ka riro ano etahihei utu kakahu, hei utu kai—hei oranga mo te tinana. Kia nui ano ona moni ka tahi ka tangohia mai ka hokona kite kau, kite hipi ranei. ka whiua atu ki tona kainga, Ka liakina eia ratou ko ona hoa. Ka Vrhanau ona kararehe, ka nui haere —ko etahi ka hokona, ko etahi ka waiho hei whakatupuranga. Ko nga moni e puta ana i roto i nga kararehe ka peratia ano me nga moni o te timatanga, ka waiho kite Whare Tiaki Moni tekoto ai. Kite uiaharakoutou kiteneiwhakaaro ka whakapuakina nei, kite tango ki tenei koutou ritengaliei ritenga mo kou'.ou, ka tahi koutou ka whiwhi nui ki tenei taonga, kite moni.