Ko te kai rapu, ko ia te kite. Taete, 3 o Tihema, 1857. TE KINGI MAORI.

Karere o Poneke, Volume I, Issue 11, 3 December 1857, Page 2

Ko te kai rapu, ko ia te kite. Taete, 3 o Tihema, 1857. TE KINGI MAORI.

E hoa ma, kua rongo koutou kite kupu i mauria mai e te Heuheu ki Otaki i te marama kua pahure, ko te korero mo te whakarite kingi: te mea i haere mai ai ia, kia matauria tevrhakaaro o uga iwi o tenei pito ki taua mea tikanga kore. Hcoi, kua hoki atu ano a te Heu ki tona kaainga. larongiaranei e nga tangata okonei taua riteuga hou ? I hamaroa ranei o ratoumangai ki tetahi Kingi maori mo ratou ? I ahuareka ranei uga korero mo te Wherowhero hei kiugi? Kahoro pea. Whakahengia rawatia ana e Taraihanama taua korero wairangi i roto auo i te hui i Otaki. Kihai a te Heuhen i roa kua hoki ano ki tona iwi-me ona whokaaro whakatu kingi. Koia ra o hoa ma, kua marama o koutou whakaaro kite ahuurekatanga o nga ritenga pakeha: kua mohio koutou kite pai o nga ritenga a to tatou Kuiui, ahakoa pakeha, ahakoa maori, ona tamariki, e rite tonu ana tana atawhai ki tetahi ki tetahi. I noho rawakore koutou i te wahi e maru ana nga riteuga maori, inaianei e whairawa ana, i nga ritenga pakeha. Terapea tetahi taniyaU whakaaro pohoho e mea ana, He aha te kuware o tenei ritenga,o te whnkakingitanga ? Tena ianei, e hoa, whakarongo mai. me whaki atu ano i nga take i kiia ai e matou he whakaaro porangi ia. Tuatahi; he mahi whukutupu raruraru; iuahoki ka wehcwehea cca iwi maori i roto ano i a ratou. Ka riri—ka ngangare-ka whuwhai. Tona iana, o whakaae ranei te katoa ki a To Wherowhero hei Kiugi mo raton ? E whakaae ranei nga tangatao'konei, o ranga, o rare, kia pebia o ratou rangatira ouamata i raro iho i tenei tangata, ite Wherowhero? Kahore ra pea, ekore e whakaae. E ranging ko nga iwi o Waikato, no ratou hoki tcra rangatira, ko ratou arssko pea e whakaae atu ki a ia hei Kinoi Tuarua; ko te kore mea hei bapai i te mana o taua Kingi moi ka whaka-

ritea. Kei whea he moui hei utu mo | ona kaipuke manuwao, nio ona hoia, | mo ona heramana, mo ona kai mahi ! katoa e rite ai tona ahua Kiugi E ; taca ranei te aha i to kore mom bei ' utu i euei mea ? E ora ranei te ka- : wanatanga o te Kuini mehemea e poto ! ana nga moni o tona peke ? E kore, j ko te tukunga iho, he kuraruraru noa j iho. E wati nga hoia, e oma nga heramana, e ngoikore nga kai hapai ture ! Ana! keiwhea te ahua o tona j rangatiratanga ? ! luaianei e whai ahua aua te rangaj tira maori; otiia, mehemeae whakare- | roa ana e ratou tenei tu rangatiratanga ; mo tera rangatiratanga horiuori, ka ; waiho ratou hei taunu mo te hunga I whai whakaaro. : Tuatoru; ki tc rite teuei Kingi Maori | kamotuhake te pakeha te maori, ka I orntu rawa ake toraua kolabiianga, ka | waiho ko nga tamariki o te Kingi i Maori hoi hoa riri mo nga tamariki o ! te Kuini—ka lupu he raruraru, he j whawhai, me to tiui noa atu o nga i kino. Na, ma rcira ka whai rawo : ranei te maori ? Kua mahue hoki o j ia nga rilonga ahuareka o te Pakeha; I ko te pakeha ka pupuri ki tona taouga, I ekore e tnku atis- ki tona hna riri, ki ! te mofiri —ktia \ve!i«wehe hoki aua i iwi—no!.".) kj ana te pakeha, jioho ke una te maori! Ton-!, kia r<;a tc- iaimao : te wehewel.'cngi!: ko to te maori kahu . pakeha, i whiwhia e ia i te wha e no'uo ; tahi ana raua ko te pakeha, kua j pukaru, kua piran noa atu ; a, me j taliari ranei ia kite pakeha kite tono ) i telahi atu hei whakamabana i tona j tinana? Ka'iore pea. Mopewheara? ; Me hoki am raid una L.kuhu omua ; kite tonuni, kite kanaka, kite koroai. I Aue ! ka langi te ugakau ki nga kahu • pui <> le Pakeha. Titiro hoki: ka wati ; tona patiti i hokona e ia i te toa pakeha : i a raua e noho tahi ana. Me pewhea : i a k:; whiwhi ai ki teiahi atu patiti ; pcia ? Me kimi pea ia kite : rhio i !e one o tona ksinga. E kitea j ranei ? A kite k.'tea ka kawea atu ki j icna iohunga macri kia hanga e ia, i kia rile le ehua ki ta te pakeha. E laea ranei e tona tohuuga te mahi ? E kore pea ; me tango ano ia ki tona told kowhaiu omaa hei tarai i loua waka, heihabau i nga pou o tona whare. A, kuwuikura tona pumc pukeha, liarmi ia i tona maiiu. E reka runei

toua waha i uga kai o te pakeba ? Me anga atu pea ia ki tona King, me tono atu iaia P Au3 ! kei whea he rawa o taua kingi hei atawbai i una tamariki e piri atu ana ki a ia ? E hoa ma, he whakaaro pohehe, he huarahi whaknhekanga, tenei korero \vhi<katu-kingi. Ko etahi e ki ana kia tenei korero ; otira, kiihore he piringa atu o nga iwi o tenei pito—kaa marama o ratou whakaaro, inahoki i whakarautua kataiuatia enei korero i te huihuinga i Otaki.