Ki te Kai Tuhi o te "Karere o Poneke."

Karere o Poneke, Volume I, Issue 5, 22 October 1857, Page 3

Kite Kai Tuhi ote "Karere o Poneke."

Pitoone, Hepetema 30, 1857. E Hoa,—E whakapai ana ahau ki te putanga mai o tenei whaka aro aroha onga hoa pakeha ki nga tangata Maori, kia whakamaoritia tetahi Karere kia kite ai nga tangata o tenei motuki pgakorero o nga ritenga, o

nga lure, o nga whakahaanga, o nga whakaakoranga boki, e whiwhi ai te taugata kite matauranga. Nakonei boki abau i whakaaro ai ki aua Nnpepa kia tae tonu mai ki au i roto i Dga ra o te mar am a, i nga ra o te tau, kia kite ai abau i nga korero o era wahi, o era wahi, —a era tangata, a eratangata —o era kainga, o era kainga —o nga ruuanga o nga pakeha, o nga iwi boki enobo ana i runga i te matauranga, i te whakaarotika. E oku hoa Maori ; —Katabi ano a bau ka at a titiro ki nga tikanga e whakaaturia mai ana e o tatou hoa pakeba ki a tatou, otiia he titiro noa iho, he rongo noa ibo; me pewhea e matauria ai ? Ko toku whakaaro i naianei e penei ana:—katabi ano pea he maramatanga> mo tatou ki nga ritenga pai, no te raea kua whai Karere Maori bei whakaatu mai kia tatou i nga huarabi ki runga ki nga matauranga. E hoa ma ; e whaka tika ana abau kite kupu a to tatou boa, a Riwai te Abu, e ki ana ia, ko te Kura te huarabi mo nga tangata ki runga ki tauranga. Hekuputino tika teneikupu no te mea ko te take tena o te matauranga, ko ton a matapuna tena, ko te kura. Ka pupu mai tona wai be matauranga, ka puta mai i reira te matauranga ki nga mea mo te wairua, ka puta mai ano i reira te matauranga ki nga mea e matea ana e te ngakau o te tangata, ara. nga mea mo te tinana ejwhiwhi a ia ki onamatauranga; a, na kouei abau i whakatika ai ki tenei kupu bei tirohanga ma tatou. Tenei auo taku whakaaro ki nga mea e kimihia nei e tatou, otiia e tika ana ta tatou kimi—ma te kaba kite rapu ka kitea ai, ma te tobe touu ka taea ai tera tino mea nui—te matauranga. Titiro ki nga kuwaretanga o nga tangata o tenei motu i te timatauga o te taenga mai o nga pakeba ki tenei motu. Ka kite ratou i te kuwaretanga, ko ratou e haere mai ana i runga i to tnohiotanga,rokobiuamai e noho kuware ana e noho pouri ana. Ka timata te hoko hoko—utua aua te tnpeka kotaki ki nga kete taewa erua, etoru ; mo te paipa kotahi, kotabi hoki te kete. Ko to te maori mea e hoatu bei utu, be mea nui,—ko ta te pakeha, he iti—kotahi tupeka, kotahi te paipa, I nui ai ta it rnsori cs tcuakutfarei-ssga, i j;j

ai te pakeba na tona mohi ano. Muri atu i nga kai boko ko nga Miuita o te Rongo Pai ka tae mai ki Nui Tireni, ka whakaakona nga iwi maori ki nga matauranga o nga mea mo te tinana, me nga mea mo te wairua ; ka tahi ka wakaakonanga iwi maori kite tuhituhi ki nga reta, ki nga matauranga nunui; i heke iho ano i runga i te matua o nga matauranga, ara, i te Atua ote rangi. Muri iho i nga Minita,ko nga kai hokohoko whenua ; ka utuatewhenua, tona utu—he paraikete, he katikati, he roria, he naihi, he aha, —ko nga tini mea a te pakeha ka riro ai te whenua. I korerotia ake ai enei,ko nga kuwaretanga o nga iwi maori. Muri atu i nga kai hoko whenua ka puta mai ko nga Kawanatanga —tae mai ana te Kawana tuatahi, ka korerotia ano nga matauranga, ka atawhai ki nga iwi maori e uoho ana i tenei motu, e noho ana i roto i te kuwaretanga. Ite taenga mai o te Kawana tuatoru, ara, o Kawaua Kerei, ka tahi ano ka whakahau auo ia ki nga iwi maori kia hikoi atu nga waewae ki runga kite mohio, kia noho tahi ki nga iwi e noho ana i runga i te matauranga; katabi ka puta mai i a ia he aroho wbakateina ki oua hoa maori, ka tupu ake i roto i nga iwi maori tetahi pakiaka o te matauranga/katahi ka whakamaramatia nga ritenga a nga kai hoko whenua, a nga kai hoko taonga, no fe mea i wahia aua whenua i roto ite kuwaretanga: nana boki i whakamarama, katahi ka atawhaitia nuitia nga iwi maori, atawhaitia ana e ia i roto i te kuwaretanga. Tenei ano te take i takitahitia ake ai e au enei kupu, kia kite tatou i nga mabi a te kuwaretanga o nga iwi maori. Na to koutou hoa, Na Nataxahira.