Ko te hai rapu, ko ia te kite. Taete, 15 o Oketopa, 1857. KO TE RANGATIRATANGA.

Karere o Poneke, Volume I, Issue 4, 15 October 1857, Page 2

Ko te hai rapu, ko ia te kite. Taete, 15 o Oketopa, 1857. KO TE RANGATIRATANGA.

Heoi ano te korero a te pakeha inaianei, ko te Rangatiratanga. Kua taea te wahi e kowhiriwhiria ai tetahi hei tino rangatira mo tenei wahi, mo tera wahi, mo tera atu wahi. Ko to : ;a ingoa i to te pakeha reo, ko te liupariteneti—e pera auo lona ritenga me tetahi kawana. Olira, ko te tino Kawana, ko Kawana Paraone—be mea ■whakarite tera no te Kuiui; na, ko euei Kawana iti iho uei, hj" mea whiriwhiri na nga tangata, ko talii »xo Akarana, kotahi mo Tarauaki, kotahi mo Poueke, kotahi mo Wakutu, kotahi moPokupa,kotahi mo Oiakmi. Ko ia ano te-langatira o te Rununga-wha-karite-tikauga mo ia wahi, mo ia wahi; no le me.i he runanga ano to Akarana, to Tarauaki, to Poueke, to tera atu ano,— liaunga ano to runanga nui e whakaritea ana c Kawana Paraonc. Na, kia wha nga tau, ka mutu te mahi a te Iluparileneti. lie mca ano ka mutu wawo i roto i enei tail. Olira, ka rite rawa tuna taima, heoi ano o:in tan, e wha, ka mutu, ka whakahokia to rite nga o la a a ma hi ki te ring.iringa o nga tangata katna - ma ratou e mea kia man tonu ia:;ei ia ki tana mahi, kia whakarilea rami, ko tetahi atu. Na, ka rite nga tan o te iiupariteneti o Poneke, ara, o Ti'ktita [Ytatoni (Dr Featherslun) —kua ii-kowiia nga Ilupaiiteuiti o Akarana i roto i enei tan, tena ko tenei, ka man louu ia, a taca ncaiia te mutuuga o ie ;aima. No to Mat:.: o tna wiki kua paliure nei ka whakamiuea nga pakeha e te 1 lira (ko toua niaiii tera} ki to whakarite i tetahi, ko te I iupariteueti o mua ranei, ko tetahi tr.uga'.a lion ranei. No reira, ka korero nga raiioha, ka korero nui. Ka me a etahi o nga rangatira, he.oi ano le tangata pai ko te Petutnni, ka whakatakina ana ritenga pai i paingia ai ia e te tini ole pakeha. No ka mutu nga korero mona, ka wliakatika ano etahi ka mea, ko tetahi atu ko Takuta Werolii (Dr. \YeklO ? v: lavish? y\\:

mo tera mahi. ileoi ano ra, wahia ana nga whakanro o nga pakeha, ko etahi mo te Peta'oni, ko eMhi mo te Werehi. Na, ka mea a te Mira, me | waiho ma le ra e titiro, ara ma te luhituhinga i nga ingoa o nga kai whiriwhiri e 'mea, ko t.mea ranei, ko t»liea ranei. Na, hei ie Mane te 19 o nga ra o lenei marama, ka kitea ai. Ko tc ra lena e rapua ai nga ingoa e luhiiuhia mo tetahi, mo tetahi; ka whakaritea buki ho kai tuhituhi mo ia kainga, mo ia kainga,— mo Ahuriri, mo Waiiarana, mo lierej taunga. mo Poneke, mo Olaki, a pnta J noaki Whanganui. Ma te tini u nga ingoa ka kitea ai kowai ranci o enei tukorua e meinga he Hupariteneti mo nga tau e takotoakenei. Na,kiarongo mai nga tangata maori—ma koutou ngatahi me nga pakeha tenei tikai.ga tuhituhi ingoa: olira e kore kaloa e i tuhituhi. H rangi kia matna tuiii- | tuhia ki rolo o tetahi ptikapuka—kei ! rcira kaloa nga ingna o nia kai luhi- | tuhi e takolo ana. Na, ko te m<a e ! tika ai to tuhituhi kia ill ana tail, e ! kore e tika te <ti iho; a, kiawhai wheiiua—he whenua puman ranei,he whenua iihi ranei, e pai a:.a ; a, ki tc I kahore lie whenua, me v.-hai v.haro. i ka pai, mehemea e whni aiiua whare ; auo, ka rite toua pai ki nga pauua e ! rinia mo te !au kotalii, me ka retetia. I Ko tuhi aim hoki tine mo te pakeha, mo te tangata maori. Tera ano pea e tahi kua mohio, kua mau o ratou ingoa. ki roto o te Ptikapuka o nga ingoa ; ma mtou te whakaaro kia puta to ratou painga ki le Ilupariteneti ranei o mua. kite tauhou ranei. Ka korero atu ma'ou ki le hunga mahara. ma koutou c wliakaaro ki ta matou e mea atu nei. Na :•:a oti te whakarite mo le liurariteneti, ka tahi em timata te mai.i mo ia kai whakarite, mo ia kai whakarite, ole Kumiuga. lie nui le wliakaaro, me nga komitiiunga, me nga tolohetanga i rolo o nga pakeha ki rung:; o tenei mea. Ileoi auo te ; mea knio ko to haurai'giiauga o ratou e haere ana ki ruuga o te ahuarekaianga o tera mea. !va ma- ; hara koutou kite korero mo te " r<ij:nrik(i)<hr i roto o te Xupepa [ o tera wiki.

1 Ki to hiahia te tanuata kite tuhii tVihi i Vcv.v. le.sou. ava. icna v.'ht'Jisac--

tanga, mo Takuia j'otuUmi raue* .mo T;ikutiia Werehi ranoi, kin tu ia he LSupariteneii mo to tatuu nei kainga, me haere tuai ki eiahi o nga wharoo j r;m> iho nei tuliituhi ai—hei to Mane j to 19 o nga rati tonci mamma. Otirn, } ko te tangata kuhore auo i urn totia ingoa ki rulo kite Pukupuka Ingoa, o te Kawauaianga.e kore a tikakiawhai tikanga lera i roto i leuei mahi. I I Ko nga whare enei mo tana main . | 7 Poiicfo.—Ko te Whore Whakawa I / Hercttitwi/n.—Ko le Whare Uunai nga. j / Karon.— Ko tc Whare Kura. j / Vorinia.— Ko le Whare ote Peti j (Mr. Best). j / I'(iliavtuvui.—K.o te Whare ote | Toihi (Mr. State). | I Otti/u.—Ko te Whare o Matone | Te Whiwhi. | / Manatcotu. —Ko te!) Ware ote j Kupilini (Mr. Ro!;iusot;,\ iici te hnt. o nga haora o te ata ;i;::;aia ai te mahi tuliiiulii: ko to ruutmiga to!j))tai!ga. hei te wh« o iniora o te ahiahi.