NGA RONGO KORERO MAI O PONEKE.
PONEKE, Hepetema 12, 1898. Kia Takarangi Metekiingi Aitua P. Patapu W. W. Hipango Nepia W. Tauri Hoani Metekiingi
Hori Kerei Paipai Te Weraroa H. T. Whatahoro R. Reweti. Me nga Komiti Wahine 0 Whanganuf me 0 koutou tiamana, te iwi tena koutou, me te aroha, kite mate, oto tatou kau matua 0 Mei Te Mareata, kua whai amuri atu nei ia itetangata whaitaonga, nana nei nga iwi' nga mahi, nga matauranga nunui, i Hapai, i nga rangi ki tua i te wa kei hau ora ana ia te whetu, marama 0 te ata, te puhi a nga Iwi Maori, me nga Iwi Pakeha, i runga i nga motu e rua nei,—" a" kowai hoki i muri nei, e toa te Hapai. Te morimori ranei i ana Putea Tapu,—Heoi kia ora tatou te Hungaora ma te Atua tatou katoa e tiaki. Na he whakaatu atu tena naaku kia rongc mai koutou, i te tukunga iho, 0 te mahi ta r a, wehewehe ote pakanga kite pire poari. Ikaranga tia atu, e au maku me matou katoa ko te taha turaki, 0 matou hoa, ote taha whakaara, ite pire,—i te Rahoroi i mahueake nei, kia whaka takotoria atu a matou take. Kia whaka kotahi matou, i te mea, kua kitea kaore i whakaae tia, e te Pirimia kia uru nga whakatikatika 0 te Hui ki Papawai, ki roto ki taua Pire a kia tono atu kia ia, kia whakanukuhia taua Pire mo tera tau, kia—kia whaitaima ai nga Iwi Maori te tirotiro, no te mea kua tino roa rawa tenei Pire, e 21 rawa te petanga ake 0 nga Tekihana, 0 tenei ito mua, a, mete mahi -noa atu hoki 0 nga rarangi, apiti kite whakakitanga, ki raro ki nga ture e ono e whakaaturia akena e te Tekihana 47 0 taua Pire. 2. Kia kaua e whakaritea te kupu tono a te Pirimia, 0 te 2 0 Akuhata, i mahue ake nei, kia tae taua Pire kite aroaro, ote Komiti mo nga mea Maori hei reira nga Rangatira, me nga tangata i whiriwhiria mai e 0 ratou iwi, me 0 ratou —hapu, whakatikatika ai i taua Pire.—Ko nga taice i ki ai matou kaua e whakaritea, —1. Kua kore nei hoki i whakaae tia atu e ia i waho nei ana whaka-tikatikanga—a. kia tae ranei ki reira, ia te whakaae ai—" ite mea e rua rawa marama, e takato ana i roto i 0 ratou n rigaringa, ko taua kawianatanga, puta ® lte
w ha ka Maori- tanga 0 taua. Pire,—2. Ko te kupu ate Pirimia i nga marae 0 nga hui nunui a, nga iwi Maori e tae ana ia,—koia tenei, ma koutou taku pire, e whakatikatika ona rin'garinga me 0 na waewae, ki ta koutou e pai ai, a pera tia ana.—3. Ko te kupu 0 Papawai me tere te.tae 0 enei whaka tikatikanga ki Poneke, i mua 0 te Tuwheratanga 0 te Paremata, kia whaka takotoria kite Pirimia ratou ko tana kawanatanga a tera e whakaae tia, e ratou, a pera tia ana, —4. Ka tu hoariri mai ia Ki aua Rangatira, me ana tangata i whiriwhiria, maira e 0 ratou iwi,— 1 0 taua komiti, mo a ratou whaka tikatika, tae noa kinga whaka he, e kore hoki a e whakaae, kia he tetehi 0 aha i whaka oti ai mo taua Pire, a, e tukua ana e ia, ko te Komiti, hei kai titiro, mo te tika 0 tana, mo te he, —mo te tika 0 ta nga Maori mo te he,—s. Ko te nuinga 0 nga mema 0 taua komiti, no te kawanatanga, no reira kaofe he tika o nga whakatikatika ai reira, ka titiro ke ano te Komiti ki tana. —6. I whak'a-tikatika te hui kite wairua 0 te Pire, a, ka kawea atu.nei ma te Komiti e whakaae mai,—" Ko te tikanga, me haere kite Komiti, whakatikatika ai, mo te mea hoou—e ngari ko te he 0 tena, ka taea te kii, na koutou eria whakatikatika e. hara i te Tei rate tika 0 te Hiki, kia riro ano ma nga iwi te whkka tikatikanga,—a, kia whaka he katoa ai ;iranei.. 3. K0 taaku hiahia kia whaka kotahi tatou kite turaki i tenei Pire, a, ko a koutou ingoa kaupare mai hei whaka he mo te Pire.— Xamutu a matou take. Paratene Ngata.—Koia te kai whakautu mo ratou ko taua.taha whakaara, mo runga i aua,:putake, a matou, —"mo teTake Tuatahi,—kaore aku whaka-he, tena ra karanga- , e koutou te pirimia ka tono ai kia whakanukuhia tana Pire, e ngari ko matou ,e tono,—" mo te take," tuarua,—E ka—haere matou me ia matou whakatikatika, ki.te>aroaro o te Komiti, i runga tonu ano i la te iwi.i : tuku mainei ia matou, ki konei,— a > ka whiakarite tonu matou, i nga kupu a te Krimiai'ki ai kia haere kite komiti, whakaai ka haere ki reira whaka-tikatika ai —"mo te take tuatoru," ki taku mahara
kei te kotahi tonu tatou, a, he whaka he ta koutou, he whaka he hoki tana tou, e tautako ke ana hoki matou ki ta—matou ko te hui i whakatikatika ai, kite kore hoki e whakaae tia e taua Komiti, heoi kua whaka he katoa atu tatou i taua taima, a kanui taku pai kia paahi tia .taua Pire, i runga tonu i tona ahua ake, hei putake nui tena, e taea ai, e tatou, te whakahoki kupu, ano kia te Kuini, te kino, 0 te whakautunga a ona minita i te pai i whakaae tia, mai e ia, mo tona Iwi Maori, no te. mea, e rite katoa ana tatou te kii he tino kino tenei Pire.—" Ko taku whakatauki tenei moona, e korerawa, e kitea atu, te mu tunga mai 0 te ap, i te kino, me te mate, mo tatou mo te Iwi Maori i nga tikanga 0 tenei Pire. "Ka utua e au, kaati, me whaka tau ta tatou kupu ki tena, haere koutou, kite aroaro 0 te Komiti, whaka takoto atu ai ia koutou whaka, tikatika, kaore nei i whakaae tia, atu i waho nei,—a, ko matou hoki, ka haere, ano ki rira, kite whawhai, ki taua pire kia hinga, kua tae. atu rahoki, ta matou pitiha whaka he. kei roto i te paremata, ki taku whakaaro hoki, ma koutou, ke e karanga, kia pataia ai, te take i kore ai ia e whakauru i aua whakatikatika; i mua 0 te taenga kite ko miti, —o.tira mehe mea, tera e tupono ka whakaaetia. i reii;a nga whaka tikatikanga katoa, 0 te hui, ki Papawai, a, koia tera, hei ture ka whakaae au. Heoi e te Iwi kaore e mohiotia ko awhea tae ai taua Pire kite Aroaro 0 taua Komiti, a ko te tikanga i noia nei me tawha nga tonu, heoi kia ora, Te Heuheu Tukino. E tere ai pea te Rangona e nga Iwi me Pauni ki Te Tiupiri.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/JUBIL18980927.2.5
Bibliographic details
Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 39, 27 September 1898, Page 2
Word Count
1,148NGA RONGO KORERO MAI O PONEKE. Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 39, 27 September 1898, Page 2
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.