TE WHAKAATU A TE TIUPIRI.

Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 34, 23 August 1898, Page 1

TE WHAKAATU A TE TIUPIRI.

He mea tika ano kia whakaaturia kia koutou te ahua o te oranga e hoatu ana e nga iwi o te ao mo ona Ariki Kingi, Kuini, Piriniha, me era atu momo Ariki o aua iwi e noho mai nei i ona motu o nga wahi o te ao. Koia tenei nga whakamaramatanga o nga utu tau, mete oranga e puta mai ana i o ratau ake taonga, whenua hoki, mete nui o taua oranga e puta ana mai ia Ariki Kingi, Kuini, me a ratau uri hoki. Ko te irioni oranga o te Kuini o Wikitoria o Ingarangi i te tau, ko tenei oranga te oranga iti rawa onga Kuini Kingi 0 te ao, ko te Nga mea i whakapaua e Rore Temararta kai whakahaere i nga tikanga mo nga Hoiho me nga Kareti, me nga mea katoa e rite ana mo te whare e I wehea kite whanga takoto ai hei tiaki mo nga ra Marangai e I konei ko nga moni e toe iho ana kia te Kuini ake teritenga ake Na e kiana no nga reti ona whenua

i Weera e 48,000 na konei i .whakarahi ake te moni ma te Kuini Wikitoria koia tera te oranga o te Kuini i nga ra o mua. I nga ra o muri mai 0 tona marenatahga ka rahi haere ake hoki te utu ona weenua, ka rahi haere ake hoki nga moni e whaka paua ana ki nga whakahaere mo te Kuini ake. Na he mea tu ku na Teone Kemarana, (John Camden) i tuku whakarere tona whenua katoa te utu reti e £500,000 e puta ana mai kia ia, tukuna ana kia te Kuini Wikitoria 0 Ingarangi. I runga ite matenga 0 Niu Hauhi (Newhousej kaore ana uri tahi, ka waiho kia te Kuini £IOO,OOO. Muri mai i enei, he mea tiaki haere na te Kuini iana toenga ka riro mai kia ia mo nga moni e £37,000 eka, whenua pai i Ingarangi ake, te utu reti e puta mai ana kia ia e £21,000 i te tau he nui ona whenua i Tiamana, i Marika ara i Nui loka, a he maha nga mano eka i Menetopa a kei te hauanru Kereamanta Whare, a Ohipoone, a Pereniooro ona tino wahi motuhake pai rawa atu ole Kuini Wikitoria. E 460 eka he mea hoko na te Kuini ki nga moni e £74,000 ko te utu ake 0 taua whenua i muntu i te hokonora ate Kuini £150,003. Ko nga tino moni ake e pau nna ia te Kuini me ona uri katoa i naia nei e £580,000. Ko te Ariki Im!p:ri:mi o Ruhia kei

aia katoa nga takoha 0 tona ake whenua, engari e whakapaua ana e ia kia ia ake nga moni e. £2, 5000,000 i te tau, ko Haratana e pau ana ia ia ake £1,500,000 ko te KahitaWiremu e £730,000 te Kingi 0 Itari e £585,000 ko te Kingi ote Perekana (Belgian) e £125,000 ite tau. Ko te whanau a te Imipiriara 0 Rnhia i waho atu onga oranga mo to ratau ake matua ia ratau £2,500,000, i te tau, ko nga eka whenua kei aia ake e 21,000,000 eka whenua i nga wahi 0 Ruhia, e puta ana mai onga utu reti 0 tana wahi 0 te Imipiriara 0 Ruhia e 2,000,000, i te tau, e £500,000, e tukua ana hei Apiti oranga mp aua tamariki me ana mokopuna Tiuka, Mareikura, e 46 ratau. Ko nga toenga atu kei to ratau papa ara kei te Imipiriara 0 Ruhia e £3,500,000 i te tau ara e 400 pauna i roto i te Haora kotahi, he nui nga whenua 0 taua Ariki nei kei nga motu 0 te ao, te nuinga kei Amarika ake. Ako te tamahine a te Imipiriara raua ko tana Wahine ko Kehirina, (Czarina) kotonaingoa whakahua ko te tino Kahurangi Marekura 0 Okora (Olga) koia te tamaiti Wahine nui atu te oranga i roto i nga uri momo Ariki 0 te ao me era atu hold 0 te ao, i terai whanau ai ia ka hoatu nga moni mana kite peeke takoto ai ki runga i tona ake ingoa ake £1,000,000 ko te oranga 0 te Imipiriara Atareria ma tona whanau kaore i iti iho i te £1,500,000 i waho atu i nga whenua tenei ahua, ko te Hone Korana (Hohenzollerns)

tona oranga £1,000,000 ko te wahi rahi 0 tenei oranga i puta mai i Nui loka 0 Marika. Na ko te oranga o te Ariki 0 Itareiana me ona uri e £600,000 i te tau. A ko te wahi rahi ano 0 taua oranga e ahu mai ana i Marika. No konei ko te Kuini me tona whanau ake te iti rawa 0 te oranga e puta ana mai 0 te ao nei i roto i nga oranga 0 nga Ariki I mipiriara Kingi, Kuini Kuini, Marekura kahurangi 0 te ao nei. Na ko te Ariki whatukura 0 Take te oranga mona e £6,000,000, kotahi miriona mete hawhe hei utu kakahu mo ana Wahine ake, e £BO,OOO mo tona ake ruma, £1,500,000 hei hoatu noatu*. mana ki ana tangata i pai ai ia £1,000,000 mo tona Pakete ake era. £1,000,000 mo tona tepara me ona Hoiho Kareti, kite whakaaro ake e kore rawa e taea te whakapau tenet f rahi moni e te tangata kotahi, engari/ ko nga tangata katoa kei tona ake) whare ana Wahine me nga HawiniJ taane, Wahine hoki 1500 katoa, reira e tika ana te paunga 0 enei. • moni maha |i tenei tangata kua kia ake nei. Na koia tenei nga whakaatu mo nga oranga 0 te ropu Ariki Kingi kuini me a ratau whatukura Ariki, me nga Mareikura kahurangi e noho mai nei i te ao, na. kua whakaaturia hoki nga tangata whai. moni 0 roto onga iwi 0 te Pakeha me nga Wahine whai moni hoki, ara nga tangata e whiwhi ana ki n»a nga oranga i te miriona ka ahu atu kiriinga, haunga hoki a raro ihoit'e miriona e,kore tenia tue panuitia e.-

te iwi Pakeha e rite ana e na tu ki te pauna kotahi nei te ahua. Heoi ka marama mai koutou kite ahua 0 te rangatiratanga 0 te iwi Pakeha he moni te kai whakanui ia ia i te ao nei, kite kore te moni hei aha nga whakahaere katoa, aha koa he momo Ariki ia e kore ia e mohiotia mai e te ao nei ma nga tangata 0 tona ake whare ia e whakamihi e whakanui hoki e mohio hoki aha koa nga whakapapa Ariki whatukura, Ariki MareikTira kite kore he moni, he he mea wareware i te whakaaro taua «iea, nui te Rangatira, kanuiakeko te tangata whai moni te Apiti 0 tenei ko te matauranga aha koa kite aha kite aha he moni te hoa puta ake ia ora ake, tupu ake hei rakau nui ki Jiga wahi ote ao. koia tenei e hau mai nei nga rongo 0 nga Rangatira ■o te ao nei.

—KOTAHI PUTUNGA 0 T£ PEPA I KOTO I TK WIKI.—