RAPAKI,
Hurae 16th, 1898. Kite Etita o TE Tiupiri. E hoa tena koe tenei ku a kite iho i te kape o te petihana a nga hapu o Whanganui mo te Pire poari a te Kawanatanga mo nga whenua Maori e hoa ma i mohiotia ano i te hui ki Papawai te whakaaro 0 nga hapu i hui ki reira ko nga Rangatira 0 te tai rawhiti e whakaae ana kia whakatikatika ina taua Pire ko nga Rangatira 0 te tai hauauru kaore i whakaae kite poari engari ko te kati anake i te hoko te mea i rite te hapai 0 te Iwi Maori puta noa na e hoa ma ko te mea tika ki toku whakaaro me whiriwhiri te tahi tangata tino pai marama o roto ia koutou hei kawe i ta koutou petihana kite Whare ara ki te aroaro 0 ?e Komiti o te Paremata korero
ai i ta koutou i hiahia ai e whakahe ana au kite kupu e mau na ite rarangi tuarua ota koutou petihana mo te wariu o a koutou whenua mo te hoko kotahi hereni mete hikipene mo te eka mehemea ko te utu tena mo te eka' kotahi ina riihitia atu e whai tikanga ana taua kupu. E tika ana ano pea ta koutou tirotiro mo nga whenua ngaherehere he nui nga moni e pau mo te mahinga i nga Rori mete mahinga a nga kai Ruuri kite tapatapahi i nga poraka ki a riri ki mete hanga i nga Piriti ko nga mea nunui tenei hei whakapaunga mo nga moni i moketetia mai i te Kawanatanga e te poari mo te taima kua nohoia e te tangata aua whenua kua riro ma ratou e utu haere aua moni a ea noa e kore e riro o koutou whenua mo aua mokete e kore hoki e eke mai nga mokete a nga kai Reti ki runga i aua whenua engari ka whakaekea k[ runga ki ona hipi kau hoiho a pekerapu atu i a kaore he mate epa kite whenua engari ko te iti anake o te utu o nga riti o ena whenua maunga ngaherehere i nga tau e 5 tuatahi ki toku whakaaro hei 0 muri atu tau kua utu mai ki nga hapu no ratou aua whenua hei nga tau 0 muri rawa atu kua neke atu nga moni e puta mai a tuku iho k{ 0 koutou uri ka pau ai nga tau e 42 ka kite pea ratou i te nekenga rawatanga 0 nga moni e puta mai e kore pea koutou e tino whakaae ki enei tohutohu otira tenei ano te tahi kupu whakamarama e kore te poari ara te Kawanatanga e whakaae kia retia 0 ratou ake whenua kite utu iti engari ko te utu nui atu ate hunga. I tae kite maketetanga ote Riihi 0 aua whenua mete tangata ranei i tuku pukapuka (tenders) ko te mea i nui ake te utu ka riro kia ia te whenua ko nga mea 0 tatou 0 te Maori kua mohio ki enei tikanga ka tere ta ratou ki mai e tika ana e hoa ma tena e penetia e te poari te whakahaere 0 nga whenua Maori no te mea ko te whakaaro 0 te Kawanatanga kia wiini ratou i nga moni e £1 1 os. od. ite £lO os. od. pauna ranei i te £ 100 oia tau oia tau ko te nui o ena moni ka hoki ano kite hunga whei take tenei ano tetahi moni nui a te hunga whai take e riro ana mo te kootitanga a te poari i nga whenua
Maori e kore pea e rereke atu i to mua whakahaere' 0 te utu 0 nga keehi. Engari pea ka puritia atu nga moni a te hunga lie moni a ratou kaite poari hei whakaea ia ratou Keehi tenei ano te tahi ku])u whakamarama ko nga moni e pau ana i tv' kooti whakawa me- ona mahi katoa e £bo,coo ono tekau mano pauno i te tau ko aua moni ka riro tena hei moni whakahaere i te poari hei utu 1110 nga mema me ona mahi katoa ka riro tena ma te Paremata e pooti i tena tau i tena tau i roto i nga moni 0 te koroni otira kia marama ai koutou ko taua 0110 tekau mano pauna kai te ea ia koutou te utu ia tau ia tau i nga moni e utua ra e koutou kite kooti a pukai atu hoki etahi i waho hei moni takoto noa akuanei ka pena ano te poari nei engari ko te mea e rereke ana ko te weheng.i ki teiw takiwa poari e pai atu te whenua me nga moni hoki e puta mai i roto ko te takiwa i hoki iho te pai 0 nga whenua ka hoki ano nga moni e puta no nga whenua ke tena te tupuhi engari tenei te tikanga nui hei tirotiro ma koutou me whakauru tetahi Rarangi ki taua Pire kia waiho ma te Runanga 0 te kotahitanga e tirotiro nga mahinga a taua poari i tena tau i tena tau i mua mai 0 te taenga 0 aua pukapuka kite Paremata hei kona pea te tupato ai te mahi i nga moni 0 nga whenua Maori akuanei pea ka wehi ano koutou koi pau etahi 0 a koutou moni i te kotahitanga ki toku nei whakaaro ko te tika anake te mea e whaia atu nei e tatou ki a rite te tika ki runga ki nga Iwi e rua Pakeha Maori ko te huarahi tenei e mohiotia ai te Pire pono ki toku whakaaro e kore te Paremata me tona Kawanatanga e tino whakahe i tenei tikanga mehemea ka whdkahoia te tokomaha 0 nga mema 0 te kotahitanga kite 26 e 2z mo Aotearoa e 4 1110 te Waipounamu tena pea etahi tangata e penei te tirotiro tena e kore nga mema e noho mai nei i te Paremata mehemea ka whakaaetia tenei tikanga e hoa ma kaore i pena tenei tikanga k 1 ati atu ano era i reira hei tirotiro i nga mahinga ture 0 tera whare mo te taha kia tatou hei pupuri mai ia tatou whakatikatika ia wa ia wa engari ko ta koutou tino patai me pewhea e ora ai tenei kota iita:iga kai whea te moni na mehemea
i ora nga mema o tera whare i nga moni o te Koroni me ora hoki enei ki reira kite kore tatou e whakaaronui ki tenei tikanga e kore a tatou mahi e oti pai. Heoi ra koi hoha H. Tare Tikao.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/JUBIL18980719.2.8
Bibliographic details
Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 29, 19 July 1898, Page 5
Word Count
1,097RAPAKI, Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 29, 19 July 1898, Page 5
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in