KO TE PONO KIA PUTA.

Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 22, 31 May 1898, Page 6

KO TE PONO KIA PUTA.

He kupu tenei ki nga tangata maori e whakairi kino nei ki nga Minita mo ta ratou whakahaere i roto te whawhai a te Pakeka raua ko te Maori. Otiia hei aha aua tu whakaaro, me kore te meatia hei take e whakararea ai te karakia, kei te i Kori, iv. 3—5 ia te tikanga o aua Miuita. Tena hoki a ratou mahara i whakapuakina kite Kawana e Pihopa Herewini; no roto enei reta i nga pukapuka a te Paremete he mea perehi; tera pea te kitea e nga tangata mohio kite reo-pakeha. Ko aua pukapuka t ko The Appendix to Parliamentary Proceedings, 1861 —62. Akarana, Pepuere2,lß62. Ki a te Kawana, — Ko taku tino pai kia kore he mauahara ki a taua> kia kore hoki he totohe. Tenei ia he tikanga e kore ai a mua ake nei. He rite tahi ta taua whakaaro kia mau te mana a te Kuini, kia rongo te iwi kite Ture. Kite pai nga ritenga a te Kawanatanga i runga i enei mahi> pai tonu au kite tautoko:— i- Kia aite tahi nga tikanga mo nga Pakeha mo nga Maori, i runga i te Ture 0 Ingarangi. 2. Kia tino whakaaetia te Mana Maori ki runga i ana ake whenua. 3.—Me nga ritenga Maori hoki epa ana kit e whenua kia ata whakaritea ki ta tatou tikanga, i te mea kua tino whakaae te tangata nana te whenua. 4.—Ko nga totohe katoa mo nga take whenua me tuku marire ki tetahi Kooti Whakawa ai. SKo te mahi tiratahi ma te Kooti he ata tirotiro i n*-A take, kua tukua ki a ia, a kei te Paremete raua ko te runanga Maori te ritenga motewhakatu ; ana i whakatau. 6- Ko temana ote Kuini ma nga Maori ratou tahi ko te Kawana e hapai, hei pehi whawhai, hei hopukohuru, tahae, hei hapai i te ata noho. Na Pihopa Herewini.

- rp *p Mei 5, 1861. Ki a Te Tawhiti,— E whakaae ananga minita o te Hahi. mete hari tonu inaianei, mo te mea ratou i te Kawanatanga.

Na, e puta ana nga hamumu a nga Pakeha ¥atoa : mo runga i nga tikanga whaka-te-maori, etautoke ana hoki i ta koutou ritenga e whakahekia nei e matou, a, tenei e kiia e whakarerea an te iwi Maori e matou, i tuku mai nei ratou i to ratou mana, ki te kore matou e tohe tonu kia rite tonu ratou ko te Pakeha i runga ite Tiriti o Waitangi. Mo, runga i tenei mahi Minita, hemahi nui hoki ia, kaki matou kia tukua atu ta matou tono kite Kuini kite Pare* mete hoki. Ko ta matou tono tenei. Kia maia te whakahaere i runga i te tika ki nga hoa tauwhainga nei, ara, kia ata whakawakia nga take whenua. K] te kore a Waitara e waiho hei tauira katahi matou nga Minita katoa ka tautoko i te Kawanatanga. iNa Pihopa Herbwini.

Hurae 4,1861. Ki a Kawana Paraone, — He kupu atu tenei na matou kia koe ete Kawana kia ata tirohia mai enei korero:— I ;~ I te mea i timata te riri ki Taranaki, kahore he iwi i rite ki Waikato te ora 0 te tangata o te taonga, kore rawa te Maori-i pa ki enei. 2.—1 mau tonu te rongo ote Pakeha ote Maori ki Waikato, tera noa ake kite puwaha. 3- —tonu nga Maori 0 reira ki nga ritenga Pakeha. 4.—He tino hoa a Potatau no te Pakeha o Kawana Hohipana mai ano. s.—Kihai rawa raua ko tana Tama i akiakii to raua iwi kia haere ki Taranaki, riri ai, kihai hoki raua i nanao ki nga taonga i murua ra. 6.—He pena ano te korero nio Wi Tamihana, engari i tino whakahoa ia kite Pakeha. I puritia e ia tana iwi kia kaua e haere ki Taranaki Nana i pehi, i whakahoki te taua i haere ki Patumahoe. Nana i whakahoki te ope whawhai, i mau ai te rongo. Na, te take i pa ai te he ki enei iwi erua he kote kai tirotiro mo 0 raua he, na reira me whakatu anome Maori ano hei hoa. A, ko matou ano hei tautoko» i runga i te ata whiriwhiri i nga putake i puta ake ai nga raruraru i roto ite Maori, mete tono atu ano kia uru mai ratou ki tenei mahi. Kahore matou e mohio, kei te hiahia te Maori kite riri kite KuinL Me ata hanga, me haere i runga i nga ritenga emau ai te rongo, kaua e kaikatia. Na Te. Pihopa Herewini, „ Te Paraone, „ Te Para, „ Te Manihera, „ Te Te Kereiha, „ Te Kihirini.

He kupu whakahe tenet nio te kati a te Kawana: Akuhata Kite whakaaro a nga Minita nei, ka tika kia whakahekia e ratou te takahi i nga. tikangi <0 te Tiritio Waitangi i whakaaetia nei kj jtga Maori.

Engari ma te Ture tonu e titiro nga he katoa. Na Te Pihopa Herewini, „ Te Kihirini, „ Te Manihera, „ Te Harawira, „ Te Para, „ Renata Te Wiremu, Me etahi minita Pakeha tokowha Ma enei kupu, e hoa ma, e kitea ai te kaha 0 0 koutou matua i runga ite whakapono kite arai atu j nga mate ipa mai nei kite matu. A e taea koate aha uaratou. E ai hoki te ki, "He tao tangata ka taea te karo, tena he tao arero e kore e taea." H e tao penekoa enei, a, i tu ano peate ngakau 0 to ratou hoa riri 0 te Kawana. Kia mama te hoatu kupu ki runga ki aua koeke kua tuna kite aroaro o Te Kaiwhjakawa Nui. Kei apa te utu tika mo ta ratoy mal)i ahakoa pai, ahakoa kino.